Μαιευτική βία: Σοκάρουν οι εξομολογήσεις και οι καταγγελίες - «Μου έκλεψαν τη γέννα»

Με αφορμή την 25^η Νοεμβρίου, την παγκόσμια ημέρα αφιερωμένη στην εξάλειψη της βίας εναντίον των γυναικών, αναδείχθηκε από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μία ακόμη μορφή βίας που ασκείται στις γυναίκες.

Μέχρι και σήμερα αναρτώνται σε σελίδες κοινωνικής δικτύωσης φωτογραφίες γυναικών που θέλουν να ακουστούν για τη βία που έχει ασκηθεί εναντίον τους και συνοδεύονται με τα αντίστοιχα hastag και συνθήματα. #showrespectnotviolence

Ροζ τριαντάφυλλα έστειλαν την προηγούμενη Τετάρτη γυναίκες στο υπουργείο υγείας με αφορμή την 25^η Νοεμβρίου, συμμετέχοντας με μια συμβολική και ακανθώδη διαμαρτυρία στο παγκόσμιο κίνημα «Roses Revolution» για την εξάλειψη της μαιευτικής βίας. #RosesRevolutionGreece #rosrev. Προηγούμενες χρονιές βλέπαμε τριαντάφυλλα -με το κάθε ένα από αυτά να έχει «ονομαστεί» με την ιστορία της κάθε γυναίκας- έξω από πόρτες μαιευτηρίων, εκεί όπου είχε γεννήσει η κάθε μία από αυτές που βίωσαν τη μαιευτική βία και πλέον ζητούν την εξάλειψή της. Φέτος, λόγω απαγόρευσης κυκλοφορίας, courier παρέδωσε τα τριαντάφυλλα, που συνοδεύονταν από τις ιστορίες των γυναικών.

Στην επίσημη σελίδα του στο facebook «Το Παρατηρητήριο Μαιευτικής Βίας Ελλάδας-OVO Hellas» φιλοξενεί φωτογραφίες γυναικών που έχουν υποστεί μαιευτική βία και δημοσιεύουν χειρόγραφα την ιστορία τους. Το OVO Hellas είναι το 9ο αδελφό σωματείο στον κόσμο. 

Ο λόγος λοιπόν για τη μαιευτική-γυναικολογική βία, η οποία μπορεί να είναι λεκτική ή σωματική βία που ασκείται στην έγκυο και στην επίτοκο γυναίκα από τους επαγγελματίες υγείας. Το Συμβούλιο της Ευρώπης σε ψήφισμα του 2019 αναφέρει πως η μαιευτική βία είναι μια μορφή βίας που αποσιωπάται και εξακολουθεί να αγνοείται πολύ συχνά. Συγκεκριμένα το ψήφισμα αναφέρει:

«Στο απόρρητο των ιατρικών πράξεων, οι γυναίκες είναι θύματα πρακτικών που είναι βίαιες ή μπορούν να θεωρηθούν ως τέτοιες. Αυτές περιλαμβάνουν ακατάλληλες ή μη συναινετικές πράξεις, όπως: περινεοτομή και κολπική ψηλάφηση χωρίς συγκατάθεση, άσκηση πίεσης στην κοιλιά (σ.σ. χειρισμός «Κριστέλερ») ή επώδυνες παρεμβάσεις χωρίς αναισθητικό.»

Τα παραπάνω επιβεβαιώνονται δυστυχώς σε μεγάλο βαθμό και στην Ελλάδα με καταγγελίες από πάσχουσες γυναίκες αλλά και επαγγελματιών υγείας.

Από τη μεριά των επαγγελματιών υγείας, η Άννα Μιχαλάκη, πρώην πρόεδρος του Παρατηρητηρίου Μαιευτικής Βίας Ελλάδας, που ολοκληρώνει τις σπουδές της στη μαιευτική, μας δηλώνει χαρακτηριστικά: «Στη διάρκεια της εκπαίδευσής μου (σ.σ. αναφορά στα νοσοκομεία πρακτικής άσκησης και εργαστηρίων) έχω δει πολλές μορφές μαιευτικής βίας.

