Κορονοϊός: Οι Έλληνες επιστήμονες στα άδυτα της πρώτης γραμμής για το εμβόλιο

«Ο κόσμος είναι η Ελλάδα που διαστέλλεται. Η Ελλάδα είναι ο κόσμος που συστέλλεται»… Οι ιστορικές φράσεις – αποφθέγματα που ακουμπάνε τους Έλληνες και την Ελλάδα αμέτρητες, όμως αυτή του Ουγκώ, τούτες τις μέρες που ο κόσμος είναι πράγματι σαν να συστέλλεται υπό το βάρος της πανδημίας από τον κορονοϊό, έχει σημασία ξεχωριστή. Γιατί; Έλληνες, με παιδεία Ελληνική και ρίζες από τον τόπο μας βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της μάχης για την παραγωγή των εμβολίων που (αισιοδοξούμε) θα αναστείλει την εξάπλωση και γιατί όχι εξαφάνιση της Covid-19. Όλοι τους λαμπροί επιστήμονες – στελέχη φαρμακευτικών εταιρειών και όλοι τους με ονόματα που ξεχειλίζουν «Ελλάδα»!

Ο Θεσσαλονικίος Αλβέρτος Μπουρλά

Ο Αλβέρτος Μπουρλά γεννήθηκε το 1961 στη Θεσσαλονίκη και είναι γόνος παλιάς εβραϊκής οικογένειας. Τελείωσε το Κτηνιατρική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και είναι κάτοχος διδακτορικού στην Βιοτεχνολογία της Αναπαραγωγής. Το 1993 ανέλαβε διευθυντής στο τμήμα υγείας των ζώων της αμερικανικής φαρμακοβιομηχανίας Pfizer και παράλληλα  έγινε τεχνικός διευθυντής της εταιρείας στην Ελλάδα. Το 2019 τοποθετήθηκε Διευθύνων Σύμβουλος στην Pfizer και από τον Ιανουάριο του 2020 εκτελεί χρέη εκτελεστικού προέδρου. Τον Απρίλιο του 2019 βραβεύτηκε από τον πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Ελλάδα, Τζέφρι Πάιατ.  

«Η Θεσσαλονίκη ήταν και είναι το κέντρο της ζωής μου» είχε δηλώσει ο Αλβέρτος Μπουρλά σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή». «Γεννήθηκα, σπούδασα, ερωτεύτηκα και παντρεύτηκα στη Θεσσαλονίκη. Η ελληνικότητά μου είναι έντονη, οι αναμνήσεις μου από την Ελλάδα με έχουν σημαδέψει. Ας μην ξεχνάμε ότι έφυγα μεγάλος από την Ελλάδα, έφυγα όταν ήμουν ήδη 34-35 χρόνων και αυτό είχε ως αποτέλεσμα, τα χρόνια που διαμορφώνουν τον χαρακτήρα ενός ανθρώπου να τα περάσω στην Ελλάδα. Όλοι οι φίλοι μου εξακολουθούν να είναι οι φίλοι που είχα τότε. Κάθε καλοκαίρι γυρνάω στην Ελλάδα και με περιμένουν και πάμε διακοπές μαζί. Κάθε καλοκαίρι», είχε δηλώσει ανάμεσα στα άλλα. Ο Μπουρλά και η αμερικανική εταιρεία Pfizer αυτές τις μέρες δείχνουν να είναι ένα βήμα μπροστά από τους άλλους για την παραγωγή και διάθεση στο κοινό του εμβολίου που θα νικήσει τον κορονοϊό.

