Μιχάλης Χειμώνας: «Πάγιο αίτηµά µας ένα απλό και δίκαιο σύστηµα τιµολόγησης»

Χωρίς περιστροφές και αόριστες αναφορές, ο γενικός διευθυντής του Συνδέσµου Φαρµακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ), Μιχάλης Χειµώνας, µιλά για όλους και για όλα στο «Εθνος της Κυριακής». Σε µια περίοδο που οι φαρµακοβιοµηχανίες βρίσκονται στο στόχαστρο πολλών, ο κ. Χειµώνας δεν διστάζει να τα πει έξω από τα δόντια, αλλά και να αναφερθεί λεπτοµερώς στην υπόθεση Novartis. Περιγράφει ποια µέτρα έχουν λάβει οι ίδιες οι φαρµακευτικές επιχειρήσεις για να είναι διάφανες οι σχέσεις τους µε τους γιατρούς, ενώ επισηµαίνει και τα µέτρα που θα πρέπει να ληφθούν από την πλευρά της πολιτείας ώστε οι Ελληνες ασθενείς να έχουν στη διάθεσή τους όλα τα απαραίτητα φάρµακα.

Την περίοδο αυτή η πολιτική ζωή στρέφεται γύρω από την υπόθεση Novartis. Πόσο έχει επηρεάσει αυτή η υπόθεση τη λειτουργία της αγοράς φαρµάκου;

Ο ΣΦΕΕ έχει επανειληµµένως ταχθεί υπέρ της διαφάνειας και της εµπιστοσύνης στη ∆ικαιοσύνη για την εύρυθµη λειτουργία του δηµόσιου συστήµατος υγείας και την προάσπιση του δικαιώµατος των ασθενών στην απρόσκοπτη πρόσβαση στις αναγκαίες θεραπείες. Αυτή η υπόθεση, µε αρνητικά δηµοσιεύµατα επί δύο χρόνια τώρα, έχει δηλητηριάσει ολόκληρη την ελληνική κοινωνία, αλλά και πιθανόν να έχει εκθέσει τη χώρα µας στο εξωτερικό, δηµιουργώντας αµφιβολίες προς τους θεσµούς και διαιωνίζοντας ένα συγκεχυµένο κλίµα αβεβαιότητας. Στο τέλος της ηµέρας, όµως, καταλήγουµε πως αν κάποιος αρρωστήσει θα απευθυνθεί στον γιατρό του για τη θεραπεία του και βασίζεται σε αυτόν για την ορθή διάγνωση και την κατάλληλη θεραπεία. Και ο γιατρός είναι υπεύθυνος να χορηγήσει στον ασθενή του ένα φάρµακο αξίας που θα τον θεραπεύσει. Η σχέση γιατρού - ασθενούς είναι ιερή. Οπως ιερή είναι και η ευθύνη που έχει αυτή η βιοµηχανία απέναντι στους ασθενείς συµπολίτες µας. Ελπίζουµε αυτή η υπόθεση να τελειώσει σύντοµα και να κοιτάµε το µέλλον µε αισιοδοξία και ελπίδα για ανάπτυξη.

Επειδή υπάρχει πάντα καχυποψία, ποια µέτρα έχουν ληφθεί ώστε να είναι διάφανες οι σχέσεις φαρµακοβιοµηχανιών και γιατρών;

Στην Ελλάδα η συνεχιζόµενη ιατρική εκπαίδευση είναι ιδιωτική υπόθεση, µε τη φαρµακοβιοµηχανία να χορηγεί πάνω από 900 συνέδρια τον χρόνο, εκ των οποίων τα 200 είναι πανελλαδικά. Είµαστε περήφανοι, γιατί οι εταιρείες φροντίζουν αφενός να αναπτύσσουν συνεχώς νέες, αλλά και υπάρχουσες θεραπείες, αφετέρου να εκπαιδεύουν τους γιατρούς. Λειτουργούµε στην κατεύθυνση της πλήρους διαφάνειας για την οικοδόµηση ακόµη µεγαλύτερης εµπιστοσύνης µεταξύ φαρµακευτικών εταιρειών, ιατρικής κοινότητας και ελληνικής κοινωνίας. Η σχέση της φαρµακοβιοµηχανίας µε τους επαγγελµατίες υγείας διέπεται από διαφάνεια και αυστηρούς κανόνες. Eχουµε υιοθετήσει εδώ και πολλά χρόνια κώδικα δεοντολογίας (από το 2002, και επικαιροποιείται συνεχώς) µε αυστηρότατους κανόνες, αλλά και εφαρµόσαµε (από το 2016), στο πλαίσιο που έθεσε το υπουργείο και ο ΕΟΦ, τη δηµοσιοποίηση των σχέσεων των φαρµακευτικών εταιρειών µε τους γιατρούς. Η ιατρική εξελίσσεται µε γοργούς ρυθµούς, ήδη πολλές µορφές καρκίνου αντιµετωπίζονται, η ηπατίτιδα θεραπεύεται, το AIDS δεν αποτελεί πια θανατική καταδίκη, αλλά µια χρόνια νόσο. Θέλουµε όλοι οι γιατροί µας να είναι άρτια καταρτισµένοι και πλήρως ενηµερωµένοι για τις νέες εξελίξεις, ώστε να προσφέρουν στους ασθενείς την πλέον κατάλληλη θεραπευτική επιλογή.