Το ένα είναι το κομμάτι της φυσικής βίας, όπως χαστούκι που συνοδευόταν από άσεμνες εκφράσεις («Σκάσε μη φωνάζεις τόσο»), τη στιγμή των οδυνών της γυναίκας. Αυτά τα περιστατικά μάλιστα γίνονται εντονότερα όταν η γυναίκα είναι μετανάστης και δεν ομιλεί καθόλου ελληνικά. Σπανιότερα τα βιώνουν Ελληνίδες. Το άλλο κομμάτι, της λεκτικής βίας ή του ψυχολογικού εξαναγκασμού βρίσκει τους επαγγελματίες υγείας να λένε στις επιτόκους «Δε σκέφτεσαι το μωρό σου;», «Θες να πάθει κάτι το παιδί σου;» ή «Δε θες να κάνεις επισκληρίδιο εσύ; Είσαι απολίτιστη;»

Επίσης, χαρακτηριστικά είναι τα περιστατικά που τη στιγμή της κολπικής εξέτασης ο επαγγελματίας υγείας θα δει τη γυναίκα να δυσανασχετεί και θα κάνει το σχόλιο, «Μα πώς κάνεις έτσι, όταν έκανες σεξ σου άρεσε; Τώρα που σε εξετάζω σε ενοχλεί;»  

Εξισώνεται δηλαδή η ερωτική πράξη με το σύντροφο, από επιλογή και με συναίνεση, με τον πόνο που προκαλεί ένας επαγγελματίας υγείας ο οποίος ενεργεί αδιαφορώντας για τη συναίνεση της επιτόκου.

Οι παρεμβάσεις συνεχίζονται και μετά τη γέννηση του μωρού, το οποίο συχνά απομακρύνεται αμέσως από τη μητέρα για την τυπική εξέταση του παιδιάτρου, αφού ο ομφάλιος λώρος κοπεί πριν προλάβει να βγει το παιδί. Εν τέλει η μαμά θα το δει μετά από μεγάλη αναμονή και θα έχουν περάσει ώρες».

Η κα Μιχαλάκη συνεχίζει λέγοντας: «Δεν πιστεύω ότι το σωστό είναι να μπουν οι επαγγελματίες υγείας σε κόντρα μεταξύ τους, αλλά πρέπει να καλλιεργηθεί το πνεύμα της συνεργασίας όχι της αυθεντίας, καθώς είναι συνεργάτες και ο κάθε ένας είναι στο είδος του, για τον κολπικό τοκετό καταρτισμένη είναι η μαία, ο γιατρός είναι πολύ καλά καταρτισμένος για τις παθολογίες και τις επιπλοκές. Αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να συνυπάρχουν και το μέλημα τους να είναι πως θα προσφέρουν φροντίδα με σεβασμό, είτε είναι Ελληνίδα η γυναίκα είτε όχι, και πάνω από όλα να εκπαιδεύονται και να αξιολογούνται για το πως θα παρέχουν φροντίδα με σεβασμό».

Το φαινόμενο αυτό, γνωστό και καθημερινό στους χώρους των δημόσιων και ιδιωτικών μαιευτηρίων, συνεχίζει αόρατο για τις αρμόδιες ελεγκτικές αρχές λόγω μειωμένων καταγγελιών, προσπερνιέται και από την ελληνική κοινωνία η οποία παραμένει απαίδευτη και αγνοεί τη βαρύτητα αυτών των περιστατικών. Οι συνέπειες είναι πολύ έντονες για τη ψυχική κατάσταση πολλών από αυτών των γυναικών, θλίψη, ταπείνωση, αίσθημα ανικανότητας, τοκοφοβία και πολλά άλλα. Επιπλέον, η οργανική καταπόνηση που έχουν υποστεί λόγω μη συναινετικών παρεμβάσεων -ρουτίνας για τους επαγγελματίες υγείας-  αναίτιες τομές, μεγάλες δόσεις ουσιών μη αναγκαίες σε κάθε περιστατικό, εγκυμονεί κινδύνους και για την υγεία της γυναίκας αλλά και για του εμβρύου-νεογνού.

