Yπάρχει ελπίδα;

Εδώ και δέκα χρόνια, εν μέρει από επιλογή και εν μέρει από ανάγκη, έχω το προνόμιο να μη ζω από κοντά τη νεοελληνική κατάρρευση. Κατάρρευση αξιών, κατάρρευση κοινωνικής συνοχής, κατάρρευση πολιτείας.

Εδώ και δέκα χρόνια, παρατηρώ από την άλλη άκρη του κόσμου, αλλά και από τις σύντομες επισκέψεις μου στην Ελλάδα, πώς η ούτως ή άλλως πολλαπλώς ηττημένη, παρατημένη καουμπόϊκη και εξατομικευμένη σε μεγάλο βαθμό νεοελληνική κοινωνία, αποσαρθρώνεται, εκφασίζεται, καταφεύγει στον ανορθολογισμό και στη μεταφυσική, για να αντιμετωπίσει ή για να υπεκφύγει μια πραγματικότητα και μια καθημερινότητα που δεν αντέχεται.

Όνειρό θερινής νυκτός, η αξιοπρεπής, καλά αμειβόμενη και με προοπτικές μόνιμη εργασία για τους πολλούς και τις πολλές. Λοταρία η δημόσια υγεία, με υποδομές και προσωπικό που εξαϋλώνονται μέρα με τη μέρα.
Υποβαθμισμένη η δημόσια παιδεία. Απροστάτευτο το περιβάλλον και το φυσικό κάλλος της χώρας, δάση και θάλασσες, αυτά που διασφαλίζουνε περισσότερο από 20% του ΑΕΠ της Ελλάδας. Άγρια δύση για όποιον τραβάει πιο γρήγορο πιστόλι, ή για αυτούς που μπορούν να πληρώσουν τα πιο γρήγορα πιστόλια η δημόσια σφαίρα της χώρας, για να χρησιμοποιήσω μια μεταφορά...
Έχουμε πιάσει πάτο ως χώρα και ως κοινωνία; Ή μήπως υπάρχουν και χειρότερα;

Υπάρχει ελπίς, να σωθεί η πατρίς; Μια πατρίδα που δεν έχει ισχυρή κοινωνία των πολιτών; Μια πατρίδα και μια κοινωνία που δεν έχει ισχυρούς ανεξάρτητους θεσμούς, που δεν έχει πλέον πρόσφατες ισχυρές, ή βιωματικές δημοκρατικές παραδόσεις και αγώνες... Μπορεί να σταματήσει ο εκφασισμός της νεοελληνικής κοινωνίας; Υπάρχει μια κρίσιμη μάζα ενεργών πολιτών, αλλά και συντεταγμένων πολιτικών δυνάμεων, υπάρχουν αυτά τα προαπαιτούμενα για την ανάδειξη ενός άλλου, ορθολογικότερου, κοσμικότερου, προοδευτικότερου και κοινωνικά πιο δίκαιου δρόμου; Που ίσως μπορέσουν μια μέρα να γίνουν ιδεολογική, κοινωνική και πολιτική πλειοψηφία στην Ελλάδα;

Αυτήν τη στιγμή, στην Ελλάδα των πυρκαγιών, των «ατυχημάτων», των εγκλημάτων, αλλά και της ασφυκτικά ελεγχόμενης πολιτικής πληροφόρησης και αντιπαράθεσης, δεν βλέπω να υπάρχουν, δυστυχώς, οι προϋποθέσεις μιας συνολικής εναλλακτικής ανάτασης.

Όμως… Η αρχή μπορεί να γίνει, αν γίνει προσπάθεια και μια σοβαρή απόπειρα συνολικότερης ιδεολογικής, κοινωνικής, οργανωτικής και πολιτικής ανάταξης της υπάρχουσας πολυδιασπασμένης ελληνικής κεντροαριστεράς και αριστεράς. ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ, δεν μπορούν να επιτύχουν αυτήν την αναγέννηση του χώρου που διεκδικούν, ως ξεχωριστές πολιτικές οντότητες, πλέον. Η εναπομείνουσα στελεχιακή ανθρωπογεωγραφία που διαθέτουν, η νυν οργανωτική τους υπόσταση, ο αφηρημένος, κατακερματισμένος, συντηρητικός, ή ασαφής λόγος που αρθρώνουν οι νυν ηγετικοί κύκλοι αυτών των κομμάτων, δεν νομίζω πως μπορούν να αναδιατάξουν το πολιτικό σκηνικό της Ελλάδας, προς κοινωνικά πιο δίκαιες και πιο προοδευτικές κατευθύνσεις.

Απαιτείται ενιαίος, καθαρός, συνολικός, προοδευτικός, οραματικός, συγκεκριμένος προγραμματικός λόγος, για όλα τα μικρά και μεγάλα ζητήματα που αντιμετωπίζει η νεοελληνική κοινωνία σήμερα, αλλά και για αυτά που θα αντιμετωπίσει αύριο.

Χρειάζεται συνεχής αντιπαράθεση με άλλο λόγο, άλλο ήθος, άλλο ύφος και αρκετούς και αρκετές άλλους ανθρώπους, όχι μόνο στην ασφυκτικά ελεγχόμενη και οριοθετημένη από τη συντήρηση και την ακροδεξιά δημόσια σφαίρα, αλλά και σε νέους χώρους, εικονικούς και πραγματικούς.

Χρειάζεται στοίχιση υπαρκτών κοινωνικών δυνάμεων και ομάδων πίσω από μια νέα συνολική συνεκτική πολιτική πρόταση, στην οποία μπορεί να στρατεύεται και να εξακολουθεί να συνεισφέρει ουσιαστικά, ακόμη, όχι από ηγετικές θέσεις όμως, η ιδεολογικά και βιωματικά ριζοσπαστική ανθρωπογεωγραφία των πρώτων χρόνων της μεταπολίτευσης.

Θα μπορέσει η σημερινή πολυδιασπασμένη ελληνική κεντροαριστερά (και αριστερά) να υπερβεί τον εαυτό της; Θα προλάβει; Ή θα την προλάβουν ακόμη πιο ακραία κοινωνικά, πολιτικά και εθνικά αδιέξοδα; Μια υπέρβαση του εαυτού της, δεν θα βοηθήσει μόνον την ίδια και τη χώρα, αλλά και την κυβέρνηση να γίνει καλύτερη και αποδοτικότερη, επειδή απλούστατα θα υπάρχει και εναλλακτική…