Κεντρική Μακεδονία: Ποιες ακτές παρουσιάζουν έντονο πρόβλημα διάβρωσης - Ποιες οι βασικές αιτίες

Αυξανόμενα προβλήματα διάβρωσης παρουσιάζουν ακτές της Κεντρικής Μακεδονίας και μάλιστα σε περιοχές που κάθε καλοκαίρι κατακλύζονται από έναν τεράστιο αριθμό Ελλήνων και αλλοδαπών τουριστών. Το πρόβλημα είναι εντονότατο κυρίως στο Θερμαϊκό κόλπο, δηλαδή σε ακτές της Δυτικής Χαλκιδικής και της Πιερίας καθώς και σε κάποιες ακτές του νομού Θεσσαλονίκης.

Το φαινόμενο που παρατηρείται κυρίως, είναι οι ακτές να οπισθοχωρούν, με την έκταση και το ρυθμό να εξαρτώνται από διάφορες παραμέτρους. Κυριότερες αιτίες διάβρωσης αποτελούν οι συνέπειες από την κλιματική αλλαγή αλλά και διάφορες ανθρώπινες παρεμβάσεις.

Μάλιστα, με  βάση τον παρόντα  βαθμό διάβρωσης των ακτών,  έχει εκτιμηθεί, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε στο ethnos.gr ο μέχρι πριν από λίγες ημέρες αντιπεριφερειάρχης Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Κεντρικής Μακεδονίας και πλέον αντιπεριφερειάρχης Μητροπολιτικής Ενότητας Θεσσαλονίκης, Κώστας Γουτίκας, ότι θα υπάρξουν ζητήματα τρωτότητας, την περίοδο 2050 – 2099, μετά από καταιγίδα κατηγορίας 5, στις ακόλουθες  περιοχές:

- Νομός Πιερίας: Νέοι Πόροι, Πλαταμώνας, Παραλία Παντελεήμονα, Λεπτοκαρυά, Λιτόχωρο, Ολυμπιακή Ακτή, Παραλία Κατερίνης, Αλυκή και Μακρύγιαλός

- Νομός Θεσσαλονίκης: Περαία, πριν την Επανωμή και μεταξύ Επανωμής και Νέας Ηράκλειας, Σταυρό, Παραλία Βρασνών και Ασπροβάλτα.

- Νομός Χαλκιδικής: Νέα Καλλικράτεια, παραλία Νέας Τρίγλιας, μεταξύ Νέων Μουδανιών και Ν. Ποτίδαιας, Ελάνη, Σκάλα Φούρκας, Μόλα Καλύβα, πλησίον Πευκοχώριου , Πολύχρονου, πλησίον Νικητής, και Ελιά Νικήτης, Τριπόταμου, Μετόχι Αγ.Παύλου και Ουρανούπολη.

Μάλιστα, στην Χαλκιδική το πρόβλημα είναι εντονότερο σε πολλές ακτές της χερσονήσου της Κασσάνδρας, στην τουριστικότερη και ακριβότερη περιοχή του νομού. Συγκριτικά με τις υπόλοιπες περιοχές της Κασσάνδρας η κατάσταση είναι χειρότερη σε περιοχές της Νέας Ποτίδαιας, της Μόλας Καλύβας και της Φούρκας. Διάβρωση παρατηρείται και στις ακτές της Σιθωνίας, ωστόσο, εκεί το πρόβλημα είναι χαμηλότερου βαθμού.

Παρατηρητήριο για τη διάβρωση των ακτών

Για την καταγραφή αλλά και αντιμετώπιση του προβλήματος στο βαθμό του εφικτού από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας έχει συσταθεί εδώ και περίπου μία πενταετία Παρατηρητήριο για την Πρόληψη και Διαχείριση του κινδύνου Διάβρωσης  των Ακτών και έχει ολοκληρωθεί η χαρτογράφηση των «κόκκινων σημείων» σε όλο το εύρος της ακτογραμμής της Κεντρικής Μακεδονίας.

Πρόκειται για  ένα μηχανισμό παρακολούθησης  και καταγραφής σε πραγματικό χρόνο των μεταβολών  στο σύνολο του παράκτιου μετώπου που εκτείνεται στα όρια της Κεντρικής Μακεδονίας, μέσω της χρήσης σύγχρονων τεχνολογιών γεωγραφικών συστημάτων, σε συνδυασμό με την αξιοποίηση  δορυφορικών αλλά  και επίγειων δεδομένων.

