Μνηµεία-φιλέτα στον... πλανήτη Υπερταµείο

Θα µπορούσε να είναι ανέκδοτο. Τραβηγµένο απ’ τα µαλλιά. Αντικυβερνητικό τρολάρισµα: η Κνωσός και ο Λευκός Πύργος έχουν µεταβιβαστεί στο Υπερταµείο (Ελληνική Εταιρεία Συµµετοχών και Περιουσίας ΑΕ). Αλλά και ο αρχαιολογικός χώρος της Ελευσίνας, η Ροτόντα και η Ρωµαϊκή Αγορά στη Θεσσαλονίκη, το Υστεροµινωικό Νεκροταφείο Αρµένων Ρεθύµνου, το Αρχαίο Θέατρο Λάρισας, η οικία Βενιζέλου στη Χαλέπα Χανίων...

Η είδηση -αληθέστατη, παρά τις διαβεβαιώσεις των αρµόδιων υπουργείων περί της εκ των υστέρων αποκατάστασης του λάθους µέσω εξαιρέσεων- έχει αναστατώσει την κοινή γνώµη. Ποιος είναι ο αυτουργός ενός τόσο προκλητικού λάθους που βγάζει µάτι, δηµιουργώντας σκοτεινούς αλυσιδωτούς συνειρµούς, αλλά και τον κίνδυνο «φιλετοποίησης» και εκποίησης µέσω ΕΤΑ∆ όσων µνηµείων χτίστηκαν µετά το 1453 (και συνεπώς δεν προστατεύονται από τον νόµο); Και γιατί η εταιρεία που είχε εµπλακεί ως τεχνικός σύμβουλος σε έργα  του ΥΠΠΟΑ για την ψηφιοποίηση της πολιτιστικής κληρονοµιάς µας -και η οποία βρέθηκε πλέον σε θέση συµβούλου του Υπερταµείου- αρνείται στο «Εθνος» ότι είχε την παραµικρή πρόσβαση σε δεδοµένα που ήταν σε θέση να γνωρίζει και μέσα από την απευθείας ανάθεση (σύμβαση 9/12/2016 με τη ΔΔΕΑΜ),όπου προβλεπόταν «υποστήριξη στην παραλαβή των παραδοτέων προϊόντων και υπηρεσιών του έργου»;  

«Εχουν καταγραφεί χιλιάδες µνηµεία και αρχαιολογικοί χώροι, έχουν ψηφιοποιηθεί τα δεδοµένα τους από επιστηµονικό προσωπικό, που υλοποίησε µεγάλο τµήµα του έργου µε αυτεπιστασία. Εκείνο που καθυστέρησε υπερβολικά και δεν έφτασε στο απαιτούµενο επίπεδο λειτουργικότητας και ετοιµότητας είναι το Ολοκληρωµένο Πληροφοριακό Σύστηµα (ΟΠΣ), το οποίο θα επιτρέπει τα δεδοµένα αυτά να µπορούν να χρησιµοποιηθούν» εξηγεί έγκυρη πηγή του υπουργείου Πολιτισµού, διευκρινίζοντας ότι «η ευθύνη γι’ αυτό ανήκει στην ανάδοχο εταιρεία, που παρέδωσε ένα ατελές σύστηµα το 2015, το οποίο έως και σήµερα παραµένει ατελές».

Στην αναζήτηση των αιτιών που -ενώ εκπονείται εδώ και επτά χρόνια- δεν υπάρχει Αρχαιολογικό Κτηµατολόγιο, η έρευνα µας φέρνει στην ανάδoχο εταιρεία IKNOWHOW, η οποία ανέλαβε ένα έργο το οποίο θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί εντός 15 µηνών, καθώς από την ολοκλήρωσή του εξαρτάτο η εξέλιξη του ίδιου του Αρχαιολογικού Κτηµατολογίου.

Τελικά, το έργο ξεχείλωσε από τους 15 µήνες στους 27, λαµβάνοντας τέσσερις διαδοχικές παρατάσεις. Σύµφωνα μάλιστα µε πηγές µέσα από το ΥΠΠΟΑ, η νυν γ.γ. Μαρία Βλαζάκη, για το έτερο έργο που υλοποιεί για το ΥΠΠΟΑ η ΙΚNOWHOW, εισηγήθηκε την αποποµπή της και την απόδοση ευθυνών για την εργολαβία που αφορά στα κινητά μνημεία , κάτι που εµπόδισε η Λυδία Κονιόρδου, παρότι και η τέως υπουργός Πολιτισµού απέστειλε επιστολή µέσω της οποίας καλούσε την ανάδοχο εταιρεία να ολοκληρώσει άµεσα το έργο υπό την απειλή να κηρυχθεί έκπτωτη.

