Τι φέρνει το σχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος για τα δάση: Κλιμακωτή επιδότηση για την απόληψη ξυλείας από δάση και κτηνοτροφικά πάρκα στα αναδασωτέα - Ο ρόλος ιδιωτών

Την πλήρη απαξίωση, στην οποία έχουν περιέλθει οι Δασικές Υπηρεσίες της χώρας τα τελευταία χρόνια με ολέθριες συνέπειες για το δασικό πλούτο της Ελλάδας, καταδεικνύει το νέο διαχειριστικό μοντέλο για την προστασία του δασικού πλούτου της χώρας, το οποίο εμπλέκει σημαντικά τον ιδιωτικό τομέα. Ανάθεση διαχειριστικών μελετών σε ιδιώτες μελετητές, διαχείριση των δασών από εταιρίες και Συμπράξεις Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) και ανάδοχοι αποκατάστασης συνθέτουν το σχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το οποίο παρουσίασε στο υπουργικό συμβούλιο και ακολούθως στην Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής, ο υπουργός, Θόδωρος Σκυλακάκης.

Αναφορικά με τις Δασικές Υπηρεσίες, ο κ. Σκυλακάκης επανέλαβε τις δεσμεύσεις για τις 500 προσλήψεις επιστημονικού προσωπικού δασολόγων και δασοπόνων, οι οποίες έχουν εξαγγελθεί αρκετές φορές χωρίς ακόμα να έχουν προχωρήσει. Ο ρόλος των Δασικών Υπηρεσιών περιορίζεται στον έλεγχο και την έγκριση των μελετών, ρόλο τον οποίο μετά βίας μπορούν να υποστηρίξουν εξαιτίας της δραματικής υποστελέχωσης, όπως παραδέχτηκε και ο ίδιος ο κ. Σκυλακάκης απαντώντας σε ερωτήσεις βουλευτών της αντιπολίτευσης: «Θα χρειαστεί μεγάλος αριθμός μελετών. Αν ρωτήσετε και τη Δασική Υπηρεσία, θα σας πει ότι είναι παντελώς ανέφικτο να γίνουν στους χρόνους που τις χρειαζόμαστε. Οι άνθρωποι των δασών θα έχουν δυσκολία ακόμα και στο να καταφέρουν το ίδιο το έργο που τους βάζουμε να ελέγξουν και να εγκρίνουν την κάθε δασική μελέτη», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Σύμφωνα μάλιστα με τα στοιχεία που έδωσε ο διευθυντής Δασών του υπουργείου, Βαγγέλης Γκουντούφας, σήμερα στις υπηρεσίες υπηρετούν συνολικά 3.000 άτομα σε όλη τη χώρα, εκ των οποίων 570 δασολόγοι και 380 δασοπόνοι: «Δηλαδή κάτω από 1.000. Κανείς δεν αμφισβητεί την ανάγκη για στελέχωση, αλλά μέχρι να γίνει αυτό, δε σημαίνει ότι πρέπει να σταματήσουμε μελέτες και έργα».

Το νέο σχέδιο προβλέπει μεταξύ άλλων αντισταθμιστικά οφέλη σε είδος και χρήμα στα νοικοκυριά ορεινών και μειονοτικών περιοχών για τη βιομάζα που θα απομακρύνεται από τα δάση, το ύψος των οποίων θα είναι κλιμακωτό και θα ανεβαίνει ανάλογα με το βαθμό δυσκολίας της απόληψης, αλλά και την επικινδυνότητα της αφαιρούμενης βιομάζας για το δασικό οικοσύστημα.

Στο κεφάλαιο της αναγέννησης των δασών προβλέπεται η φύτευση βραδύκαυστων ειδών στις ζώνες μίξης δάσους – οικισμών, ενώ σε ό,τι αφορά τους κτηνοτρόφους των υπό αναδάσωση περιοχών, οι οποίοι δε θα μπορούν να πηγαίνουν τα κοπάδια τους σε αυτές, τα συναρμόδια υπουργεία Περιβάλλοντος και Αγροτικής Ανάπτυξης εξετάζουν τη δημιουργία «κτηνοτροφικών πάρκων».

