Νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι: Το 2027 οι πρώτες δοκιμαστικές πτήσεις - Άγνωστο πότε θα ξεκινήσουν οι εμπορικές

Μέσα στο 2027 προγραμματίζεται να ξεκινήσουν οι πρώτες δοκιμαστικές πτήσεις στο νέο διεθνές αεροδρόμιο Ηρακλείου στο Καστέλι, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν χθες από στελέχη της ΤΕΡΝΑ και της διοίκησης του Διεθνούς Αερολιμένα Ηρακλείου Κρήτης (ΔΑΗΚ). Με τη συνολική πρόοδο να ξεπερνά το 65%, το έργο εισέρχεται στο πιο απαιτητικό στάδιο, όπου θα ολοκληρωθούν οι κτιριακές και ηλεκτρομηχανολογικές υποδομές, ο εξοπλισμός ώστε να προστεθούν στη συνέχεια και τα συστήματα αεροναυτιλίας.

Ωστόσο παρά την κατασκευαστική πρόοδο, ασαφής παραμένει ο χρόνος έναρξης των εμπορικών πτήσεων, καθώς οι κτιριακές εργασίες προβλέπεται να έχουν ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2026, αλλά η έναρξη της εμπορικής λειτουργίας εξαρτάται από δύο βασικές εκκρεμότητες: την κατάληξη της προσφυγής Συλλόγων αρχαιολόγων και του Δήμου Μινώα Πεδιάδος στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) κατά της απόφασης του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου για το ραντάρ στον λόφο Παπούρα και τη διαγωνιστική διαδικασία που θα πρέπει να «τρεξει» η ΥΠΑ για την προμήθεια και εγκατάσταση των συστημάτων αεροναυτιλίας.

Να σημειωθεί ότι για τη διαμάχη της συνύπαρξης αρχαίων και ραντάρ που προκαλεί σοβαρές ...αναταράξεις, το υπουργείο Υποδομών υποστηρίζει ότι έχουν διερευνηθεί περίπου 200 εναλλακτικές θέσεις και ότι η λύση του λόφου Παπούρα αποτελεί τη μόνη που καλύπτει τις απαιτήσεις ασφάλειας πτήσεων καθώς οι υπόλοιπες αφήνουν ορισμένα σημεία «τυφλά». Η ηγεσία του υπουργείου έχει προειδοποιήσει μάλιστα για τον κίνδυνο της πληρωμής αποζημιώσεων από το Ελληνικό Δημόσιο σε περίπτωση καθυστερήσεων.

Η προσφυγή, ωστόσο, πρέπει να κριθεί οριστικά, καθώς η αρνητική έκβαση θα απαιτούσε νέο σχεδιασμό και πιθανές καθυστερήσεις. Η διοίκηση του αεροδρομίου δηλώνει, πάντως, ότι υπάρχει διαθέσιμος χρόνος ώστε να προχωρήσει η εγκατάσταση των συστημάτων ακόμη κι αν χρειαστούν πρόσθετες προσαρμογές.

Η πρόοδος του έργου

Η εικόνα του εργοταξίου δείχνει ότι το μεγαλύτερο μέρος των βασικών κατασκευών βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, όπως εξήγησε ο αντιπρόεδρος της ΤΕΡΝΑ, κ. Βαγγέλης Μασούρας.

Η διάστρωση των οδοστρωμάτων προσγείωσης, απογείωσης και στάθμευσης αεροσκαφών έχει φτάσει στο 96%, ενώ ο κύριος διάδρομος μήκους 3.200 μέτρων, κατηγορίας ICAO 4E, είναι σχεδόν ολοκληρωμένος. Στο ίδιο στάδιο βρίσκεται και ο παράλληλος τροχόδρομος αντίστοιχου μήκους, μαζί με οκτώ συνδετήριους τροχόδρομους που θα εξυπηρετούν τη ροή των αεροσκαφών προς την πίστα στάθμευσης.

