ΜΜΜ: Ξεκάθαρα δυσαρεστημένοι οι επιβάτες της Αθήνας - Ποιο μέσο προτιμούν

Κόκκινη κάρτα στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (ΜΜΜ) της Αθήνας έδειξαν οι επιβάτες δηλώνοντας ιδιαίτερα δυσαρεστημένοι από το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών όσο και των μέτρων προστασίας που ελήφθησαν την περίοδο της πανδημίας. Φωτεινή εξαίρεση αποτελεί το μετρό, το οποίο εξακολουθεί να κρατά τα σκήπτρα του πιο αγαπημένου και ασφαλούς μέσου για τους κατοίκους του λεκανοπεδίου, ενώ αντίθετα τα οδικά μέσα εμφανίζουν μεγαλύτερο βαθμό δυσαρέσκειας.

Και ενώ πολύς λόγος γίνεται για το ζήτημα της εισιτηριοδιαφυγής και των διαφυγόντων εσόδων που θα μπορούσαν να βελτιώσουν την οικονομική εικόνα των συγκοινωνιακών εταιριών, πολύ λίγο φαίνεται να έχει βελτιωθεί το διαχρονικό πρόβλημα της εύρεσης εισιτηρίων από τους επιβάτες λεωφορείων και τρόλει. Τα σημεία πώλησης παραμένουν δυσεύρετα κάτι που αποτελεί ένα από τα μείζονα προβλήματα που αναφέρουν οι επιβάτες, ενώ πολλά παράπονα εκφράζονται και για το ύψος του κομίστρου.

Τι δείχνει η έρευνα για τα ΜΜΜ

Τα παραπάνω προέκυψαν από την ανάλυση των στοιχείων της έρευνας ικανοποίησης επιβατών συγκοινωνιακών υπηρεσιών που διενεργήθηκε σε δείγμα 1.500 τακτικών και περιστασιακών χρηστών των ΜΜΜ για λογαριασμό του ΟΑΣΑ για το έτος 2020, η οποία όμως καλύπτει χρονικά το σύνολο των εξελίξεων στις συγκοινωνίες έως και το τέλος της χρονιάς συμπεριλαμβανομένης της συνεργασίας με τα ΚΤΕΛ, αλλά και των οχημάτων που η ΟΣΥ μίσθωσε με τη μέθοδο του leasing. Η έκθεση αποτελεί τμήμα της έκθεσης πεπραγμένων του Ομίλου για το 2020.

Οπως προέκυψε από τις απαντήσεις, σε περιβάλλον με περιορισμό μετακινήσεων εξαιτίας της πανδημίας του COVID-19, τις μικρότερες απώλειες επιβατικής κίνησης, σε σχέση με το 2019, είχε το Μετρό, που μαζί με τα λεωφορεία αθροίζουν τους πιο συχνούς χρήστες μέσα στην εβδομάδα. Μετρό και λεωφορεία είναι επίσης οι “κύριες” επιλογές ΜΜΜ, ιδιαίτερα μεταξύ των κατοίκων των δυτικών προαστίων. Επίσης, παρατηρήθηκε ότι οι επιβάτες του μετρό χρησιμοποιούν τα λιγότερα ΜΜΜ για τις μετακινήσεις τους, γεγονός το οποίο επικυρώνει, σύμφωνα με τους ερευνητές, ότι το δίκτυο του μετρό κρίνεται πολύ εξυπηρετικό.

Σε επίπεδο προσφερόμενων υπηρεσιών, η έρευνα έδειξε ότι η εφαρμογή Ο.Α.Σ.Α Τηλεματική είναι η πιο διαδεδομένη υπηρεσία με τους περισσότερο ικανοποιημένους χρήστες και με θετικό πλέον πρόσημο για το 2020 (2020:+2 βαθμοί, 2019:-7).

Παράλληλα φάνηκε ότι η μεγαλύτερη χρήση των υπηρεσιών Ο.Α.Σ.Α γίνεται από τους τακτικούς επιβάτες των ΜΜΜ και τις νεαρότερες ηλικίες με τη δεύτερη ομάδα να είναι όμως και η περισσότερο δυσαρεστημένη από τις υπηρεσίες του Ο.Α.Σ.Α

Στην ερώτηση “Λαμβάνοντας υπόψιν τη μέχρι τώρα εμπειρία σας, πόσο ικανοποιημένος/η θα λέγατε ότι είστε από το σύνολο των υπηρεσιών που προσφέρει ο Ο.Α.Σ.Α», τα αποτελέσματα δεν έδειξαν σημαντική διαφοροποίηση από το 2019 (2020:-37, 2019:-41). Οι επιβάτες των ΜΜΜ είναι “αρκετά δυσαρεστημένοι” από το σύνολο των υπηρεσιών που προσφέρει ο Ομιλος. Για το λόγο αυτό στις βελτιωτικές κινήσεις προσδιορίζεται ότι έμφαση πρέπει να δοθεί πρωτίστως στις Οδικές Συγκοινωνίες (λεωφορεία και τρόλεϊ), αλλά και στα εισιτήρια και τον Ηλεκτρικό Σιδηρόδρομο.