«Το Παρατηρητήριο Ολοκληρωμένης Διαχείρισης της Παράκτιας Ζώνης είναι ένα πρωτοποριακό και αναγκαίο έργο, που συνδυάζει την ψηφιακή τεχνολογία με  την αξιοποίηση δορυφορικών και επίγειων δεδομένων συστημάτων, για την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση  της διάβρωσης και τρωτότητας  των παράκτιων ζωνών στην Κεντρική Μακεδονία. Είναι ένας πολύτιμος οδηγός για τον έγκαιρο εντοπισμό των φαινόμενων διάβρωσης ειδικά στις παραθαλάσσιες τουριστικές περιοχές της  Κεντρικής Μακεδονίας. Ένας ουσιαστικός σύμμαχος στο σχεδιασμό και  την υλοποίηση  έργων  αντιμετώπισης  αυτών  των φαινομένων από τους ΟΤΑ. Είμαστε πλέον  σε θέση να παρέχουμε στους δήμους  επικαιροποιημένα  στοιχεία  για την κατάσταση  των ακτών αλλά και να  πιστοποιούμε τα διαβρωτικά φαινόμενα, προκειμένου να προχωρήσουν σε ολοκληρωμένες μελέτες και τις απαραίτητες  τεχνικές παρεμβάσεις», αναφέρει στο ethnos.gr ο κ. Γιουτίκας.

Οι αιτίες διάβρωσης των ακτών

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει ο αντιπεριφερειάρχης, με βάση μελέτη του διπλωματούχου πολιτικού μηχανικού ΑΠΘ, Ορέστη Μσοχωρίτη, σε ποικίλους παράγοντες οφείλεται η διάβρωση των ακτών, με τους σημαντικότερους να είναι η κλιματική αλλαγή και οι ανθρώπινες παρεμβάσεις.

Ειδικότερα και σε ό,τι αφορά την κλιματική αλλαγή, ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες  είναι η μεταβολή στη συχνότητα εµφάνισης και έντασης των ανέµων.  Από αυτές τις μεταβολές µπορεί να διαταραχθεί το υφιστάµενο ισοζύγιο της ακτής και να προκύψει έλλειµµα και συνεπώς διάβρωσή της.

Σημαντικός παράγοντας είναι και οι µεγάλου ύψους κυµατισµοί, που οφείλονται επίσης στην κλιματική αλλαγή. Το  χειµώνα, οι µεγάλου ύψους κυµατισµοί µεταφέρουν την άµµο εγκάρσια στην ακτή προς τα ανοιχτά, ενώ το καλοκαίρι, µεταφέρεται η άµµος προς την ακτή από τους ήπιους κυµατισµούς και αποκαθίσταται. Ωστόσο, εάν εµφανιστούν, λόγω της κλιµατικής αλλαγής, κυµατισµοί µεγάλου ύψους, η άµµος µπορεί να µεταφερθεί αρκετά βαθιά, από όπου είναι πιθανό να µην µπορεί να επιστρέψει µε τους θερινούς κυµατισµούς. Το αποτέλεσµα θα είναι να µην συντελεστεί πλήρως η διεργασία της πρόσχωσης και να µην αποκατασταθεί πλήρως η πραγµατοποιούµενη διάβρωση.

Άλλες αιτίες της διάβρωσης που οφείλονται στην κλιματκή αλλαγή, είναι η αύξηση της µέσης στάθµης της θάλασσας, λόγω της αύξησης της µέσης θερµοκρασίας και το λιώσιµο των πάγων και οι μεταβολές στην ένταση και συχνότητα των βροχοπτώσεων. Οι µεταβολές αυτές επηρεάζουν τις διαβρώσεις των εδαφών της ενδοχώρας και συνεπώς τη φυσική τροφοδότηση των ακτών µε χερσογενές ίζηµα, που πραγµατοποιείται µέσω των ποταµών και των χειµάρρων.

Να σημειωθεί ακόμα ότι σε πολλές παράκτιες περιοχές τα αίτια της διάβρωσης βρίσκονται συνήθως στον συνδυασµό των παραπάνω παραγόντων, µε κάθε παράγοντα να επηρεάζει µε διαφορετική βαρύτητα το φαινόµενο.

Σε ό,τι αφορά τις ανθρώπινες περεµβάσεις που προκαλούν διάβρωση των ακτών, αυτές είναι η κατασκευή παράκτιων έργων, οι λατοµεύσεις παράκτιου υλικού, η κατασκευή φραγµάτων και η έντονη αστικοποίηση παράκτιων περιοχών.