Η προεκλογική περίοδος βάζει φωτιά και στα… δάση - Πώς συνδυάζονται οι κάλπες με τις πυρκαγιές

Τα σενάρια των εκλογών και ο πρόωρος καύσωνας που χτύπησε τον Ιούνιο την χώρα σε συνδυασμό με την ανομβρία που ακολούθησε στη νότια Ελλάδα ανεβάζουν ακόμη περισσότερο το δείκτη επικινδυνότητας και εκδήλωσης πυρκαγιών,  κάνοντας ακόμη πιο δύσκολο το φετινό καλοκαίρι. 

«Διαχρονικά οι χρονιές των εκλογών- όπως  αποδεικνύεται και από έρευνες του ΑΠΘ- συσχετίζονται με πολύ μεγάλο αριθμό πυρκαγιών. Παρατηρείται, δηλαδή, αυξημένος αριθμός πυρκαγιών και τελική καμένη έκταση σε περιόδους εκλογών ή κρίσεων. Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι αναμένουμε  αναγκαστικά αύξηση των πυρκαγιών και φέτος το καλοκαίρι παρόλο που είμαστε στον προθάλαμο προεκλογικής περιόδου. Υπάρχει, ωστόσο, μια ένδειξη ότι πρέπει να προσέξουμε περισσότερο φέτος» δήλωσε στο ethnos.gr o Ιωάννης Γήτας, Καθηγητής και Διευθυντής του Εργαστηρίου Δασικής Διαχειριστικής και Τηλεπισκόπησης του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ.

Ενδεικτικό είναι ότι οι καμένες δασικές εκτάσεις παρουσιάζουν στατιστικά σημαντική διαφορά (περίπου 45.000 εκτάρια) μεταξύ ετών εκλογών και μη εκλογών. Ακόμα και αν εξαιρέσουμε τις καταστροφικές πυρκαγιές το 2007, οι πυρκαγιές στις χρονιές που υπάρχουν εκλογές είναι στατιστικά μεγαλύτερες από αυτές των μη ετών εκλογών.

Πηγές της πυροσβεστικής υπηρεσίας που μίλησαν στο ethnos.gr τόνισαν ότι κατά την διάρκεια προεκλογικών περιόδων ή έντονων πολιτικών γεγονότων παρατηρείται μεσοσταθμική αύξηση κατά 40% έναρξης πυρκαγιών όπως έγινε το 2007 που κάηκαν συνολικά 2.615.062 στρέμματα, το 2000 με 1.570.941, το 1985 με 1.047.520 και το 1981 με 803.390. Επίσης αυξημένες είναι οι επιφάνειες που καίγονται σε χρονιές που υπάρχει ρευστότητα, πολιτική ή διοικητική, όπως το 1998 που η αρμοδιότητα δασοπυρόσβεσης πέρασε στην Π.Υ. και κάηκαν 9.45.078 στρέμματα, το 1992 και 1993 που είχαμε συχνές εκλογές και το 1974. Στη μοναδική εκλογική αναμέτρηση που δεν υπήρξε αύξηση των πυρκαγιών και των καμένων εκτάσεων ήταν το 1989, αλλά την προηγούμενη χρονιά κάηκαν 1.105.000 στρέμματα (1988-νόμος περί βοσκοτόπων).

Πιο χαλαρός ο κρατικός μηχανισμός την προεκλογική περίοδο

Αντίστοιχα, ακαδημαϊκές έρευνες όπως των Ν. Χριστοδουλάκη και Σ. Σκούρα, (“Electoral misgovernance cycles: evidence from wildfires and tax evasion in Greece”) υποστηρίζουν ότι τα πολιτικά γεγονότα και οι εκλογές έχουν αντίκτυπο στον αριθμό των πυρκαγιών και στην έκτασή τους στην χώρα.

«Πιθανόν αυτές οι πυρκαγιές να μπαίνουν σε τέτοιες περιόδους γιατί πολλοί ευελπιστούν να πάρουν δασική γη και να την αποχαρακτηρίσουν ελλείψει κτηματολογίου (δεδομένου ότι ακόμη δεν έχει ολοκληρωθεί). Ένα άλλο πιθανό σενάριο είναι να μπαίνουν και για αντιπολιτευτικούς λόγους,  ενώ η διαφορά θα μπορούσε να αποδοθεί και στην «χαλαρότητα» του κρατικού μηχανισμού στην προεκλογική και μετεκλογική περίοδο» εξηγεί ο κ. Γήτας. 

Ο καθηγητής του ΑΠΘ υπενθυμίζει ότι ιστορικά σημαντικές φωτιές καταγράφηκαν το 1922  (Μικρασιατική Καταστροφή),  το 1945 στο τέλος της Κατοχής και της έναρξης του εμφυλίου, στις εκλογές του ‘58 αλλά και σε άλλα πολιτικά γεγονότα όπως την περίοδο της διάλυσης της Ένωσης Κέντρου το 1965. Σημαντικές πυρκαγιές καταγράφηκαν και το 1974, περίοδο που έπεσε η δικτατορία και έγινε το πραξικόπημα της Κύπρου. Εκτεταμένες φωτιές είχαμε και στις εκλογές του 1981 όπου επικράτησε το ΠΑΣΟΚ και στις δεύτερες εκλογές του 1985. 

Σε δύο ζώνες χωρισμένη η χώρα

Εκτός όμως από τις πολιτικές εξελίξεις, σύμφωνα με τον Ιωάννη Γήτα, ο πρώιμος καύσωνας του Ιουνίου ανεβάζει τον δείκτη επικινδυνότητας την φετινή καλοκαιρινή περίοδο. «Παλιότερα καταγράφονταν ένας καύσωνας κάθε εικοσαετία. Τώρα έχουμε κάθε 2-3 χρόνια, δυστυχώς. Αυτό είναι μια ένδειξη ότι μπορεί να έχουμε ένα κακό καλοκαίρι. Φέτος χωρίστηκε η Ελλάδα σε δύο ζώνες. Από τη μια είναι η βόρεια και κεντρική Ελλάδα όπου μετά τον καύσωνα είχαμε ισχυρές βροχοπτώσεις. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να έχει υγρή βλάστηση εκεί και επομένως αυτή να έχει άλλη συμπεριφορά, να είναι λιγότερο εύφλεκτη από ότι είναι στη νότια Ελλάδα. Στη δεύτερη ζώνη κατατάσσεται η νότια Ελλάδα όπου δεν έπεσε σταγόνα νερού και υπάρχει ανομβρία. Εκεί η βλάστηση είναι πιο ξερή και υπάρχει μια μεγαλύτερη ένδειξη για φωτιά.  Άρα αυτό το δεδομένο μοιράζει ήδη τη χώρα σε δυο καταστάσεις διαφορετικού συναγερμού ίσως το καλοκαίρι» εξηγεί ο κ. Γήτας.