Το ζήτημα των εισιτηρίων φαίνεται να απασχολεί πολύ το επιβατικό κοινό. Βάσει των δεδομένων που συγκεντρώθηκαν, παρά το γεγονός ότι η ανάλυση ικανοποίησης στο θέμα αυτό εμφανίζει κάποια βελτίωση (-31 το 2020 από -41 το 2019), οι επιβάτες παραμένουν «αρκετά δυσαρεστημένοι». Από την ανάλυση των δεδομένων, αποτυπώνεται ότι η ικανοποίηση από τα εισιτήρια παραμένει αρνητική, όμως έχει βελτιωθεί σε όλες τις κατηγορίες των χρηστών των ΜΜΜ, με εξαίρεση τους τακτικούς χρήστες των τρόλεϊ (2020:-44, 2019:-34) και τους τακτικούς χρήστες του τραμ (2020:-25, 2019:-16).

Η έρευνα κατέδειξε επίσης ότι περισσότερο δυσαρεστημένοι είναι οι επιβάτες στον Πειραιά, τα δυτικά προάστια και η ηλικιακή ομάδα 25 - 34 ετών. Από ό,τι φάνηκε από τις επιμέρους μετρήσεις σε σχέση με τα εισιτήρια, οι επιβάτες έχουν θετικότερη άποψη και για αυτή τη χρονιά για «την κάλυψη των αναγκών τους από διαθέσιμα προϊόντα κομίστρου» (2020:-7, 2019:-14). Παραμένουν όμως αρκετά δυσαρεστημένοι κυρίως από την «επάρκεια των σημείων πώλησης», τις «απολυμάνσεις/καθαριότητα για προστασία από την COVID-19» και το «ύψος της τιμής του εισιτηρίου».

Όσον αφορά την ασφάλεια του μέσου ως προς την προστασία από τον COVID-19, το μετρό θεωρείται από το επιβατικό κοινό το πιο ασφαλές μέσο, σε αντίθεση με τα λεωφορεία, τα οποία θεωρούνται το λιγότερο ασφαλές μέσο.

Αξιολογώντας τις ενέργειες αντιμετώπισης της πανδημίας COVID-19, οι ερευνόμενοι ρωτήθηκαν για το βαθμό ικανοποίησή τους από τον Ο.Α.Σ.Α σχετικά με: την επάρκεια των μέτρων που έλαβε για την αντιμετώπιση του COVID-19 και την πληροφόρηση που παρέχει για την προστασία από τον COVID-19 στα ΜΜΜ. Το αποτέλεσμα έδειξε ότι «υπάρχει δυσαρέσκεια των επιβατών για την επάρκεια των μέτρων και την ενημέρωση (-58) στην αντιμετώπιση του COVID-19 (-31), κριτήρια σημαντικά για τη συχνότερη χρήση των ΜΜΜ», αναφέρεται στην έρευνα.

Κι αυτό την ώρα που από τις απαντήσεις των επιβατών προκύπτει ότι οι χρήστες των ΜΜΜ έδιναν τεράστια σημασία στα θέματα των μέτρων προστασίας. Είναι χαρακτηριστικές οι απαντήσεις στην ερώτηση «ποια κριτήρια κρίνονται ως πιο κρίσιμα/σημαντικά ώστε να χρησιμοποιούν ακόμα περισσότερο τις αστικές συγκοινωνίες». Οπως προκύπτει εκτός των λόγων της «γρήγορης μετακίνησης» (+67) και του χρόνου μετακίνησης και αναμονής στις στάσεις (+68)), ως εξαιρετικά σημαντική για τη συχνότερη χρήση των ΜΜΜ κατά τη διάρκεια της πανδημίας κρίθηκε η «ασφάλεια» με τον όρο να περιλαμβάνει εκτός του Covid και τα ατυχήματα ή πιθανές εγκληματικές ενέργειες. Βαθμολογία 50 (από 33 την προηγούμενη χρονιά), συγκέντρωσε η «ενημέρωση/πληροφόρηση».