Εδώ και χρόνια ο ΣΦΕΕ διαµαρτύρεται για τις υποχρεωτικές εκπτώσεις (clawback). Θα έλεγε κανείς ότι η φαρµακοβιοµηχανία έχει υψηλά κέρδη, γιατί να µην επιστρέψει ένα µέρος στη χώρα; Πώς θεωρείτε ότι πρέπει να ρυθµιστεί το θέµα;

Ο υποχρεωτικός µηχανισµός αυτόµατων επιστροφών (το clawback) υπάρχει σε 12 ευρωπαϊκές χώρες, συµπεριλαµβανοµένης της Ελλάδας, αλλά µόνο στη χώρα µας βαίνει συνεχώς αυξανόµενο και ανεξέλεγκτο, µε το ποσοστό των επιστροφών να είναι 4 φορές πάνω από τον ευρωπαϊκό µέσο όρο! Στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες υπάρχει ένα όριο και συνυπευθυνότητα µε την πολιτεία, και αυτό είναι το αίτηµά µας: να µπει όριο στην υπέρβαση ή/και να συµµετέχει και η πολιτεία. Τουλάχιστον µέχρι να ολοκληρωθούν οι µεταρρυθµίσεις και να ελεγχθεί η ζήτηση. Εάν δεν ελεγχθεί η προβλεψιµότητα του clawback, θα γίνονται συνεχώς µειώσεις στις επενδύσεις, θα διεξάγονται όλο και λιγότερες κλινικές µελέτες, θα έρχονται όλο και λιγότερα νέα φάρµακα και ο µεγάλος ζηµιωµένος θα είναι ο Ελληνας ασθενής και η ελληνική οικονοµία. Ο κλάδος διαµαρτύρεται δικαίως, επιτρέψτε µου, γιατί έχει καταστεί βασικός πυλώνας χρηµατοδότησης του δηµόσιου συστήµατος υγείας, καθώς για τα έτη 2012-2018 έχει επιστρέψει µέσω υποχρεωτικών επιστροφών και εκπτώσεων (clawback και rebates) 5,3 δισ. ευρώ!

Το clawback προτάθηκε ως έκτακτο και προσωρινό µέτρο το 2012, αλλά έγινε µόνιµο και παρατάθηκε. ∆υστυχώς, οι προβλέψεις για το 2019 είναι ιδιαίτερα ανησυχητικές, καθώς για το πρώτο δίµηνο (Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2019) το clawback του ΕΟΠΥΥ είναι αυξηµένο κατά 16% συγκριτικά µε το πρώτο δίµηνο του 2018!

Ο ΣΦΕΕ έχει συγκεκριµένες και ποσοτικοποιηµένες προτάσεις για να ρυθµιστεί το θέµα, που επανειληµµένως έχει καταθέσει στην πολιτεία, όπως ολοκλήρωση και πλήρης εφαρµογή δοµικών µεταρρυθµίσεων. Τέτοιες είναι τα µητρώα ασθενών, τα θεραπευτικά πρωτόκολλα, η αξιολόγηση τεχνολογιών υγείας, η εφαρµογή ηλεκτρονικής συνταγογράφησης στα νοσοκοµεία κ.ο.κ., για τον έλεγχο της κατανάλωσης φαρµάκου και τη µείωση της σπατάλης. Αυτά τα µέτρα, όµως, δεν θα φέρουν άµεσα αποτελέσµατα. Γι’ αυτό επιµένουµε πως πρέπει να τεθεί όριο στο clawback και συνυπευθυνότητα µε την πολιτεία. Ο ΣΦΕΕ έχει προτείνει τη σύναψη µνηµονίου συνεργασίας µε την πολιτεία, διάρκειας 3-5 ετών, µε το οποίο θα διαµορφώνεται ένα συνοπτικό πλαίσιο στόχευσης για όλους τους εµπλεκόµενους φορείς. Σε κάθε περίπτωση, στο επίκεντρο της φαρµακευτικής πολιτικής θα πρέπει να είναι η προαγωγή της δηµόσιας υγείας προς όφελος των ασθενών.