Απλήρωτοι ακόμα οι δασεργάτες που εργάστηκαν στη φωτιά της Δαδιάς το 2022

Μπορεί, πάντως, η κυβέρνηση μέσω και του ίδιου του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη να εξήρε το έργο των δασεργατών του Εβρου, ωστόσο οι άνθρωποι αυτοί που όλοι μαζί έπρεπε να πάρουν αμοιβή ύψους 50.000 ευρώ για τη φωτιά του 2022, παραμένουν απλήρωτοι, όπως είχε αποκαλύψει το «Εθνος», ενώ κλήθηκαν να δουλέψουν και στη φετινή φωτιά της Δαδιάς.

«Όταν βρέθηκα πρόσφατα στον Έβρο, είχα την ευκαιρία να επισκεφτώ μία από τις καμένες περιοχές της καταστροφικής φωτιάς του περασμένου καλοκαιριού, στην οποία δούλευαν δασικοί συνεταιρισμοί. Ήταν οι ίδιοι δασικοί συνεταιρισμοί οι οποίοι στη φωτιά της Δαδιάς έσωσαν 100.000 στρέμματα παραγωγικού δάσους. Και είναι αυτοί οι οποίοι σήμερα κάνουν τα αντιδιαβρωτικά έργα, κόβουν τους κορμούς, κατασκευάζουν τα κορμοπλέγματα», ανέφερε την Τετάρτη ο κ. Μητσοτάκης στο υπουργικό συμβούλιο.

Παρόλα αυτά το ζήτημα αυτό μόλις τώρα οδεύει προς λύση, καθώς χρειάστηκε πάνω από ένας χρόνος για να «ξεμπλοκάρει» συγκεκριμένο κονδύλι από το Πράσινο Ταμείο.

Το σχέδιο για τη διαχείριση των δασών

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της κυβέρνησης, το νέο διαχειριστικό μοντέλο για την προστασία και αξιοποίηση των δασών προβλέπει την εκπόνηση Διαχειριστικών Μελετών με σύγχρονες επικαιροποιημένες προδιαγραφές, στις οποίες περιλαμβάνεται υποχρεωτικά η εκπόνηση Σχεδίου Πρόληψης, η δυνατότητα Σύμπραξης Δασικών Συνεταιρισμών με εταιρίες που διαχειρίζονται και προσθέτουν αξία στην πιστοποιημένη βιομάζα, η ανάπτυξη ανταγωνιστικών διαδικασιών για την εφαρμογή των μελετών διαχείρισης, η υποχρέωση υλοποίησης έργων πρόληψης σε δάση με χαμηλή παραγωγική ικανότητα και η αδελφοποίηση των δασών υπό παραγωγική διαχείριση.

Παράλληλα, προβλέπεται η ενίσχυση της δασικής υπηρεσίας με προσλήψεις μόνιμου και εποχικού προσωπικού (1.200 μαζί με τους εποχικούς) και η αξιοποίηση του προγράμματος του έξυπνου δάσους (αισθητήρες, drones, οχήματα).

Κατά την ενημέρωση της αρμόδιας Επιτροπής της Βουλής, ο κ. Σκυλακάκης αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα για ενεργή διαχείριση των δασικών οικοσυστημάτων της χώρας, βάσει συγκεκριμένων προδιαγραφών που έχει προετοιμάσει η Δασική Υπηρεσία. «Πρέπει να προσπαθήσουμε, με πολύ μεγάλη ταχύτητα, να μην υπάρχει ούτε ένα στρέμμα δάσους χωρίς διαχειριστική μελέτη και εν τέλει διαχείριση», ανέφερε.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε, βάσει της εικόνας από τους δασικούς χάρτες του 2022, στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 76 εκατομμύρια στρέμματα δάσους και δασικών εκτάσεων. Από αυτά, τα υψηλά δάση ξεπερνούν τα 30 εκατομμύρια στρέμματα. Σε επίπεδο διαχείρισης, περίπου το 49% των δασικών οικοσυστημάτων βρίσκονται υπό παραγωγική διαχείριση με τη δραστηριότητα να εκτελείται σήμερα από τους δασικούς συνεταιρισμούς. Το σύνολο των συνεταιρισμών είναι 293 με εγγεγραμμένα μέλη λίγο πάνω από 9.000 δασεργάτες. Ενεργοί δασεργάτες ωστόσο είναι περίπου οι μισοί.

«Αυτό πρακτικά σημαίνει, ότι αντιστοιχεί ένας ενεργός δασεργάτης περίπου στα 10.000 στρέμματα δάσους. Αντιλαμβανόμαστε όλοι, ότι ένας δασεργάτης ανά 10.000 στρέμματα δεν είναι αποτελεσματική διαχείριση του δάσους, όπως και να το δούμε».