Σε ό,τι αφορά τη συνεργασία του ΟΑΣΑ με τα ΚΤΕΛ Αττικής, περισσότεροι από 1 στους 2 χρήστες των ΜΜΜ συμφώνησαν δεδομένου ότι συμβάλλει στη βελτίωση της συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης και της μείωσης του συνωστισμού. Συγκεκριμένα: Το 67% θεωρεί ότι η συνεργασία θα βοηθήσει στη βελτίωση της συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης με τα λεωφορεία και τα τρόλεϊ (βελτίωση συχνότητας λεωφορείων, τήρηση προγραμματισμού κλπ.), ενώ το 68% θεωρεί ότι η συνεργασία θα βοηθήσει στη μείωση του συνωστισμού στα οδικά μέσα.

Στο μισό τα έσοδα το 2020

Το κύριο γεγονός του έτους 2020 ήταν σαφώς τα περιοριστικά μέτρα που επιβλήθηκαν στις μετακινήσεις λόγω της πανδημίας COVID-19 και τα οποία είχαν πολύ σημαντική επίδραση στην επιβατική κίνηση και συνεπακόλουθα στα οικονομικά αποτελέσματα του Ομίλου.

Σε ό,τι αφορά τις εισπράξεις, τα περιοριστικά μέτρα λόγω της COVID-19 ανέκοψαν την άνοδο που καταγράφηκε το πρώτο δίμηνο του 2020 (5,8% τον Ιανουάριο και 7,5% τον Φεβρουάριο σε σχέση με τους αντίστοιχους μήνες του έτους 2019). Ειδικότερα το δίμηνο Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου 2020 οι εισπράξεις διαμορφώθηκαν σε 32,10 εκατ. ευρώ έναντι 30,0 εκατ. ευρώ του αντίστοιχου διμήνου του έτους 2019.

Οι συνολικές εισπράξεις από πωλήσεις κομίστρων κατά το 2020 ήταν 101,1 εκ. ευρώ, μειωμένες κατά 50,5% έναντι των 204,27 εκ. ευρώ του 2019. Η μείωση των εισπράξεων οφείλεται κυρίως σε τέσσερις λόγους, οι οποίοι ήταν στο σύνολό τους αποτέλεσμα της πανδημίας:

• Στη μείωση της επιβατικής κίνησης
• Στην μείωση της τουριστικής κίνησης
• Στην αλλαγή τιμολογιακής πολιτικής που εφαρμόστηκε από την 1/6/2020 με μείωση των τιμών κομίστρου λόγω της μείωσης του συντελεστή ΦΠΑ από 24% σε 13% και
• Στην παροχή δικαιωμάτων με χρονική επέκταση στα χρονικά προϊόντα κομίστρου

Το 61% του συνόλου των εισπράξεων (91% το έτος 2019) αντιστοιχούσε στις πωλήσεις πεδίου, οι εισπράξεις από τα δικαιώματα (υπουργεία) αντιστοιχούσαν στο 36% (6% το 2019) και οι εισπράξεις χονδρικής στο 3% (3% το 2019).

Η χρήση τραπεζικών καρτών στις συναλλαγές, παρουσίασε σημαντική αύξηση το 2020 με τον μέσο όρο χρήσης να φτάνει το 30,5% των εισπράξεων έναντι 23,1% του 2019. Η σταθερά αυξανόμενη πορεία των προηγουμένων ετών συνεχίστηκε και το 2020 ενώ λόγω της ανέπαφης συναλλαγής που προσφέρει, ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο τους μήνες απαγόρευσης κυκλοφορίας.

Το πλήθος των Αυτόματων Συσκευών πώλησης της ΣΤΑ.ΣΥ είναι πολλαπλάσιο από εκείνο της Ο.ΣΥ και κατά συνέπεια δικαιολογεί την διαφορετική εικόνα της αναλογίας των συναλλαγών σε εκδοτήρια και μηχανήματα που στη ΣΤΑ.ΣΥ διατηρείται σε πολύ υψηλότερα επίπεδα.

Το μεγαλύτερο μερίδιο στις αγορές μέσω διαδικτύου απορροφά η κάρτα 30 ημερών με το 50% των συναλλαγών, καθώς αποτελεί το προϊόν προτίμησης τακτικών επιβατών που αναζητούν ευκολότερο τρόπο αγοράς. Το πολλαπλό εισιτήριο 10+1 διαδρομών αποτελεί το 15% των συναλλαγών με το εισιτήριο 90 λεπτών να ακολουθεί με 11%. Η αποθηκευμένη αξία για το 2020 αποτελεί το 8% των συναλλαγών.