Η IKNOWHOW, μετά τις παρατάσεις που δόθηκαν για το έργο του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος (ΟΠΣ) υπογράφει νέα τριετή σύµβαση συντήρησης του έργου. Τόσο η σύµβαση αυτή όπως και οι παρατάσεις που δόθηκαν για την υλοποίηση του Αρχαιολογικού Κτηµατολογίου -παρότι ήταν υποχρεωτικό- ποτέ δεν αναρτήθηκαν στο Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο ∆ηµοσίων Συµβάσεων.

∆υσλειτουργικό σύστηµα

Το 2011, οπότε ξεκινά η κατάρτιση του Αρχαιολογικού Κτηµατολογίου, αναλαµβάνουν τεχνικοί σύµβουλοι όλων των έργων πολιτισµού (που θα υλοποιούνταν στο πλαίσιο του προηγούµενου ΕΣΠΑ), ως «ένωση εταιρειών», οι εταιρείες Στάδιον AE και Planet SA.

Η Planet, µετά τον ντόρο που προκάλεσε η αποκάλυψη ότι από τεχνικός σύµβουλος του υπουργείου Πολιτισµού βρίσκεται σήµερα σε θέση συµβούλου του Υπερταµείου, αρνείται και µέσω εξωδίκου απάντησης στο «Εθνος» ότι είχε οποιαδήποτε σχέση ή πρόσβαση στο Αρχαιολογικό Κτηµατολόγιο. Τη διαψεύδουν οι συµβάσεις που συνήψε ως σύμβουλος με το ΥΠΠΟΑ και την Επιτελική Δομή ΕΣΠΑ του υπουργείου, για τα έργα που αυτό υλοποιούσε μέσω ΕΣΠΑ (μεταξύ των οποίων και το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο) σχεδόν συνεχείς, από το 2011 έως και τον Φεβρουάριο  του 2017, καθώς κι εκείνη που συνήψε με τη ∆ιεύθυνση ∆ιαχείρισης Εθνικού Αρχείου Μνηµείων στις 9/12/2016 έως τον Ιούνιο του 2017, για τα έργα  της τελευταίας, όπου και το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο, πλήθος αναρτήσεις Πράξεων στη «∆ιαύγεια» (που δείχνουν τη δυνατότητα πρόσβασης στη συνολική εικόνα της οριζόντιας πράξης του έργου του Αρχαιολογικού Κτηµατολογίου), καθώς και η εσωτερική επικοινωνία που είχε µε τη ∆ιεύθυνση ∆ιαχείρισης Εθνικού Αρχείου Μνηµείων (τουλάχιστον από το 2014) ο τεχνικός σύµβουλός της, Χρήστος Τσιακαλάρης.

Το ενδιαφέρον είναι ότι ακόµη και όταν η εταιρεία έχει πια διακόψει τη συνεργασία µε το ΥΠΠΟΑ (στα µέσα του 2017) οι δεσµοί παραµένουν ενεργοί: στις αρχές του β' εξαμήνου 2018, παρότι η Planet είναι πλέον σύµβουλος του Υπερταµείου, της κοινοποιείται η σύµβαση την οποία έχει υπογράψει η ∆ιεύθυνση ∆ιαχείρισης του υπουργείου Πολιτισµού µε την εταιρεία Στάδιον!

Στο µεταξύ, παραβιάζοντας το άρθρο 9 και τη ρήτρα εµπιστευτικότητας της σύµβασης στις 9/12/2016 µε τη ∆ιεύθυνση ∆ιαχείρισης Εθνικού Αρχείου Μνηµείων, στις εξώδικες απαντήσεις της η Planet αφήνει να διαρρεύσουν στοιχεία για τις περιοχές όπου υπάρχουν δεδοµένα για το Αρχαιολογικό Κτηµατολόγιο (Αττική-Βοιωτία). «Η σύµβαση της Planet είχε ρήτρα εµπιστευτικότητας. Προφανώς, θεωρεί ότι είναι πιο πειστικό να επιµένει ότι δεν είχε καν πρόσβαση στο υλικό (µε το επιχείρηµα πως δεν ήταν η ανάδοχος στο έργο καθαυτό, αλλά απλώς σύµβουλος), παρά να πείσει ότι, ενώ είχε πρόσβαση, δεν παραβίασε τους όρους εµπιστευτικότητας και χρησιµοποίησε τα δεδοµένα σε άλλη εργολαβία της» λένε στελέχη του υπουργείου Πολιτισµού, και επισηµαίνουν: «Νοµική σύγκρουση πράγµατι δεν υφίσταται. Υφίσταται “ηθικό” ασυµβίβαστο». Και τα «φιλέτα» περιµένουν τη φωτιά για να ψηθούν...