Αναφορικά με τα δημόσια δάση, παρέθεσε δύο παραδείγματα. Αυτό της Δράμας όπου υπάρχουν διαχειριζόμενα δασικά οικοσυστήματα 465.000 στρεμμάτων σε μια συνολική δασικού χαρακτήρα έκταση 2,6 εκατομμυρίων στρεμμάτων. «Από αυτά, στα οποία δουλεύουν συνολικά 750 εγγεγραμμένοι δασεργάτες -υποθέτω ότι 300 με 400 και λίγο παραπάνω, γιατί η Δράμα είναι πολύ ενεργή, μπορεί να μπαίνουν κάθε χρόνο στο δάσος. Μπαίνει, δηλαδή, χονδρικά ένας ανά χίλια στρέμματα. Και από αυτό παίρνουμε τεχνικό ξύλο, βιομηχανικό ξύλο και καύσιμο ξύλο, περίπου 100.000 κυβικά μετρά».

Στον αντίποδα αναφέρθηκε και στην Αρκαδία όπου από τα 3 εκατομμύρια στρέμματα υπό διαχείριση είναι λιγότερα από 30.000 στρέμματα, τα οποία αποδίδουν τεχνικό και καύσιμο ξύλο 4.000 κ.μ. «Τα ίδια στρέμματα δάσους, δηλαδή, στη μια περίπτωση αποφέρουν 100.000 και στην άλλη 4.000 κυβικά μέτρα», είπε ο κ. Σκυλακάκης.

Ως προς το σύνολο της χώρας, βάσει των επίσημων στοιχείων, σε ένα πολύ μεγάλο κομμάτι δεν υπάρχουν Δασικοί Συνεταιρισμοί. Σε όλη την Πελοπόννησο στο Μητρώο υπάρχει μόνο ένας Συνεταιρισμός – αυτός της Αρκαδίας - με 28 δασεργάτες, ενώ στην Κρήτη κανένας.

Ωστόσο φαίνεται πως αυτή δεν ήταν πάντα η εικόνα, όπως υπενθύμισε στον κ. Σκυλακάκη η βουλευτής του ΚΚΕ, Διαμάντω Μανωλάκου σημειώνοντας πως οι Δασικοί Συνεταιρισμοί υπήρχαν, αλλά ατόνησαν εξαιτίας της συνολικής εγκαταλειψης της ελληνικής υπαίθρου.

Η επιδότηση της βιομάζας και οι πόροι που θα διατεθούν

Σύμφωνα με το σχέδιο της κυβέρνησης, θα επιδοτείται η απόληψη της υπερβάλλουσας βιομάζας από τα δάση με δύο κριτήρια:

• το πόσο δύσκολο είναι να αφαιρεθεί αυτή η βιομάζα και

• το βαθμό επικινδυνότητας αυτής της βιομάζας για τα δάση.

Οσον αφορά τους πόρους, ο υπουργός Περιβάλλοντος είπε ότι μέχρι το 2020 οι πόροι που έμπαιναν στο δάσος για λόγους πρόληψης, συνολικά, ήταν της τάξεως των 20 με 30 εκατομμυρίων ευρώ. Με το Ταμείο Ανάκαμψης και άλλες πηγές, οι πόροι αυτοί ανέβηκαν στα περίπου 100 εκατομμύρια το χρόνο. Εκτίμησε μάλιστα ότι θα εγκριθεί και το υπό αναθεώρηση νεο Antinero, το οποίο θα προβλέπει πόρους έως και το 2025, οι οποίοι όμως στη συνέχεια θα παύσουν καθώς θα τελειώσει το Ταμείο Ανάκαμψης.

«Συνεπώς, θα χρειαστούμε όχι μόνο περισσότερους πόρους, αλλά και ένα σύστημα όπου η οικονομική αξία της βιομάζας, θα μας επιτρέπει μαζί και με την επιδότησή της, να βάλουμε υπό διαχείριση πολύ μεγαλύτερο αριθμό στρεμμάτων, από αυτά στα οποία σήμερα παρεμβαίνουμε είτε με το Antinero είτε με τη διαχείριση».

Αναφορικά με τις ζώνες μίξης δασους οικισμών, ανέφερε ότι συχνά διώχνουν τις δυνάμεις της πυροσβεστικής από την άμυνα του δάσους, στην άμυνα του οικισμού ή των κρίσιμων υποδομών. Γι΄αυτό και στο νέο Antinero δίνεται έμφαση στις αντιπυρικές ζώνες.