Σε επίπεδο εκπτωτικών προϊόντων πολλαπλών διαδρομών προέκυψε ότι στο σύνολο των επικυρώσεων 6 από τις 10 πραγματοποιούνται με προϊόντα αυτής της κατηγορίας. Από τα προϊόντα πολλαπλών διαδρομών, το εισιτήριο των 2 διαδρομών έχει αυξημένο μερίδιο χρήσης (17,8% έναντι 15,2% για το 2019).

Αναφορικά με τις κάρτες, το 2020 διατέθηκαν άνω των 208.000 νέων «προσωποποιημένων» καρτών εκ των οποίων 172.000, αφορούσαν κανονικό προφίλ και 24.000 αφορούσαν φοιτητές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Οι ανώνυμες κάρτες που εκδόθηκαν εντός του 2020 έφτασαν τις 100.000. Το μερίδιο των καρτών (Ανώνυμων-προσωποποιημένων) ως μέσων κομίστρου ενισχύθηκε το 2020, με μέσο όρο το 57% των εισπράξεων να γίνεται με φόρτιση της αντίστοιχης κάρτας έναντι 49% για το 2019.

Στις περιόδους του lockdown (Απρ./2020 και Νοε-Δεκ/2020), τα ποσοστά ανήλθαν σε 70% και 63% αντιστοίχως, καθώς οι περισσότερες (αναγκαίες) μετακινήσεις γίνονται κυρίως από εργαζόμενους που χρησιμοποιούν προϊόντα απεριορίστων διαδρομών (προσωποποιημένες κάρτες). Οι πωλήσεις του δικτύου των σημείων πώλησης - περιπτέρων παρά το γεγονός ότι περιλαμβάνονται 508 σημεία πώλησης με ενεργές συσκευές POS, παρέμειναν σε χαμηλά επίπεδα το έτος 2020 λόγω της εξάπλωσης της πανδημίας, παρουσιάζοντας πτώση 45,3% έναντι του 2019, πτώση η οποία είναι αντίστοιχη της συνολικής εικόνας των εισπράξεων.

Σημειώνεται ότι κατά τη διάρκεια του έτους 2020 και με βάση τις διαθέσιμες συσκευές πώλησης ΑΣΣΚ, το χάρτη αναγκών και σε συνεργασία με την εταιρεία διακίνησης, πραγματοποιήθηκε επιλογή περιοχών με έλλειψη κάλυψης, για τοποθέτηση συσκευών πώλησης και ανακατανομή του εξοπλισμού από σημεία πώλησης με ιδιαίτερα χαμηλούς τζίρους. Παράλληλα πραγματοποιήθηκε σήμανση των σημείων διάθεσης με την τοποθέτηση ειδικής πινακίδας «σημείου διάθεσης εισιτηρίων», ενώ ταυτόχρονα με τις ενέργειες για τη βελτίωση της κάλυψης του δικτύου, πραγματοποιήθηκαν ενέργειες για την ανάπτυξη συστήματος αξιόπιστης πληροφόρησης του επιβατικού κοινού σχετικά με τα διαθέσιμα σημεία πώλησης του δικτύου (προβολή του πλησιέστερου σημείου πώλησης στις τηλεματικές στάσεις).

Επανακαθορισμός των δικαιούχων μειωμένου και μηδενικού κομίστρου

Ο ανασχεδιασμός της τιμολογιακής και εκπτωτικής πολιτικής με βάση την αξιολόγηση των δεδομένων του Αυτόματου Συστήματος Συλλογής Κομίστρου, το οποίο δεν είναι τίποτα άλλο από το ηλεκτρονικό εισιτήριο αναφέρεται μεταξύ των στόχων/προκλήσεων του ΟΑΣΑ για το 2021, στόχος ο οποίος προφανέστατα μετατέθηκε για τη φετινή χρονιά.

Τα εισοδηματικά και άλλα κριτήρια, τα οποία θα τεθούν για τον καθορισμό όσων θα μπορούν να μετακινούνται με μειωμένο ή μηδενικό κόμιστρο, δηλαδή των ανέργων και άλλων κοινωνικών ομάδων, αναμένεται να «κουρέψουν» σημαντικά τον αριθμό των δικαιούχων, όπως έχει ήδη γράψει το «ethnos.gr».