Μενέλας Πάνγκαλος, ένας σερ από τη Χίο

Ο Έλληνας γενετιστής Μενέλας (Μενέλαος) Πάνγκαλος είναι αντιπρόεδρος της φαρμακευτικής AstraZeneca, που σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, ερευνούν και είναι κοντά στην παραγωγή του εμβολίου για την Covid-19. O επικεφαλής ανάπτυξης καινοτόμων φαρμάκων της AstraZeneca, έχει τιμηθεί με τον τίτλο του Sir (σερ) για τις υπηρεσίες του στο Ηνωμένο Βασίλειο! Ο Πάνγκαλος γεννήθηκε στο Ealing του Λονδίνου, από οικογένεια μεταναστών που εγκαταστάθηκε στην Αγγλία. Και οι δύο γονείς του κατάγονταν από τη Χίο ενώ η μητέρα του (το γένος Ψαρρού) γεννήθηκε στο νησί του βορείου Αιγαίου. Οι συγγενείς του Πάνγκαλου και από τους δυο γονείς ζουν ακόμα στη Χίο, όπου έχει περάσει αξέχαστα παιδικά καλοκαίρια. Ο Μενέλαος Πάνγκαλος μιλάει άπταιστα ελληνικά. 

Έχει πτυχίο στη Βιοχημεία και τη Μοριακή Βιολογία από το Imperial College London και μεταγενέστερο Ph.D. στη Νευροφαρμακολογία από το University College London. Η μεταδιδακτορική του εκπαίδευση πραγματοποιήθηκε υπό την επίβλεψη του καθηγητή Ν. Ρομπάκη στο Ιατρικό Κέντρο Mount Sinai της Νέας Υόρκης. Ήταν Ανώτερος Αντιπρόεδρος της Pfizer από το 2008 έως το 2010. Ο Πάνγκαλος διορίστηκε Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος, BioPharmaceuticals R&D στην AstraZeneca τον Ιανουάριο του 2019. Πριν κατείχε το ρόλο του Εκτελεστικού Αντιπροέδρου, της Μονάδας Biotech Innovative Medicines & Early Clinical Development (IMED) της AstraZeneca από τον Απρίλιο του 2010 έως τον Δεκέμβριο του 2018. Από τότε που η Πάνγκαλος εργάζεται στην AstraZeneca, το σύνθετο ποσοστό επιτυχίας της εταιρείας από τις προ-κλινικές μελέτες έως την έναρξη αυξήθηκε από 4% σε 19%. Ο Μενέλαος Πάνγκαλος στο παρελθόν διετέλεσε επικεφαλής της Νευροεκφυλιστικής Έρευνας στο GlaxoSmithKline στο Χάρλοου του Ηνωμένου Βασιλείου. Ένα από τα τελευταία επιτεύγματά του είναι ένα Βιοχημικό campus της AstraZeneca που λειτουργεί μέσα στο πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ.

Ο Πάνγκαλος είναι αυτή την εποχή στην Ανώτερη Εκτελεστική Ομάδα της AstraZeneca ως Εκτελεστικός Πρόεδρος της Επιτροπής Επιστημών του Διοικητικού Συμβουλίου της AstraZeneca. Τον Μάιο του 2020, εν μέσω της πανδημίας , διορίστηκε στη συμβουλευτική ομάδα εμπειρογνωμόνων για την Ειδική Ομάδα Εμβολίων της Κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου, υπό την προεδρία του Patrick Vallance. Τον Δεκέμβριο του 2019 ο Χιώτης Μενέλαος Πάνγκαλος χρίστηκε «Ιππότης» από την Βασίλισσα Ελισάβετ σε λαμπρή τελετή.  Το εμβόλιο της Οξφόρδης, πάνω στο οποίο έχει επικεντρωθεί η έρευνα της ομάδας που μετέχει ο ελληνικής καταγωγής επιστήμονας είναι πολύ κοντά στην παραγωγή.

Τζορτζ Γιανκόπουλος έκανε τον πατέρα του υπερήφανο και τον Τραμπ καλά…

Ο Τζορτζ (Γιώργος) Γιανκόπουλος, γεννήθηκε το 1959 στο Κουίνς της Νέας Υόρκης είναι Αμερικανός -  ελληνικής καταγωγής - βιοϊατρικός επιστήμονας και συνιδρυτής, Πρόεδρος και Διευθύνων Επιστημονικός Λειτουργός της Regeneron Pharmaceuticals. Ο Γιάνκοπουλος είναι κάτοχος περισσότερων από 100 διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας. Είναι ο κύριος εφευρέτης και προγραμματιστής των έξι φαρμάκων εγκεκριμένων από την FDA της Regeneron, καθώς και των θεμελιωδών τεχνολογιών της Regeneron για την ανάπτυξη στόχων και φαρμάκων.

