Τρόλεϊ: Σύγχυση με το μέλλον του στην Αθήνα - Στον αέρα ο διαγωνισμός του ΟΣΥ

Ένα ακόμα λιθαράκι στη σύγχυση που επικρατεί αναφορικά με το μέλλον των τρόλεϊ στην Αθήνα έρχεται να προσθέσει ο νέος διαγωνισμός που προκήρυξε η ΟΣΥ για την αναβάθμιση και αποξήλωση τμημάτων του εναέριου δικτύου ηλεκτροδότησης.

Πηγές της ΟΣΥ επισημαίνουν ότι ο διαγωνισμός έχει προσαρμοστεί στις ανακοινώσεις του υπουργείου, ωστόσο η διάρκεια των 30 μηνών του έργου προκαλεί προβληματισμό αναφορικά με τη σκοπιμότητα και το χρονοδιάγραμμα της δράσης, η οποία προχωρά εν μέσω σχεδιασμών για τη σταδιακή κατάργηση του δικτύου τρόλεϊ έως το 2027 που έχει ανακοινώσει ήδη το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών.

Το έργο, συνολικού προϋπολογισμού 3.706.174 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ), προβλέπει ένα ευρύ φάσμα τεχνικών εργασιών, μεταξύ των οποίων:

• Αντικατάσταση 430 παλαιών στύλων εναέριου δικτύου ανεξαρτήτως ύψους ή τύπου.
• Αφαίρεση 300 παλαιών στύλων
• Αφαίρεση χάλκινου αγωγού συνολικού μήκους 10.000 μέτρων, του πλαστικού επιτόνου, των βελόνων και των διασταυρώσεων και όλων των λοιπών παρελκόμενων υλικών που είναι εγκατεστημένα σε ευθεία και καμπύλα τμήματα και μεταφορά σε εγκαταστάσεις της ΟΣΥ Α.Ε.
• Αφαίρεση 150 μπράτσων στήριξης του εναέριου δικτύου (φουρουσιών) διαφορετικών διαστάσεων.
• Καταγραφή των στύλων στο ενεργό και ανενεργό δίκτυο του συνόλου των εγκατεστημένων στύλων στο δίκτυο της Ο.ΣΥ με τοποθέτηση μοναδικής μεταλλικής αρίθμησης.
• Βαφή 150 στύλων κάθε μορφής και ύψους.

Στο πλαίσιο της εργολαβίας περιλαμβάνεται επίσης η καταγραφή και αποτύπωση της ακριβούς θέσης κάθε στύλου σε ηλεκτρονική βάση δεδομένων, ενώ ορίζεται ότι οι εργασίες, για την αποφυγή προβλημάτων στην κυκλοφορία και τη λειτουργία των τρόλεϊ, θα πραγματοποιούνται κυρίως τις νυχτερινές ώρες (23:00 - 04:00) ή τις Κυριακές.

Κενά, πάντως, αφήνει και το ίδιο το κείμενο της διακήρυξης του διαγωνισμού, καθώς εν αναμονή της οριστικοποίησης του σχεδιασμού του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, δεν περιλαμβάνει σαφείς αναφορές για το σύνολο των σημείων παρέμβασης ούτε περιλαμβάνει συγκεκριμένα σημεία αντικατάστασης στύλων. Αντιθέτως, σε ό,τι αφορά τη χωροθέτηση, αναφέρει σιβυλλικά ότι: «Σύμφωνα με τον προγραμματισμό, την αναδιάρθρωση και τον επανασχεδιασμό του νέου Δικτύου τρόλεϊ σε συνεννόηση με το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών θα γίνει η χωροθέτηση των προς αντικατάσταση στύλων και μόνο εντός του νέου αυτού Δικτύου που αναφέρεται παραπάνω. Συγκεκριμένα κατόπιν υποδείξεως από την Υπηρεσία της παραπάνω χωροθέτησης και σε συνεννόηση με τον Ανάδοχο μέχρι εξαντλήσεως της ποσότητας που προσδιορίζεται προηγουμένως, θα γίνεται η αντικατάσταση των στύλων για τις οποίες καταλήγει η τεχνική έκθεση ή οι υποδείξεις της Υπηρεσίας προς άρση των επικινδυνοτήτων».