Αλλωστε ο δρόμος γι΄αυτό έχει ανοίξει από το καλοκαίρι του 2020 με την ψήφιση του νόμου 4714, που ανιτκαθιστά τις προβλέψεις του 2018 προβλέποντας εν πολλοίς την έκδοση Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) για τον καθορισμό κριτηρίων παροχής δικαιωμάτων μετακίνησης με πλήρη ή μερική απαλλαγή από την καταβολή κομίστρου στα μέσα μαζικής μεταφοράς όπου αναφέρεται ξεκάθαρα ότι «η εισαγωγή πλήρων ή μερικών απαλλαγών από την καταβολή κομίστρων στα μέσα μαζικής μεταφοράς θα καθορίζονται από το συνδυασμό κοινωνικών και οικονομικών κριτηρίων και παραμέτρων με τον αριθμό των δικαιούχων».

Τα κριτήρια των παροχών για τους ανέργους αναφέρονται επίσης και στο νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας «Δουλειές Ξανά», το οποίο αφορά τον μετασχηματισμό του ΟΑΕΔ.

Στην αναθεώρηση της τιμολογιακής πολιτικής, στοιχεία μπορεί να δώσει και το ΑΣΣΚ δεδομένου ότι το 2020 – όπως αναφέρεται στην έκθεση πεπραγμένων - αξιοποιήθηκε πλήρως μία από τις σημαντικότερες δυνατότητες του συστήματος, που αφορά την ακριβή κοστολόγηση και αποτίμηση των παροχών δικαιωμάτων μετακίνησης για τις ειδικές ομάδες μετακινουμένων και έχει ως αποτέλεσμα ο Ο.Α.Σ.Α να αποτιμά λεπτομερώς και να διεκδικεί από τους Φορείς παροχής, τις αντίστοιχες δαπάνες. Παράλληλα, επικαιροποιήθηκαν οι απαραίτητες ενέργειες για την εφαρμογή του Μηχανισμού Συντονισμού, ώστε σε συνεργασία με την ΕΕΣΥΠ και τα αρμόδια υπουργεία, να διασφαλιστεί η καταβολή των παροχών.

Έλεγχος Κομίστρου

Η δύναμη των ελεγκτών των Φορέων το 2020 μειώθηκε κατά 20%, από 110 υπαλλήλους ελεγκτές τον Ιανουάριο σε 93 ελεγκτές το Δεκέμβριο. Συνολικά το 2020 διενεργήθηκαν 1.682.879 έλεγχοι και επιβλήθηκαν 60.705 πρόστιμα. Οι συνολικές εισπράξεις από τα πρόστιμα ήταν 2.412.533,57 ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί κατά 849.556,70 ευρώ στην ΟΣΥ και κατά 1.562.976,87 ευρώ στη ΣΤΑΣΥ.

Τους μήνες Μάρτιο, Απρίλιο, Μάιο, Νοέμβριο και Δεκέμβριο διενεργήθηκε μικρός αριθμός ελέγχων λόγω των μέτρων για την προστασία από την πανδημία COVID-19.

Σε επίπεδο ελέγχου κομίστρου ο ΟΑΣΑ προγραμματίζει:

Την ανάπτυξη εφαρμογής για τη διενέργεια στοχευμένων ελέγχων κομίστρου με βάση την επιβατική κίνηση, την περιοχή, το εκτιμώμενο ποσοστό εισιτηριοδιαφυγής, κλπ.

• Την αξιοποίηση νέων τεχνολογιών με την εγκατάσταση νέων λογισμικών προγραμμάτων έκδοσης και διαχείρισης προστίμων
• Την επικαιροποίηση του Εγχειριδίου Ελεγκτών Κομίστρου
• Την προώθηση ενιαίας πολιτικής διαχείρισης και είσπραξης των προστίμων
• Την προώθηση Ομιλικής Κουλτούρας και πνεύματος συνεργασίας μεταξύ των εταιρειών του Ομίλου
• Την οργάνωση προγραμμάτων εκπαίδευσης Ελεγκτών Κομίστρου
• Την Κατάρτιση Ενιαίου Κανονισμού διενέργειας Ελέγχου Κομίστρου και εποπτείας.
• Την εισήγηση προς τους φορείς για αύξηση του προσωπικού ειδικότητας Ελεγκτή Κομίστρου (μεταφορά από άλλες ειδικότητες ,νέες προσλήψεις, επιδοτούμενα προγράμματα, απασχόληση ανέργων).