Γιος Ελλήνων μεταναστών, πέρασε την παιδική του ηλικία στο Woodside της Νέας Υόρκης. Και οι δύο γονείς του κατάγονταν από την Καστοριά. «Πέρασαν τον Ατλαντικό στα χρόνια του Εμφυλίου - λέει ο Γιανκόπουλος σε συνέντευξή του -  αναζητώντας καλύτερη ζωή. Ήταν πάμφτωχοι και, δυστυχώς, δεν είχαν προλάβει καν να τελειώσουν το σχολείο. Ο πατέρας μου, Γιώργος, στην Ελλάδα ήταν γουναράς. Αυτό το επάγγελμα ακολούθησε τα πρώτα χρόνια και στην Αμερική». Και συνεχίζει στη συνέντευξή του λέγοντας για τον πατέρα του: «Το 1975, όταν ακόμα ήμουν μαθητής στο γυμνάσιο, ο πατέρας μου ήρθε στο σπίτι με μια σελίδα από τον «Εθνικό Κήρυκα», την εφημερίδα της ομογένειας. Είχαν δημοσιεύσει ένα εκτενές ρεπορτάζ για τον Ρόι Βέιτζελος, τον θρύλο της αμερικανικής φαρμακοβιομηχανίας, που τότε είχε μόλις αναλάβει τη θέση του επικεφαλής ερευνητή της Merck. «Ετσι θα ήθελα να δω κι εσένα μια μέρα», μου είπε. «Με τις γνώσεις και την έρευνά σου να σώζεις ζωές»… Ελπίζω να τον έκανα περήφανο».

Ο Γιανκόπουλος έχει πτυχία MD και PhD το 1987 από το College of Physicians & Surgeons του Πανεπιστημίου Columbia . Εργάστηκε στον τομέα της μοριακής ανοσολογίας στο Πανεπιστήμιο της Columbia. Ο Γιανκόπουλος έγινε διάσημος τελευταία ως «ο άνθρωπος που παρασκεύασε το κοκτέιλ μονοκλωνικών αντισωμάτων», με λόγια απλά το φάρμακο το οποίο γιάτρεψε τον Ντόναλντ Τραμπ. Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, αφού νόσησε με τον κορωνοϊό δήλωσε ότι ξεπέρασε την ασθένειά του μέσα σε χρόνο ρεκόρ χάρη στο σκεύασμα της Regeneron! Ο Γιανκόπουλος εξελέγη μέλος της Εθνική Ακαδημίας Επιστημών  και στην Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών το 2004. Το 1985 ο Γιανκόπουλος, ήταν ο πρώτος που πρότεινε την κατασκευή μοντέλων ποντικιού με γενετικά ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα. Αυτή η έρευνα οδήγησε τον Γιανκόπουλο να αναπτύξει «το πιο πολύτιμο ποντίκι που έγινε ποτέ», να εκτραφεί για να έχει ανοσοποιητικά συστήματα που ανταποκρίνονται ακριβώς όπως θα ήθελε ένας άνθρωπος, έτσι ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον έλεγχο του τρόπου με τον οποίο το ανθρώπινο σώμα μπορεί να αντιδράσει σε διάφορα φαρμακευτικά προϊόντα και άλλα ουσίες.

Ο Γιάνκοπουλος εγκατέλειψε τον ακαδημαϊκό χώρο το 1989 για να γίνει ο ιδρυτής και επικεφαλής Επιστημονικός Λειτουργός της Regeneron Pharmaceuticals. Ο Γιανκόπουλος διορίστηκε Πρόεδρος της εταιρείας. Το περιοδικό Forbes αναφέρει ότι το οικονομικό μερίδιο του Γιανκόπουλου στο Regeneron τον έχει κάνει δισεκατομμυριούχο. Είναι ο πρώτος επικεφαλής έρευνας και ανάπτυξης στη φαρμακευτική βιομηχανία που έγινε δισεκατομμυριούχος. 