Ο νέος Πύργος Ελέγχου, συνολικής επιφάνειας 4.850 τ.μ. και ύψους 44 μέτρων, έχει ολοκληρωθεί κατά 60% με την παράδοσή του στην ΥΠΑ να προγραμματίζεται για την άνοιξη του 2026. Το κτίριο του Αεροσταθμού, 7 επιπέδων και συνολικής επιφάνειας 93.000 τ.μ., βρίσκεται επίσης στο 60% και αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το φθινόπωρο του 2026. Η μελέτη και τα υλικά του τερματικού έχουν σχεδιαστεί ώστε το κτίριο να λάβει πιστοποίηση LEED Silver, κάτι που απαιτεί συγκεκριμένες προδιαγραφές ενεργειακής και περιβαλλοντικής απόδοσης.

Παράλληλα, προχωρούν οι εργασίες στα δέκα υποστηρικτικά κτίρια, που περιλαμβάνουν την πυροσβεστική υπηρεσία που τοποθετείται σε κτίριο που δίνει τη δυνατότητα απόκρισης σε οποιοδήποτε σημείο του αεροδρομίου σε χρόνο μικρότερο των 3 λεπτών, την αστυνομία, τις εγκαταστάσεις συντήρησης, τη μονάδα διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, τον υποσταθμό 150 kV, τις δεξαμενές νερού, τον βιολογικό καθαρισμό που θα εξυπηρετεί και 9 όμορους οικισμούς, την εγκατάσταση αποθήκευσης και ανεφοδιασμού καυσίμων μέσω υπόγειου συστήματος hydrant και τον χώρο συλλογής απορριμμάτων. Οι κατασκευές αυτές αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για την πιστοποίηση του αεροδρομίου.

Ολόκληρο το αεροδρόμιο αναπτύσσεται σε έκταση 6.030 στρεμμάτων. Η πίστα στάθμευσης αεροσκαφών έχει σχεδιαστεί ώστε να φιλοξενεί συνολικά 39 αεροσκάφη κατηγορίας C ή E, με δυνατότητα διαμόρφωσης ανάλογα με τις ανάγκες. Προβλέπονται πέντε θέσεις για άμεση επιβίβαση κατηγορίας E που μπορούν να διπλασιαστούν σε δέκα για μικρότερα αεροσκάφη, 27 απομακρυσμένες θέσεις κατηγορίας C, δύο επιπλέον θέσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως θέση κατηγορίας E ή δύο κατηγορίας C, 16 θέσεις για τη γενική αεροπλοΐα και τρεις για ελικόπτερα. Στον προγραμματισμό περιλαμβάνεται και η δυνατότητα μελλοντικής επέκτασης της πίστας στάθμευσης χωρίς να απαιτηθεί σημαντική αναδιαμόρφωση.

Ο νέος διεθνής αερολιμένας Ηρακλείου Κρήτης χαρακτηρίζεται ήδη ως ένα από τα πιο σύγχρονα έργα της Μεσογείου και κατασκευάζεται με τα πλέον σύγχρονα αυτοματοποιημένα συστήματα μεταξύ των οποίων και αυτό της διαχείρισης των αποσκευών, το οποίο υπόσχεται εκμηδενισμό των απωλειών.

Η ανάπτυξή του πραγματοποιείται από την εταιρεία «Διεθνής Αερολιμένας Ηρακλείου Κρήτης Α.Ε.», με μετόχους το Ελληνικό Δημόσιο (45,9%), τον όμιλο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (32,46%) και τον ινδικό όμιλο GMR (21,64%). Την κατασκευή έχει αναλάβει η ΤΕΡΝΑ Α.Ε., ο κατασκευαστικός βραχίονας του ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ.

Στα 17,8 εκ. η επιβατική κίνηση στην 30ετία

Ο προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται συνολικά στα 625 εκατ. ευρώ. Από αυτά, τα 520 εκατ. αφορούν την αρχική σύμβαση της 35ετούς παραχώρησης και τα επιπλέον 105 εκατ. προέκυψαν από την επέκταση των χώρων του αεροδρομίου, η οποία κρίθηκε απαραίτητη στην μετά COVID-19 εποχή.

Τον προυπολογισμό θα ανεβάσει περαιτέρω και η δίδυμη σήραγγα 3 χλμ που κατασκευάζεται εξαιτίας των αρχαιολογικών ευρημάτων στον Πετριανό Λάκο, αλλά και για λόγους προστασίας του φυσικού κάλλους της περιοχής. Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο του ΔΑΗΚ Νίκο Αθανασίου, η συνολική επένδυση στη διάρκεια της παραχώρησης θα ξεπεράσει το 1,5 δισ. ευρώ.

