Αυτές οι εκλογές είναι των μικρών κομμάτων

Το εκλογικό σύστημα που θα ισχύσει στις εκλογές της Κυριακής δεν είναι, όπως εσφαλμένα λέγεται, η απλή αναλογική. Όσο υπάρχει όριο εισόδου στη Βουλή το 3%, τα δύο μεγάλα κόμματα θα εισπράττουν ένα μεγάλο μπόνους εδρών χωρίς να το ομολογούν. Το 2019, τα κόμματα που δεν πέρασαν το όριο εισόδου στη Βουλή έλαβαν συνολικά 8% ή, αλλιώς, μισό εκατομμύριο ψήφους, ποσοστό που αναλογεί σε 24 έδρες. Τις έδρες αυτές τις μοιράστηκαν, όπως θα συμβεί και τώρα ξανά, η ΝΔ και ο ΣΥΡΙΖΑ.

Παρόλα αυτά, στις 21 Μαΐου πράγματι θα ισχύσει ένα αναλογικότερο εκλογικό σύστημα. Το σύστημα αυτό, καθώς και η προπαγάνδα που το παρουσιάζει ως δήθεν “απλή αναλογική”, δημιουργούν μια κουλτούρα “χαλαρής” ψήφου. Αυτό σημαίνει ότι πολλοί ψηφοφόροι που συνήθως θα ψήφιζαν “τακτικά”, δηλ. υπέρ του ενός από τα δυο μεγάλα κόμματα για να κόψουν το δρόμο του άλλου προς την εξουσία, αυτή την Κυριακή δεν θα το κάνουν. Γιατί; Διότι τώρα είναι βέβαιοι ότι με το αναλογικότερο σύστημα που θα ισχύσει, ούτε η ΝΔ ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ θα σχηματίσουν νέα κυβέρνηση.

Επομένως, η τακτική ψήφος σε αυτές τις εκλογές είναι νεκρή. Όλο και περισσότεροι αντιλαμβάνονται πως θα ήταν αφέλεια (αν όχι ανοησία) να ψηφίσουν τη ΝΔ για να αποτρέψουν μία κυβέρνηση Τσίπρα, ή να ψηφίσουν το ΣΥΡΙΖΑ για “να ρίξουν το Μητσοτάκη”. Με το ισχύον σύστημα, όλοι ξέρουν ότι μπορούν να ψηφίσουν θετικά, δηλαδή υπέρ του μικρότερου κόμματος που πραγματικά προτιμούν, χωρίς το φόβο της “χαμένης ψήφου”. Κατά βάθος, οι πιο ενημερωμένοι, γνωρίζουν ότι σήμερα το ακριβώς αντίθετο ισχύει. Επειδή ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ αποκλείεται να σχηματίσουν νέα κυβέρνηση την ερχόμενη Δευτέρα (είτε αυτοδύναμη, είτε συνεργασίας), “χαμένη” ψήφος θα είναι εκείνη που θα πάει προς τα μεγάλα κόμματα. Γιατί; Διότι όσοι και αν ψηφίσουν τώρα πλέον Τσίπρα ή Μητσοτάκη, γνωρίζουν ότι κανείς τους τη Δευτέρα δεν θα σχηματίσει νέα κυβέρνηση.  

Ωστόσο, το βασικό πλεονέκτημα των μικρών κομμάτων σε αυτές τις εκλογές δεν είναι εκλογικό, αλλά πρωτίστως ηθικό και πολιτικό. Η ΝΔ και ο ΣΥΡΙΖΑ κουβαλούν πολλές αμαρτίες δεκαετιών, τόσο για τα μεγάλα ψεύδη και την αναξιοπιστία τους απέναντι στους πολίτες, όσο και για την ανικανότητά τους να βγάλουν τη χώρα από την κρίση. Ο μεν κ. Μητσοτάκης, με βαριά ευθύνη για το φρικτό δυστύχημα Τέμπη, την αδράνεια στη διάρκεια της καταστροφής στη βόρεια Εύβοια και το σκάνδαλο των παρακολουθήσεων φίλων και αντιπάλων. Γι’ αυτό το λόγο, προκαλεί τη νοημοσύνη των πολιτών όταν μιλά τώρα για “συμφωνία αλήθειας” με το λαό. Οι πάντες θυμούνται πώς εν γνώση του εξαπάτησε το λαό όταν υποσχόταν το 2019 ότι θα ακυρώσει τη Συμφωνία των Πρεσπών και θα ιδρύσει “επιτελικό κράτος”. Παρομοίως, ο κ. Τσίπρας, δεν πείθει κανέναν όταν υπόσχεται πως αν επανεκλεγεί θα κάνει τα πάντα διαφορετικά και όταν καυχιέται ότι δήθεν “μας έβγαλε” τα μνημόνια. Όλοι γνωρίζουμε ότι αυτός είναι ο άνθρωπος που μας έβαλε πιο μέσα στα μνημόνια, αφού μάλιστα εξελέγη με την ψευδή υπόσχεση ότι τάχα θα τα σκίσει.

Σε μία συγκυρία έντονης δυσπιστίας και οργής απέναντι στους πολιτικούς που μας οδήγησαν στη σημερινή παρακμή, τα μικρά κόμματα φέρουν την μόνη ίσως υπόσχεση του άφθαρτου και καθαρού. Δεν προσφέρουν μια επιλογή “διαμαρτυρίας”, όπως αλαζονικά ισχυρίζονται τα μεγάλα κόμματα και τα συστημικά ΜΜΕ για να τα αμαυρώσουν. Τα μικρά κόμματα, ιδίως όσα στηρίζονται σε αρχές και συγκροτημένες προτάσεις, όπως το κόμμα που εκπροσωπώ, κουβαλούν κάτι πολύ βαθύτερο και σοβαρό από τα αμαρτωλά πεπραγμένα των μεγάλων κομμάτων που κυβέρνησαν: αποτελούν τη μόνη πραγματική απειλή στο διεφθαρμένο πολιτικό μας σύστημα. Αλλά ταυτόχρονα, προσφέρουν και τη μόνη ελπίδα ανανέωσής του.  

* Αλέξανδρος Καζαμίας, Επικεφαλής του ψηφοδελτίου Επικρατείας της Πλεύσης Ελευθερίας - Αναπληρωτής Καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Κόβεντρι της Βρετανίας.