Χρήστος Κυρατσούς, από τον Έμπολα στον κορονοϊό

Το περιοδικό «Business Insider» έχει εντάξει τον Χρήστο Κυρατσού ανάμεσα στους 30 νέους επιστήμονες που αλλάζουν το μέλλον στο χώρο της υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο! Ο Δρ. Χρήστος Κυρατσούς, γεννήθηκε το 1981 στην Κοζάνη και τώρα είναι αντιπρόεδρος και επικεφαλής έρευνας μολυσματικών νόσων και τεχνολογιών φορέων της Regeneron ενώ αυτή την εποχή είναι επικεφαλής της έρευνας για το εμβόλιο του κορονοϊού στη Νέα Υόρκη. Ο 39χρονος επιστήμονας είναι αυτός που πριν από λίγα χρόνια ανακάλυψε το φάρμακο κατά του ιού Έμπολα! Ο Χρήστος Κυρατσούς σπούδασε στο Φαρμακευτικό τμήμα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης και το 2004, έκανε το διδακτορικό του στο πανεπιστήμιο Columbia στη Νέα Υόρκη. Ο Χρήστος Κυρατσούς τιμήθηκε, το 2009, για τις ακαδημαϊκές επιδόσεις του με το βραβείο του Κοσμήτορα της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου Columbia και, το 2011, άρχισε να εργάζεται στην αμερικανική φαρμακευτική εταιρεία Regeneron, στην οποία παραμένει έως σήμερα.

Τον Αύγουστο του 2014, η επιδημία Ebola βρισκόταν σε έξαρση στην Αφρική και η εταιρεία επιδόθηκε σε έρευνες. Η ομάδα, της οποίας ο δρ. Κυρατσούς ήταν επικεφαλής στο κομμάτι της έρευνας για την επιλογή των αντισωμάτων, ανακάλυψε τα τρία αντισώματα που χρειάζονταν για την ανάπτυξη μιας επιτυχημένης θεραπείας. Στις αρχές του 2015, τα αντισώματα χρησιμοποιήθηκαν επιτυχώς σε μελέτες σε μοντέλα σε ζώα και αν και μέχρι το καλοκαίρι η συγκεκριμένη επιδημία ήταν σε ύφεση, το 2018, που στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό υπήρξε νέα έξαρση, η ομάδα του Έλληνα επιστήμονα σε συνεργασία με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Φαρμάκων και τους «Γιατρούς Χωρίς Σύνορα» κατάφεραν ταχύτατα να χρησιμοποιήσουν τα αντισώματα σε ασθενείς. Τα ποσοστά επιβίωσης μετά από τη μόλυνση από τον ιό του Ebola ήταν πολύ χαμηλά, της τάξεως του 30%, ενώ μέσω των κλινικών δοκιμών που έγιναν στα μολυσμένα άτομα, φανερώθηκε ότι με τη χορήγηση του REGN-EB3 (το μείγμα των αντισωμάτων) το ποσοστό επιβίωσης ανέβηκε στο 70%. Η θεραπεία τους λειτούργησε.

Το 2020, υπό το φάσμα της πανδημίας της Covid 19, ο Δρ. Χρήστος Κυρατσούς και η ομάδα του στη Νέα Υόρκη χρησιμοποιούν την ίδια πλατφόρμα για τη δημιουργία αντισωμάτων, όπως στον αιμορραγικό ιό Έμπολα.

«Αν για παράδειγμα» εξηγεί ο Έλληνες επιστήμονας, «κάποιος προσβληθεί από τον κορονοϊό, το ανοσοποιητικό του σύστημα θα φτιάξει αντισώματα εναντίον του ιού αυτού. Εμείς προσπαθούμε να μιμηθούμε αυτή τη διαδικασία και να παράξουμε τα πιο αποτελεσματικά αντισώματα, τα οποία όταν χορηγηθούν σε κάποιον ασθενή θα κολλήσουν επάνω στο ιό και θα σταματήσουν τη διασπορά του. Είμαστε σε φάση που σχεδόν έχουμε τελειώσει με την επιλογή των αντισωμάτων αυτών. Είχαμε χιλιάδες αντισώματα και επιλέξαμε τα δύο που έχουν μεγαλύτερη δράση. Ελπίζουμε να ξεκινήσουμε σύντομα την παραγωγή των αντισωμάτων αυτών σε μεγάλες ποσότητες, ώστε να ξεκινήσουμε αρχές καλοκαιριού τις κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους».

