Νέος Ποινικός Κώδικας: Τα 5 σηµεία τριβής - Οι διατάξεις που προκαλούν θύελλα

Πολλές, αναµφίβολα θετικές διατάξεις, προς την πλευρά του εκσυγχρονισµού του δικαίου, έχουν συµπεριληφθεί στις προτάσεις των νοµοπαρασκευαστικών επιτροπών για τον Ποινικό Κώδικα και τον Κώδικα Ποινικής ∆ικονοµίας, όπως πολλές είναι και οι διατάξεις που έχουν προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων, τόσο από την αξιωµατική αντιπολίτευση όσο και από τον νοµικό κόσµο.

Και δεν θα µπορούσε να γίνει διαφορετικά, αφού για πρώτη φορά από το 1950 επιχειρούνται αλλαγές, ενώ προτείνεται η κατάργηση 170 από τις 463 διατάξεις του ΠΚ και η προσθήκη 30 νέων. Τα σηµεία τριβής έχουν ήδη αρχίσει να καταγράφονται, µε το υπουργείο ∆ικαιοσύνης, σε ρόλο «πυροσβέστη», να τονίζει ότι το θέµα παραµένει ανοιχτό, ότι οι επικείµενες αλλαγές βρίσκονται στη διαβούλευση και θα ακουστούν όλες οι φωνές, ενώ ο Μ. Καλογήρου πήρε πρωτοβουλία να καταθέσει στις νοµοπαρασκευαστικές επιτροπές τις προτάσεις του για τα θέµατα που άναψαν φωτιές.