Πτώση στύλου και τραυματισμός 14χρονης το 2024

Η προκήρυξη του νέου διαγωνισμού έρχεται περίπου έναν χρόνο μετά το σοβαρό περιστατικό της πτώσης στύλου του εναέριου δικτύου στη Νέα Φιλαδέλφεια, τον Σεπτέμβριο του 2024, που είχε ως αποτέλεσμα τον τραυματισμό ενός 14χρονου κοριτσιού. Μετά το ατύχημα η ΟΣΥ είχε προκηρύξει διαγωνισμό για τη συντήρηση στύλων και δικτύου ο οποίος δεν είχε τελεσφορήσει.

Ο προηγούμενος διαγωνισμός είχε σαφώς πιο εκτεταμένο αντικείμενο αφού αφορούσε την αποξήλωση 16.000 μ. ανενεργού δικτύου, 350 μπράτσων στήριξης και 700 στύλων, ενώ προέβλεπε την αντικατάσταση 600 στύλων. Ο προϋπολογισμός του έργου ήταν 1.695.000 ευρώ πλέον ΦΠΑ, ωστόσο η διαδικασία κατέστη άγονη καθώς υποβλήθηκε μόνο μία προσφορά, η οποία αποκλείστηκε λόγω μη υποβολής εγγυητικής επιστολής συμμετοχής με την ΟΣΥ να επανέρχεται ένα χρόνο αργότερα με νέο διαγωνισμό.

Σε παράλληλη τροχιά με την υλοποίηση της εργολαβίας βρίσκεται ο κυβερνητικός σχεδιασμός για την οριστική απόσυρση των τρόλεϊ από το σύστημα αστικών συγκοινωνιών της Αθήνας και του Πειραιά, όπως έχει ανακοινώσει ο αναπληρωτής υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Κωνσταντίνος Κυρανάκης.

Το χρονοδιάγραμμα για την κατάργηση των τρόλεϊ

Όπως έχει επανειλημμένως αναφέρει ο ίδιος, η διαδικασία θα γίνει σε δύο φάσεις: Μέχρι το τέλος του 2025 θα ξεκινήσει το «ξήλωμα» των καλωδίων στο κέντρο της Αθήνας και του Πειραιά, ενώ έως το 2027 αναμένεται να έχει καταργηθεί οριστικά το σύστημα τρόλεϊ, με εξαίρεση προσωρινά τμήματα σε μεγάλες ευθείες (Πειραιώς, Πατησίων, Συγγρού, Αλεξάνδρας), όπου θα κυκλοφορούν νεότερα οχήματα.

Ο υπουργός υποστηρίζει ότι η συντήρηση του εναέριου δικτύου κοστίζει εκατομμύρια ευρώ, και ότι η αντικατάσταση ή επανατοποθέτηση καλωδίων θα απαιτούσε επιπλέον 20 εκατ. ευρώ και για τους λόγους αυτούς από το υπουργείο προκρίνεται η αγορά νέων ηλεκτρικών λεωφορείων. Απέναντι στις δηλώσεις περί κατάργησης του μέσου, οι εργαζόμενοι στα τρόλεϊ, πάντως, εξακολουθούν να εκφράζουν έντονο αντίλογο. Σε ανακοίνωσή της η Πρωτοβουλία Οδηγών ΗΛΠΑΠ επισημαίνει την επιχειρησιακή αξία του τρόλεϊ, τονίζοντας ότι:

Ο αντίλογος για την κατάργηση των τρόλεϊ

Τα τρόλεϊ έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής από τα ηλεκτρικά λεωφορεία, χωρίς το υπέρογκο κόστος αντικατάστασης μπαταριών (κάθε 8 χρόνια).

• Υπάρχει αποπληρωμένη και λειτουργική υποδομή, η οποία είναι και η μεγαλύτερη στην Ευρώπη.
• Δεν απαιτούνται σταθμοί φόρτισης ή αδράνεια στο δίκτυο – λειτουργούν συνεχώς χωρίς διακοπή.
• Το εναέριο δίκτυο δεν καταναλώνει ενέργεια όταν δεν το χρησιμοποιεί όχημα.
• Πάνω από 100 χώρες διεθνώς διατηρούν ή επεκτείνουν τα δίκτυα τρόλεϊ.

Οι ίδιοι εκφράζουν ανησυχία ότι το σχέδιο κατάργησης δεν συνοδεύεται από ουσιαστικό σχεδιασμό ενίσχυσης του στόλου ή προσλήψεων οδηγών, καθώς στους τελευταίους διαγωνισμούς δεν καλύφθηκαν οι προβλεπόμενες θέσεις, με λιγότερες αιτήσεις από τις θέσεις που προκηρύχθηκαν.