Μια νέα ιδεολογική πρόκληση στην αρένα της πολιτικής

Στο άρθρο μου «Η τεχνοεπιστήμη στο πλανητικό σκηνικό» (ethnos.gr ΑΠΟΨΕΙΣ, 25.06.2021) είχα προβλέψει, «ότι σε μια μελλοντική προοπτική, η τεράστια ανάπτυξη του διαδικτύου, των τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνίας, της βιοπληροφορικής, των νευροεπιστημών, της ρομποτικής αλλά και γενικότερα της τεχνοεπιστήμης θα οδηγήσει σε μια πλήρη σχεδόν εξάλειψη και εξίσωση των σημερινών χαρακτηριστικών διαφορών μεταξύ των διαφόρων πολιτευμάτων και των αντίστοιχων ιδεολογιών τους».

Επειδή το Τζίνι έχει προ πολλού, ανεπιστρεπτί βγει από το μπουκάλι, θα πρέπει επειγόντως να εκπαιδευτούμε ή και να αυτοεκπαιδευτούμε στο να αναγνωρίζουμε τις πράγματι ευεργετικές συνεισφορές, στον ανθρώπινο βίο, των σύγχρονων τεχνοεπιστημονικών επιτευγμάτων, όπως όμως και τις προκλήσεις που αναδύονται για τις ανθρώπινες κοινωνίες και ολόκληρο τον πλανήτη, με τη σύγχρονη ραγδαία και ανεξέλεγκτη ανάπτυξη της τεχνοεπιστήμης.

Εδώ θα επισημάνω, εν συντομία, κάποια πολύ χαρακτηριστικά κοινωνικο-πολιτικής φύσεως ζητήματα,  επακόλουθα της ανάπτυξης αυτής, που σίγουρα θα απασχολήσουν μελλοντικά, αν και ήδη είναι εμφανής η παρουσία τους, την πολιτική σκέψη και πράξη όπως και την κοινωνία που θα υποστεί τις σχετικές κοινωνικο-πολιτικές ενέργειες και παρενέργειες.

Υπάρχει άραγε έστω και η παραμικρή αμφιβολία, ότι οι τεράστιες επιτηρητικές, ελεγκτικές και εν τέλει χειραγωγικές  και εξουσιαστικές δυνατότητες του πολιτικού συστήματος – που συνοδεύουν την ανάπτυξη του διαδικτύου, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, την πληροφορική γενικότερα, όπως και την ρομποτική, την τεχνητή νοημοσύνη και τις νευροεπιστήμες – θα αξιοποιηθούν και θα εφαρμοστούν ασμένως, κρυφά ή φανερά, όπου αυτό κριθεί ότι απαιτείται, από οποιαδήποτε κυβέρνηση, σε όλο τον κόσμο, και μάλιστα ανεξαρτήτως των οποιωνδήποτε ιδεολογικών κατευθύνσεων; Καμία απολύτως αμφιβολία δεν υπάρχει επ’ αυτού. Εύλογα ίσως θα μπορούσε κάποιος να διερωτηθεί, ποια είναι επομένως  η κοινωνικοπολιτικής φύσεως διαφορά, επ' αυτού ακριβώς του συγκεκριμένου θέματος, ανεξαρτήτως του ποιοι κυβερνάνε, οι δυνάμεις του συντηρητισμού, του νεοφιλελευθερισμού, του Κέντρου, της Αριστεράς ή του ολοκληρωτισμού; Μπορεί βέβαια αρχικά να φαίνεται ότι θα υπάρχουν ποιοτικές ή και ποσοτικές ακόμη διαφορές. Τίποτε όμως πιο αβέβαιο από αυτό σε βάθος χρόνου, μια που η εξουσία, η κάθε εξουσία, φέρει στη φύση της την τάση για επιβολή και μονιμότητα.

Υπήρχε επίσης μέχρι πρότινος μία σαφής ιδεολογική διαφορά, που έπαιζε σημαντικό μάλιστα ρόλο και στις πολιτικές αναμετρήσεις, αναφορικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της τεράστιας όσο και ανεξέλεγκτης, από τις ανθρώπινες κοινωνίες, τεχνοεπιστημονικής ανάπτυξης και της κατασπατάλησης ενεργειακών πόρων. Ήταν μία σημαντική ιδεολογική διαφορά, συχνά με ιδιαίτερες μάλιστα επιπτώσεις στις πολιτικές αναμετρήσεις αναφορικά με την προστασία του περιβάλλοντος, τις πολιτικές που πρέπει να ακολουθηθούν, και σε θεωρητικό επίπεδο, ακόμη και τη διερώτηση για την εγγενή ή μη εγγενή αξία του περιβάλλοντος, της φύσης γενικότερα.

Σήμερα, το «χαλί» αυτό το τραβάει ήδη η Δεξιά και η Κεντροδεξιά κάτω από τα πόδια της έκπληκτης και αμήχανης να διαφοροποιηθεί ουσιαστικά Αριστεράς και όλων των οικολογικών πολιτικών ρευμάτων. Δεξιές και Κεντροδεξιές κυβερνήσεις, αφού επί χρόνια δεν φαινόταν να πιστεύουν στην ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή, αφήνοντας το ένδοξο πεδίο της περιβαλλοντικής προστασίας και πολιτικής στα χέρια των οικολογικών πολιτικών σχημάτων και της Αριστεράς, έρχονται τώρα να πρωτοστατήσουν, εκεί που κάποτε έσκιζαν τα ιμάτιά τους για τον ανεδαφικό, όπως τον θεωρούσαν και αναρχοεπαναστατικό ακτιβισμό των οικολογικών ρευμάτων.

Οι διαπιστώσεις αυτές ουδόλως εντάσσονται στο αλά Francis Fukuyama “τέλος της ιστορίας» και των ιδεολογιών. Αντιθέτως μάλιστα επιζητούν να τονίσουν την ανάγκη που υπάρχει, τόσο σε πρακτικό όσο όμως, και μάλιστα τώρα ιδιαίτερα, σε θεωρητικό επίπεδο –  που αναγκαστικά προηγείται και πάντα πρέπει να συνυπάρχει – για μια νέα, συνεπή και όσο το δυνατόν συνεκτική κοινωνικο-πολιτική ιδεολογία, υπό το φως της σύγχρονης τεχνοεπιστήμης.