1. Οι µολότοφ. Η παρασκευή, προµήθεια και κατοχή εκρηκτικών υλών. Το επίµαχο αδίκηµα είναι σήµερα κακούργηµα και τιµωρείται µε κάθειρξη. Η πρόταση της επιτροπής είναι να µετατραπεί σε πληµµέληµα και να τιµωρείται µε φυλάκιση τουλάχιστον 3 ετών (σ.σ.: η ποινή µπορεί να φθάσει µέχρι και τα 5 χρόνια). Το έγκληµα τιµωρείται µε κάθειρξη µέχρι 10 έτη, εάν προέκυψε κίνδυνος για άνθρωπο, πράξη η οποία σήµερα τιµωρείται µε κάθειρξη τουλάχιστον 10 ετών. Το ίδιο έγκληµα προτείνεται να τιµωρείται µε κάθειρξη τουλάχιστον 5 χρόνων, εάν η πράξη προκάλεσε σηµαντική βλάβη σε εγκαταστάσεις κοινής ωφέλειας ή είχε ως αποτέλεσµα τη βαριά σωµατική βλάβη ανθρώπου.
2. Η διεύθυνση εγκληµατικής οργάνωσης. Η πρόταση της νοµοπαρασκευαστικής επιτροπής είναι η µείωση της ποινής του εγκλήµατος, που σήµερα επισύρει 10-20 χρόνια κάθειρξης, σε 5 έως 10 χρόνια. Για πολλούς νοµικούς, οι οποίοι αντιδρούν, το αδίκηµα µε αυτόν τον τρόπο υποβιβάζεται σε επιβαρυντική περίσταση του αδικήµατος της ένταξης σε εγκληµατική οργάνωση, υποστηρίζοντας συνοπτικά ότι µε την ίδια ποινή έρχεται αντιµέτωπο ένα µέλος µε έναν «διευθυντή». Ακόµη, καταργείται η επιβαρυντική περίσταση σε βάρος όσων µελών εγκληµατικών οργανώσεων είχαν ως σκοπό το οικονοµικό όφελος. «∆εν χρειάζεται µεγάλη φιλοσοφία για να διαπιστώσει κανείς ότι η τροποποίηση της διάταξης αυτής αποτελεί ένα ανέλπιστο δώρο στην ηγεσία της υπόδικης ΧΑ» σηµειώνει ο Κώστας Παπαδάκης, συνήγορος πολιτικής αγωγής.
3. Ανθρωποκτονία από πρόθεση. Σήµερα, εάν δεν αναγνωριστεί ελαφρυντικό για τον δράστη, η ποινή που αντιµετωπίζει είναι αυτή της ισόβιας κάθειρξης. Σύµφωνα µε τη νέα πρόταση, «όποιος σκότωσε άλλον τιµωρείται µε κάθειρξη ισόβια ή πρόσκαιρη, τουλάχιστον 10 ετών». Συνεπώς, και χωρίς την αναγνώριση ελαφρυντικού η ποινή µπορεί να «πέσει» από τα ισόβια στα 10 χρόνια.
4. Η ερµηνεία του βιασµού. Σήµερα, το άρθρο 336 προβλέπει ότι «όποιος µε σωµατική βία ή µε απειλή άµεσου και σπουδαίου κινδύνου εξαναγκάζει άλλον σε συνουσία ή άλλη ασελγή πράξη, ή ανοχή της, τιµωρείται µε κάθειρξη». Η αλλαγή που προτείνεται και έχει ξεσηκώσει αντιδράσεις από ΜΚΟ και τη ∆ιεθνή Αµνηστία έχει ως εξής: «Οποιος µε σωµατική βία ή µε απειλή άµεσου και σπουδαίου κινδύνου ζωής ή σωµατικής ακεραιότητας εξαναγκάζει άλλον σε επιχείρηση ή ανοχή γενετήσιας πράξης τιµωρείται µε κάθειρξη». Σύµφωνα µε νοµικούς, η νέα διάταξη εκτοπίζει από την αντικειµενική υπόσταση του βιασµού βίαιες ή µη συναινετικές συµπεριφορές που δεν συνιστούν κίνδυνο ζωής, όπως π.χ. την ψυχολογική βία που µπορεί να ασκηθεί σε µία γυναίκα, ακόµη και µέσα στον γάµο.
5. Η παραβίαση του τηλεφωνικού απορρήτου. Με την προτεινόµενη διάταξη, το αδίκηµα της τηλεφωνικής υποκλοπής υποβιβάζεται από κακούργηµα σε πληµµέληµα και τιµωρείται µε φυλάκιση µέχρι 3 χρόνια, αντί της κάθειρξης µέχρι 10 έτη που είναι σε ισχύ. Νοµικοί πάντως που έχουν συµµετάσχει στην επιτροπή αντιτείνουν µε βάση τη δικαστηριακή πρακτική πως πολλές φορές δράστες κακουργηµατικών πράξεων καταδικάζονται σε πολυετείς ποινές κάθειρξης, οι οποίες όµως πολλές φορές έχουν ανασταλτικό χαρακτήρα µέχρι το Εφετείο, είτε αποφυλακίζονται νωρίτερα κάνοντας χρήση των ευεργετικών διατάξεων που οδηγούν σε απόλυση µε περιοριστικούς όρους. Με τις νέες διατάξεις, οι ίδιες πηγές σηµειώνουν ότι οι δράστες των συγκεκριµένων πληµµεληµάτων απειλούνται µεν µε χαµηλότερες ποινές, που φτάνουν τα 5 χρόνια φυλάκισης, αλλά πλέον θα τις εκτίουν. «Η φυλακή θα είναι φυλακή» σχολιάζουν µε νόηµα. Το υπουργείο ∆ικαιοσύνης, πάντως, έχει ανοίξει τον διάλογο µε τις ενώσεις δικαστών και εισαγγελέων, ζητώντας τις προτάσεις τους, αλλά και µε την Ολοµέλεια των ∆ικηγορικών Συλλόγων, καθώς και µε τους εκπροσώπους των κοµµάτων, µε τους οποίους ο Μ. Καλογήρου θα έχει συνάντηση την ερχόµενη Τρίτη.