Σε ό,τι αφορά την επιβατική κίνηση, η πρόβλεψη για τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του νέου αεροδρομίου αγγίζει τα 11,5 εκατομμύρια επιβάτες, αριθμός συντηρητικός με βάση την πορεία του σημερινού «Νίκου Καζαντζάκης», το οποίο φέτος αναμένεται να ξεπεράσει τα 10 εκατομμύρια. Οι μακροπρόθεσμες προβλέψεις ανεβάζουν την κίνηση στα 17,8 εκατομμύρια επιβάτες στην 30ή επέτειο λειτουργίας. Παράλληλα, οι αναβαθμισμένες υποδομές επιτρέπουν αύξηση των ωριαίων κινήσεων αεροσκαφών από τις 22 που εξυπηρετεί σήμερα το υφιστάμενο αεροδρόμιο σε πάνω από 40, γεγονός που θα ενισχύσει σημαντικά τη δυναμικότητα του κρητικού τουρισμού.

Κατά την κατασκευαστική πορεία του έργου χρειάστηκε να επιλυθεί και ακόμα μία εκκρεμότητα που προέκυψε και αφορά την οδική σύνδεση του αεροδρομίου με τον ΒΟΑΚ. Το έργο των 18 χιλιομέτρων προχωρά κατά 85%, ωστόσο στο τμήμα του Πετριανού Λάκκου η ανακάλυψη σημαντικού αρχαιολογικού ευρήματος και η ανάγκη προστασίας του φυσικού κάλλους της περιοχής οδήγησαν στην απόφαση να κατασκευαστεί δίδυμη σήραγγα μήκους περίπου τριών χιλιομέτρων. Από αυτήν έχουν ήδη υλοποιηθεί τα πρώτα 500 μέτρα. Η παράδοση της σήραγγας τοποθετείται το φθινόπωρο του 2028, κάτι που ωστόσο δεν αναμένεται να επηρεάσει τη λειτουργία του αεροδρομίου, καθώς υπάρχουν ήδη εναλλακτικές οδικές προσβάσεις μέσω Αρκαλοχωρίου αλλά και του υφιστάμενου τοπικού δικτύου.

Μετάβαση σε μία ...νύχτα

Παράλληλα με τα τεχνικά έργα, βρίσκεται σε εξέλιξη ο επιχειρησιακός σχεδιασμός για τη μετάβαση από το σημερινό αεροδρόμιο στο νέο. Ο σχεδιασμός αφορά τη μεταφορά των υπηρεσιών, την εκπαίδευση του προσωπικού, τη σταδιακή ενεργοποίηση συστημάτων, τις δοκιμαστικές λειτουργίες και την τελική πιστοποίηση από την EASA. Η διοίκηση του ΔΑΗΚ τονίζει ότι η μετάβαση θα γίνει χωρίς καμία διακοπή στη λειτουργία, ούτε για μία ημέρα, ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρξει αναστάτωση στις αερομεταφορές της Κρήτης.

Με το βλέμμα στις ΗΠΑ και τον Καναδά

Έμφαση δίνεται και στη στρατηγική ανάπτυξης του νέου αεροδρομίου. Η διοίκηση εξετάζει την προσέλκυση νέων αγορών, με επίκεντρο τις ΗΠΑ και τον Καναδά, πέρα από τις συνεργασίες που ήδη υπάρχουν στο «Νίκος Καζαντζάκης». Στόχος είναι η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, κάτι για το οποίο έχουν ξεκινήσει τριμερείς συζητήσεις με ξενοδόχους και αεροπορικές εταιρείες.

Στο πλαίσιο της ανάπτυξης γύρω από το αεροδρόμιο, προβλέπεται η δημιουργία εμπορικής ζώνης 400 στρεμμάτων, που θα περιλαμβάνει υπηρεσίες, εμπορικές δραστηριότητες και εγκαταστάσεις που σχετίζονται με τη λειτουργία του αερολιμένα. Η συγκεκριμένη επένδυση εκτιμάται ότι θα συμβάλει στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και στη συνολική ανάπτυξη της περιοχής.