Aντιθέτως, σε άλλες χώρες όπως στην Αργεντινή και τη Βενεζουέλα η μαιευτική βία αναγνωρίζεται και τιμωρείται από το νόμο.

Τα στατιστικά στοιχεία που δημοσιεύονται και αφορούν τις γεννήσεις στην Ελλάδα, δείχνουν πως τα ποσοστά των καισαρικών τομών παραμένουν -παρά τις συστάσεις διεθνών οργανισμών- αρκετά υψηλά.

Το 56,8% αναφέρεται σε καισαρικές τομές, ποσοστό ρεκόρ, σύμφωνα με το πόρισμα του ελληνικού παραρτήματος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.), ο οποίος συστήνει πως οι καισαρικές τομές δεν πρέπει να ξεπερνούν το 15% του συνόλου των γεννήσεων.

Σύμφωνα λοιπόν με τις παραπάνω συστάσεις και ποσοστά, γίνεται αναφορά για 4 στις 10 γυναίκες που έχουν γεννήσει με καισαρική χωρίς εμφανή λόγο, γεγονός που διασταυρώνεται με τις μαρτυρίες των επαγγελματιών υγείας για αναίτιες καισαρικές και ομολογουμένως για άσκηση μαιευτικής βίας.

Η μαία Κλειώ Βαφιά με πάνω από 15 χρόνια εμπειρίας μας αναφέρει: «Ο λόγος που συμβαίνουν οι παρεμβάσεις και εν συνεχεία οι αναίτιες καισαρικές στην Ελλάδα είναι ότι δεν συμβαδίζουν η θεωρία της μαιευτικής με την πράξη και ότι η γέννηση ενός μωρού έχει γίνει μια κατάσταση παθολογική με επαγγελματίες υγείας γεμάτους φόβο για κάτι απολύτως φυσιολογικό, παραμερίζοντας έτσι το αναφαίρετο δικαίωμα της γυναίκας να πράξει ότι επιθυμεί πάνω στο σώμα της».

«Η υγεία όπως είναι δομημένη οδηγεί σε τέτοιες πρακτικές. Ενώ σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες υπάρχουν βαθμίδες υγείας όπου μπορεί να απευθυνθεί ο πολίτης ώστε να αντιμετωπίζεται το κάθε περιστατικό ξεχωριστά ανάλογα με τη σοβαρότητά του, συμπεριλαμβανομένου φυσικά και της παρακολούθησης και ολοκλήρωσης ενός τοκετού, στην Ελλάδα όλα τα έχουμε αναθέσει σε τριτοβάθμιο επίπεδο και σε επαγγελματίες υγείας που συχνά αυθαιρετούν στην παροχή φροντίδας.»

Ελάχιστες χώρες της Ευρώπης έχουν κινητοποιηθεί διεξάγοντας εκστρατείες ευαισθητοποίησης στα social media, αφενός τα αποτελέσματα σοκάρουν, αφετέρου οι γυναίκες - θύματα που μιλούν ανοιχτά για όσα βίωσαν, συνειδητοποιούν πως δεν ήταν μεμονωμένη η περίπτωσή τους, πως δικαιώνονται, πως όλο αυτό που τους συνέβη έχει υπόσταση και δεν είναι αναίτια η ενόχληση που νοιώθουν.

Το ψήφισμα συνεχίζει αναφέροντας πως: «Αυτή η βία αντικατοπτρίζει μια πατριαρχική κουλτούρα που εξακολουθεί να κυριαρχεί στην κοινωνία, συμπεριλαμβανομένου του ιατρικού τομέα».

Ερευνώντας κάποιος το θέμα διαρκώς και σε βάθος, καταλαβαίνει ότι τα φαινόμενα μαιευτικής βίας αντιμετωπίζονται ως ρουτίνα  στην καθημερινότητα μας και τα αίτια της είναι βαθύτερα και αγγίζουν όλο το φάσμα της κοινωνικής αλλά και οικονομικής ζωής της χώρας. Η απαίτηση πλέον για σεβασμό και ελευθερία στη βούληση της γυναίκας να πράξει ό,τι επιθυμεί με το σώμα της είναι καθολική. 

ΌΧΙ ΑΛΛΗ ΒΙΑ. #rosrev