Την ίδια στιγμή, ο Δρ Κυρατσούς αναφέρει ότι, το φάρμακο «Kevzara», παράγωγο των αντισωμάτων «Sarilumab» από την «Regeneron» σε συνεργασία με την «Sanofi», που κυκλοφορεί για την αρθρίτιδα, δοκιμάζεται ήδη σε νοσοκομεία της Νέας Υόρκης, προκειμένου να εξεταστεί η ανασταλτική δράση του στην πνευμονία. Σε ερώτηση δημοσιογράφου, για το κάτω από  ποιες προϋποθέσεις μπορεί ο κορονοϊός να γίνει μια αντιμετωπίσιμη λοίμωξη και να εξαλειφθεί πλήρως στο μέλλον, ο δρ. Χρήστος Κυρατσούς απαντά πως, αν όλοι οι άνθρωποι του πλανήτη εμβολιαστούν, τότε ο κορονοϊός μπορεί να εξαλειφθεί εντελώς. σταματήσουμε την μετάδοσή του ή να παραμείνουμε σε φάρμακα που απλά μειώνουν τις παρενέργειες και τη θνησιμότητα».

Ρόι Βέιτζελος ένας θρύλος του Χάρβαρντ από τη Μυτιλήνη…

Ο Ρόι Βέιτζελος είναι από το 1995 πρόεδρος του δ.σ της εταιρείας Regeneron, ενώ έχει διατελέσει διευθύνων σύμβουλος της Merck & Co. Στην επίσημη ιστοσελίδα του πανεπιστημίου του Harvard ο Βέιτζελος βρίσκεται ανάμεσα στους κορυφαίους επιστήμονες – στελέχη φαρμακευτικών εταιρειών του 20ου αιώνα! Ο Βέιτζελος γεννήθηκε στο Νιού Τζέρσι από Έλληνες που μετανάστευσαν από τη Λέσβο. Γράφει ο ίδιος στο βιβλίο – αυτοβιογραφία του:  «Η ζωή μου είναι εν πολλοίς το αμερικανικό όνειρο: φτωχοί μετανάστες φτάνουν στην Αμερική και δουλεύουν πολύ σκληρά. Τα παιδιά τους αποκτούν εξαιρετική μόρφωση και ζουν μια καλύτερη ζωή». O Pindaros Roy Vagelos γεννήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 1929, στο Westfield , New Jersey και είναι γνωστός ως  Roy Vagelos. Είναι ιατρός-στέλεχος επιχείρησης, ο οποίος ήταν πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος (1985) και πρόεδρος (1986) της αμερικανικής φαρμακευτικής εταιρείας Merck & Co. (γνωστή ως MSD). Ως μάνατζερ, ο Βέιτζελος, οδήγησε τη Μerck, στην κορυφή της αμερικανικής φαρμακευτικής βιομηχανίας και στον τίτλο της πιο δημοφιλούς αμερικανικής εταιρείας. Ως γιος φτωχού Έλληνα μετανάστη από τη Μυτιλήνη, έκανε το αμερικανικό όνειρο πραγματικότητα και τον βίο του υλικό μυθοπλασίας.

