Με... ρήτρες, πρόστιμα και καθυστερήσεις έρχονται τα νέα λεωφορεία στους δρόμους της Αθήνας

Μετά ...ρητρών, προστίμων και καθυστερήσεων φαίνεται ότι θα συνεχιστεί η παραλαβή των καινούριων λεωφορείων, τα οποία θα συμπληρώσουν τον στόλο της ΟΣΥ στην Αθήνα προκειμένου να αριθμεί 950 οχήματα έως το τέλος της χρονιάς.

Τα σχετικά πρόστιμα μάλιστα άρχισαν ήδη να επιβάλλονται καθώς το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών ενέκρινε την οριστική παραλαβή 14 λεωφορείων φυσικού αερίου (CNG) μήκους 18 μέτρων από την εταιρεία IVECO FRANCE SAS, στο πλαίσιο της σύμβασης του 2024, επιβάλλοντας όμως πρόστιμο ύψους 5% επί της αξίας του κάθε οχήματος για καθυστέρηση στην παράδοση των 11 εξ αυτών.

Υπενθυμίζεται ότι η σύμβαση αφορά την προμήθεια συνολικά 100 αρθρωτών λεωφορείων CNG, τα οποία προβλεπόταν να παραδοθούν εντός 420 ημερών από την υπογραφή της (20/02/2024), με καταληκτική ημερομηνία παράδοσης τις 25 Ιουλίου 2025.

Σύμφωνα με την εισήγηση της Διεύθυνσης Επιβατικών Μεταφορών, η καθυστερημένη παράδοση των εν λόγω 11 οχημάτων έλαβε χώρα μετά τη λήξη του συμβατικού χρόνου (15 Απριλίου 2025) και εντός της χορηγηθείσας παράτασης, δηλαδή από τις 16 Απριλίου έως και τις 25 Ιουλίου 2025. Ως εκ τούτου ενεργοποιείται ρήτρα επιβολής προστίμου 5% επί της καθαρής αξίας (προ ΦΠΑ) των καθυστερημένα παραδοθέντων λεωφορείων.

Η IVECO κατέθεσε προσφυγή κατά της επιβολής του προστίμου, επικαλούμενη λόγους ανωτέρας βίας, η οποία ωστόσο απορρίφθηκε από το υπουργείο ύστερα και από την εισήγηση της Επιτροπής Εξέτασης και Κρίσης Προσφυγών, η οποία είχε επιχειρηματολογήσει αρνητικά.

Μεταξύ άλλων, η επιτροπή επισήμανε ότι:

• Οι λόγοι ανωτέρας βίας που επικαλείται η εταιρεία, δηλαδή τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα και κυβερνοεπίθεση σε συνεργαζόμενο προμηθευτή της δεν αποδεικνύονται επαρκώς και δεν εμπίπτουν στις προβλέψεις του νόμου.
• Τα σχετικά γεγονότα ήταν ήδη γνωστά στην εταιρεία πριν από τη νόμιμη προθεσμία υποβολής αιτήματος για αναστολή ή μετάθεση, η οποία δεν τηρήθηκε, καθιστώντας την προσφυγή εκπρόθεσμη.
• Δεν τεκμηριώθηκε ότι οι λόγοι καθυστέρησης ήταν απρόβλεπτοι ή εκτός της σφαίρας επιρροής της εταιρείας, όπως απαιτείται από τις διατάξεις της νομοθεσίας.

Η απόφαση απόρριψης της προσφυγής, την οποία υπέγραψε το αρμόδιο αποφαινόμενο όργανο του υπουργείου, στηρίζεται επίσης σε σχετική νομολογία διοικητικών εφετείων, η οποία έχει επανειλημμένα κρίνει ότι δεν στοιχειοθετείται λόγος παράτασης σε αντίστοιχες περιπτώσεις καθυστερημένης παράδοσης εξοπλισμού.

Κατά συνέπεια η IVECO υποχρεούται να καταβάλει το προβλεπόμενο πρόστιμο 5%, ενώ διατηρεί το δικαίωμα προσφυγής εντός 30 ημερών από την κοινοποίηση της απόφασης. Το υπουργείο μάλιστα προειδοποιεί και με επιπλέον πρόστιμα υπογραμμίζοντας στην απόφαση ότι η πλήρης και εμπρόθεσμη παράδοση του στόλου αποτελεί προϋπόθεση για την αποφυγή περαιτέρω κυρώσεων και καθυστερήσεων στο πρόγραμμα ανανέωσης του στόλου.

Στοπ και στο αίτημα παράτασης της ιταλικής Menarini

Στο μεταξύ το υπουργείο απέρριψε οριστικά και το αίτημα για νέα παράταση στην παράδοση των 200 λεωφορείων 12 μέτρων φυσικού αερίου που υπέβαλε η Menarini. Με απόφαση του αναπληρωτή υπουργού Κωνσταντίνου Κυρανάκη, το υπουργείο «μπλοκάρει» οποιαδήποτε περαιτέρω μετάθεση της προθεσμίας, θέτοντας ως τελικό όριο τον Οκτώβριο του 2025 και ανοίγοντας τον δρόμο για την επιβολή ρητρών καθυστέρησης στην παράδοση και στην ιταλική εταιρεία.

Η εταιρεία είχε ζητήσει επιπλέον χρόνο επικαλούμενη λόγους ανωτέρας βίας, ωστόσο το υπουργείο απάντησε αρνητικά, κρίνοντας ότι δεν υπάρχουν σοβαρές ή αμετάκλητες αιτίες που να δικαιολογούν νέα καθυστέρηση. Η σχετική προσφυγή των Ιταλών απορρίφθηκε, με την απόφαση να αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «οι επικαλούμενοι λόγοι δεν συνιστούν ανωτέρα βία ούτε σοβαρό λόγο που να καθιστά αδύνατη την εμπρόθεσμη παράδοση».

Η αρχική σύμβαση υπεγράφη στις 19 Μαρτίου 2024 και προέβλεπε την τμηματική παράδοση των λεωφορείων από τον Μάρτιο έως τον Ιούλιο του 2025. Η Menarini είχε ήδη εξασφαλίσει μία παράταση, μεταφέροντας την τελική ημερομηνία για τον Οκτώβριο. Ωστόσο, νέα αίτηση που υπεβλήθη τον Μάρτιο του 2025 απορρίφθηκε από τη Διεύθυνση Επιβατικών Μεταφορών και την Επιτροπή Παραλαβής, που εισηγήθηκαν παράλληλα την επιβολή κυρώσεων.

Συγκεκριμένα, προβλέπεται πρόστιμο 5% επί της αξίας (προ ΦΠΑ) των λεωφορείων που θα παραδοθούν μετά την 1η Αυγούστου 2025. Η ανάδοχος υποχρεούται πλέον να παραδώσει το σύνολο των 200 οχημάτων μέχρι και τις 31 Οκτωβρίου, διαφορετικά θα αντιμετωπίσει επιπλέον κυρώσεις.

Από τον περασμένο Μάρτιο έως σήμερα υπολογίζεται ότι έχουν παραληφθεί περίπου τα μισά οχήματα της παραγγελίας.