Ροδώνες Βοΐου: Ζωή σαν τριαντάφυλλο

Η Ρόζα η δαμασκηνή (Rosa damascena) είναι μια αγριοτριανταφυλλιά, τα άνθη της οποίας διαφέρουν πολύ από εκείνα που συνηθίζουμε να βλέπουμε στο ανθοπωλείο, καθώς είναι μικρότερα στο μέγεθος και πολύ, πολύ αρωματικά. Μάλιστα λέγεται πως το είδος αυτό δίνει τα πλέον ευωδιαστά λουλούδια, κατάλληλα για απόσταξη, όπως γίνεται εδώ, στον Νομό Κοζάνης. Μικρoύς ροδώνες βρίσκουμε επίσης στην Καστοριά, στα Γρεβενά και λίγους στη Φλώρινα, ενώ και η Χίος φημιζόταν κάποτε για τους δικούς της.

Αυτή την εποχή βρίσκει κανείς τους καλλιεργητές από πολύ νωρίς στα χωράφια να μαζεύουν μπουμπούκια που μόλις πάνε ν’ ανθίσουν· η συγκομιδή γίνεται αυστηρά λίγες ώρες μετά την ανατολή, από τις 5.30 έως τις 8.30 το πρωί, προκειμένου να μην αλλοιωθούν το άρωμα και το χρώμα του άνθους. Το ρόδο για να κοπεί θα πρέπει να έχει ανοίξει τόσο, ώστε να διακρίνονται οι κίτρινοι στήμονές του.

Ο Συνεταιρισμός Αρωματικών, Φαρμακευτικών και Οπωροκηπευτικών Φυτών Βοΐου Κοζάνης ιδρύθηκε το 2009 και αριθμεί περίπου 110 μέλη, εκ των οποίων τα 42 ενεργά. Εκτός από ρόδα καλλιεργούν λεβάντα, ρίγανη, μελισσόχορτο, φασκόμηλο και ελίχρυσο, το βότανο-ελιξίριο της «αιώνιας νεότητας». «Πέρσι αποστάξαμε 41 τόνους τριαντάφυλλα», λέει στο eatme o Σάββας Χαρίσιος, υπεύθυνος για τις αποστάξεις και μέλος του Συνεταιρισμού. «Η Μονή Αγίου Αθανασίου Εράτυρας έχει στηρίξει πολύ την προσπάθειά μας. Παραχωρεί στον Συνεταιρισμό το καζάνι της, που είναι κατάλληλο για διπλή απόσταξη, μια διαδικασία μέσω της οποίας επιτυγχάνουμε την εξάλειψη των βακτηριδίων, χωρίς χρήση χημικών ουσιών», σημειώνει. «Σήμερα, στη Μονή υπάρχουν τρία καζάνια (άμβυκες) διαφορετικής χωρητικότητας, ένα των δύο τόνων, ένα των τεσσάρων τόνων, που κοστίζει σχεδόν 25.000 ευρώ, και ένα των 300 λίτρων, που κοστίζει 60.000 ευρώ. Καταλαβαίνετε πως πρόκειται για μια αρκετά μεγάλη επένδυση για εμάς», προσθέτει.

Ακολουθώντας περίπου την ίδια διαδικασία θα παραχθεί αιθέριο έλαιο, αλλά και ροδόνερο. Εκλεκτά λοιπόν τα ρόδινα προϊόντα του Συνεταιρισμού: γλυκό κουταλιού τριαντάφυλλο, λουκούμι με ροδόνερο και ροδοπέταλα, που ναι μεν δεν μπορεί να τα διακρίνει κανείς στην υφή όμως ενισχύουν δυναμικά το άρωμά του, τονωτικό τσάι τριαντάφυλλο και βέβαια οι περίφημες καραμέλες τύπου τσάρλεστον.

Η Ρόζα η δαμασκηνή ανθίζει μία φορά τον χρόνο (αρχές με μέσα Μαΐου έως αρχές Ιουνίου) και κάθε φυτό μπορεί να δώσει ακόμα και 500 με 600 άνθη κατά την περίοδο της ανθοφορίας· μάλιστα, όσο πιο πιστά τηρείται η καθημερινή πρωινή συγκομιδή, τόσο ωθείται το φυτό ν’ ανθίζει περισσότερο, για μεγαλύτερη χρονική διάρκεια. Οι τριανταφυλλιές, για να πιάσουν, φυτεύονται Οκτώβρη με Νοέμβρη. Μια τριανταφυλλιά αρχίζει να δίνει άνθη μετά τα δύο της χρόνια, σημειώνοντας όμως πολύ καλές επιδόσεις μετά τα τέσσερα, ενώ ο μέσος όρος ζωής της είναι είκοσι πέντε χρόνια.

Τα συγκεκριμένα φυτά εισήχθησαν από τη Βουλγαρία, που φημίζεται για την ποιότητα των ρόδων της, μετά από πρόταση του βουλευτή Κοζάνης Γιώργου Κασαπίδη, ο οποίος είδε την καλλιέργεια στη γειτονική χώρα και διέβλεψε πως αυτή η σημαντική επιχειρηματική δραστηριότητα θα μπορούσε να ασκηθεί και στην Κοζάνη. Οι επιστημονικές μελέτες που ακολούθησαν, σχετικά με την καλλιέργεια του φυτού και τα προϊόντα μεταποίησής του, έγιναν σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και το Τμήμα Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Τον Μάιο, εκτός από τριαντάφυλλα, το Bόιο γεμίζει και… επισκέπτες. Ομάδες μαθητών, φοιτητών, αλλά και ταξιδιωτών φτάνουν εδώ από την άλλη άκρη της Γης. Πιστό στο ραντεβού του, έρχεται κάθε χρόνο ένα γκρουπ περίπου είκοσι ατόμων από την Ταϊβάν, μια χώρα με μεγάλη αγάπη για την αρωματοθεραπεία, για να αγοράσει τα προϊόντα του Συνεταιρισμού. Το ίδιο κάνει και μία κυρία από την Ιαπωνία, η οποία θεωρεί πως το αιθέριο έλαιο τριαντάφυλλου που παράγεται στην Κοζάνη είναι το καλύτερο στον κόσμο. 

Το ροδόνερο και το αιθέριο έλαιο εξάγονται χονδρικώς ή τυποποιούνται και διακινούνται με εξατομικευμένη ετικέτα προς τη Σαουδική Αραβία, την Κύπρο και την Ελβετία – στη Γερμανία, όμως, τα βρίσκει κανείς με την επωνυμία του Συνεταιρισμού. Στην Ελλάδα τα προϊόντα πωλούνται σε επιλεγμένα καταστήματα και μέσω e-shops.

Συνεταιρισμός Αρωματικών, Φαρμακευτικών και Οπωροκηπευτικών Φυτών Βοΐου Κοζάνης, τηλ. 2461039746, www.kozaniroses.gr

Από τη Μελίνα Σιδηροπούλου 

Πηγή: eatme Ιουνίου. Το eatme κυκλοφορεί την πρώτη Κυριακή κάθε μήνα με το Έθνος της Κυριακής