Παρά τις όποιες αλλαγές στη φαρµακευτική πολιτική, οι ασθενείς συνεχίζουν να πληρώνουν υψηλές συµµετοχές, που αγγίζουν ακόµα και το 28%. Πού οφείλεται αυτό;

Τα τελευταία πέντε χρόνια η συµµετοχή των ασθενών στα συνταγογραφούµενα φάρµακα είναι σταθερή, µε µέσο όρο στον ΕΟΠΥΥ στα 605 εκατ. ευρώ τον χρόνο, ενώ στα νοσοκοµεία είναι µηδενική. ∆ηλαδή, η συµµετοχή των ασθενών υπολογίζεται σε ποσοστό 18%. Τα υπόλοιπα που πληρώνουν οι ασθενείς είναι ιδιωτική φαρµακευτική δαπάνη, που σηµαίνει µη συνταγογραφούµενα φάρµακα, επιλογή των ασθενών να υποκαταστήσουν το φάρµακο που τους έχει συνταγογραφήσει ο γιατρός τους µε κάποιο άλλο, οπότε και πληρώνουν τη διαφορά κ.ο.κ. Παρ’ όλα αυτά, το 2018 οι ΜΙΧΑΛΗΣ ΧΕΙΜΩΝΑΣ, ΓΕΝΙΚΟΣ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΦΕΕ «Πάγιο αίτηµά µας ένα απλό και δίκαιο σύστηµα τιµολόγησης» ασθενείς έδωσαν 1,015 δισ. ευρώ από την τσέπη τους (out of pocket) για αποζηµιούµενα φάρµακα, για µη συνταγογραφούµενα φάρµακα και για φάρµακα στην αρνητική λίστα, και αυτό θα πρέπει να µας προβληµατίζει, γιατί φανερώνει υπερκατανάλωση και αλόγιστη χρήση φαρµάκων.

Οι αλλαγές στην τιµολόγηση των φαρµάκων τι θα φέρουν για τις φαρµακευτικές εταιρείες;

Ενα πιο απλουστευµένο και πιο δίκαιο σύστηµα τιµολόγησης αποτελούσε πάγιο και διαχρονικό αίτηµα του κλάδου µας, ώστε να δηµιουργηθεί το περιβάλλον σταδιακά για να διορθωθεί µια σειρά στρεβλώσεων στην τιµολόγηση των φαρµάκων και να µειωθούν ή, αν είναι δυνατόν, να εξαφανιστούν οι ελλείψεις φαρµακευτικών σκευασµάτων στην ελληνική αγορά. Πρόσφατα ψηφίστηκε η τιµολόγηση µε τον µέσο όρο της τιµής των δύο χαµηλότερων τιµών των χωρών της Ευρωζώνης και θεσπίστηκε η ανατιµολόγηση να γίνεται µια φορά τον χρόνο. Οι αλλαγές αυτές γενικά βελτιώνουν το σύστηµα τιµολόγησης και είναι δηµοσιονοµικά ουδέτερες, βάσει δηλώσεων του υπουργού Υγείας. ∆ηµιουργείται ένα πιο σταθερό πλαίσιο ως προς την αξιοπιστία των τιµών αναφοράς, το οποίο δεν εξαρτάται από συναλλαγµατικές διαφορές. Το κυριότερο; Με το νέο σύστηµα εκτιµάται ότι αποσοβείται ο κίνδυνος απόσυρσης από την ελληνική αγορά οικονοµικών φαρµάκων και η υποκατάστασή τους µε ακριβότερα φάρµακα. ∆υστυχώς, τα τελευταία δύο χρόνια 240 καταξιωµένα φθηνά φάρµακα έχουν αποσυρθεί από την αγορά. Ευελπιστούµε να ήταν τα τελευταία…