Επιπλέον εισάγονται βραδύκαυστα είδη όχι στα τμήματα που αφορούν στην κυρίως αναδάσωση, αλλά στα σημεία των αντιπυρικών ζωνών.

Οσο για την κτηνοτροφία, ανέφερε ότι είναι ευεργετική ως προς την πρόληψη μιας πυρκαγιάς δεδομένου ότι μειώνει τη βιομάζα στον υπόροφο του δάσους, αλλά είναι απολύτως καταστροφική αν γίνει σε περίοδο αναγέννησης του δάσους. Για το λόγο αυτό σχεδιάζεται με το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης η δημιουργία κτηνοτροφικών πάρκων, που να επιτρέπουν στους κτηνοτρόφους σε παρακείμενες περιοχές να ασκήσουν τη δραστηριότητά τους, χωρίς να χρειαστεί να επιβαρύνουν το δάσος.

Ο κ. Σκυλακάκης αναφέρθηκε και στους αναδόχους αποκατάστασης τονίζοντας ότι μπορούν να προχωρήσουν γρήγορα τα αντιδιαβρωτικά και τα αντιπλημμυρικά έργα με πόρους ύψους 86 εκ. ευρώ που θα κατευθυνθούν κυρίως στον Εβρο. Ταυτόχρονα στόχος είναι να προχωρήσουν και τα έργα ορεινής υδρονομίας ώστε να αποφευχθούν οι πλημμύρες.

ΣΥΡΙΖΑ: Με μαθητευόμενος μάγους και ιδιωτικοποίηση της δασικής διαχείρισης δεν υπάρχει δασική προστασία και πολιτική

Με μαθητευόμενο μάγο παραλλήλισε τον υπουργό Περιβάλλοντος και ενέργειας, ο αρμόδιος τομεάρχης του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ, Μίλτος Ζαμπάρας κατά την τοποθέτησή του στην Επιτροπή.

«Σήμερα ο κ. Σκυλακάκης, ως νέος μαθητευόμενος μάγος, μετά τον κ. Χατζηδάκη και τον κ. Σκρέκα, παρουσίασε στην Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής ως μεγάλη μεταρρύθμιση την διαχείριση των δασών και ανακάλυψε και αυτός τα προβλήματα της μίξης δάσους-κατοικίας και τη συγκέντρωση βιομάζας στα δάση. Αναφέρθηκε δε στην πολύτιμη συμβολή των δασεργατών στη διαχείριση των δασών, όπως και ο κ.Μητσοτάκης στο Υπουργικό Συμβούλιο, ξέχασαν όμως να μας πουν γιατί οι δασεργάτες που εργάστηκαν στην πυρκαγιά της Δαδιάς το καλοκαίρι του 2022 παραμένουν ακόμη απλήρωτοι!»

Ο κ. Ζαμπάρας τόνισε ότι «οι ευθύνες της Νέας Δημοκρατίας για τις μεγάλες καταστροφικές πυρκαγιές των τελευταίων χρόνων και την υστέρηση της δασικής πολιτικής είναι τεράστιες και δεν κρύβονται με εκθέσεις ιδεών», αναφέροντας ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ παρέδωσε το 2019 την Εθνική Στρατηγική για τα Δάση, τη Δημόσια Πολιτική Πρόληψης Δασικών Πυρκαγιών και την Έκθεση της Επιτροπής Goldammer, καθώς και εγκεκριμένες 500 θέσεις εργασίας στις δασικές υπηρεσίες.

«Του υπενθυμίζουμε για μία ακόμη φορά ότι η Νέα Δημοκρατία επέλεξε να παγώσει όλα τα παραπάνω. Επέλεξε επίσης να κρατά τις δασικές υπηρεσίες υποστελεχωμένες και με πολλά λειτουργικά προβλήματα.

Το μόνο που έκανε η ΝΔ μετά τις μεγάλες δασικές πυρκαγιές το καλοκαίρι του 2021 ήταν η πρόχειρη μεταφορά των δασικών υπηρεσιών στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που με τον τρόπο που υλοποιήθηκε προκάλεσε προβλήματα στη λειτουργία τους. Και σήμερα, ύστερα από τόσο μεγάλες καταστροφές, επανέρχεται και υπόσχεται τις ίδιες θέσεις εργασίας στις δασικές υπηρεσίες που επέλεξε να μην καλύψει εδώ και τέσσερα χρόνια!».