Από τον πατέρα του κληρονόμησε το όνομά του: Ρόι (εξαμερικανισμένος Ηρόδοτος), αλλάζοντας το βαφτιστικό του Πίνδαρος, το οποίο κανένας δάσκαλος στο σχολείο δεν μπορεί να προφέρει σωστά. Ξεκίνησε ως πολύ κακός μαθητής. Αυτό έμελλε να αλλάξει προς το τέλος των γυμνασιακών χρόνων του, κυρίως χάρη σε μια καθηγήτρια Μαθηματικών που διέγνωσε από νωρίς το ταλέντο του στις θετικές επιστήμες. Την εποχή εκείνη κάνει και την πρώτη τυχαία γνωριμία του με ερευνητές της Μerck, οι οποίοι- η μοίρα το φέρνει- γευματίζουν στο εστιατόριο του πατέρα του. Οι συζητήσεις τους, που κινούνται γύρω από ακατανόητες- και όμως ενδιαφέρουσες- χημικές αντιδράσεις, ξυπνούν το ενδιαφέρον του μικρού Ρόι ο οποίος για πρώτη φορά διατυπώνει την επιθυμία να γίνει σαν αυτούς, ένας άνθρωπος της έρευνας. Οι βαθμοί του εκτοξεύονται απότομα και, προτού οι γονείς του προλάβουν να σκεφτούν τι και πώς, γίνεται δεκτός στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνιας. 

Ο Βέιτζελος ανακαλύπτει την Οργανική Χημεία και το πάθος του για τις οργανικές ενώσεις. Στη Νέα Υόρκη ξεκινάει το ειδύλλιό του με την Νταϊάνα Τουλιάτου, φοιτήτρια στο γυναικείο παράρτημα του Columbia και παιδί Ελλήνων μεταναστών από την Κεφαλονιά που θα γίνει η γυναίκα του. Το ζευγάρι μετακομίζει στη Βοστώνη όπου ο Ρόι κάνει την ειδικότητά του στο Μass General Ηospital. Ένα τυχαίο γεγονός όμως και πάλι θα αλλάξει τη ροή της ζωής του. Για να συμπληρώσει τη στρατιωτική του θητεία, ο Βέιτζελος καταφέρνει να πάρει μετάθεση για δύο χρόνια στο Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας στην Ουάσιγκτον. Εκεί βρίσκεται και πάλι αντιμέτωπος με την έρευνα. Οι σπουδές του στη Χημεία και την Ιατρική δεν τον έχουν προετοιμάσει για την επιστήμη του μέλλοντος: τη Βιοχημεία. Στην Ουάσιγκτον μαθητεύει πλάι στον διακεκριμένο ερευνητή Ερλ Στάντμαν, ο οποίος μελετά τις βιοχημικές διεργασίες που επιτρέπουν σε ζωικές μορφές να μετατρέψουν τα θρεπτικά συστατικά σε ενέργεια για την ανάπτυξη και την αναπαραγωγή του οργανισμού. Ο Βέιτζελος δουλεύει πλάι σε αναγνωρισμένους επιστήμονες και παρακολουθεί διαλέξεις επισκεπτών από τη διεθνή ελίτ της Ακαδημίας. Συνεπαρμένος, μάλιστα, από μια διάλεξη του Γάλλου μετέπειτα Νομπελίστα Ζακ Μονό, αποφασίζει να περάσει ένα χρόνο ως μαθητευόμενος στο Ινστιτούτο Παστέρ της Γαλλίας!

Το 1995, ο Βέιτζελος τιμήθηκε με το Βραβείο NAS για τη Χημεία και μπήκε στο Junior Achievement US Business Hall of Fame. Το 1999 τιμήθηκε με το Bower Award for Business Leadership, όσο και το χρυσό μετάλλιο του Othmer. Ο Ρόι Βέιτζελος και η σύζυγός του διακρίνονται και για το φιλανθρωπικό έργο τους. Σε συνέντευξή του στην Καθημερινή ο Ρόι Βέιτζελος είχε απαντήσει όταν ρωτήθηκε: Πότε μπορούμε να περιμένουμε μια ανακοίνωση από τη Regeneron σχετικά με τη θεραπεία της για το Covid-19; «Κλινικές δοκιμές βρίσκονται σε εξέλιξη σε πολλές αμερικανικές πολιτείες. Ο λόγος που είμαστε αισιόδοξοι είναι ότι αυτή είναι η ίδια ομάδα που ανακάλυψε το αποτελεσματικό κοκτέιλ τριών αντισωμάτων κατά του Έμπολα».

Κάνουμε υπομονή και ελπίζουμε. Το μέλλον μας βρίσκεται σε ελληνικά χέρια!