Τέλος εποχής για το Ποτάμι – Πώς το έζησα στη γέννησή του

Το αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών ανέκαθεν αποτελούσε μια «ζυγαριά» η οποία κατέγραφε τα «υπέρβαρα» ή τα «λιποβαρή κόμματα» και αρκετές φορές έχει οδηγήσει σε ριζικές αποφάσεις τα κομματικά επιτελεία.

Οι Έλληνες πολίτες κλήθηκαν να ψηφίσουν για πρώτη φορά στις 18 Οκτωβρίου 1981, δέκα μήνες μετά την ένταξη της χώρας μας στην ΕΟΚ (νυν Ευρωπαϊκή Ένωση) αλλά οι ευρωεκλογές πέρασαν απαρατήρητες μπροστά στον τότε εκλογικό θρίαμβο του ΠΑΣΟΚ τού Ανδρέα Παπανδρέου, της «Αλλαγής» κ.λπ. Στις 17 Ιουνίου 1984 διεξήχθησαν οι δεύτερες ευρωεκλογές, με νικητή και πάλι το ΠΑΣΟΚ. Το στοίχημα που είχε βάλει ο τότε πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, Ευάγγελος Αβέρωφ -να γκρεμίσει το ΠΑΣΟΚ από την πρώτη θέση και να το σύρει σε εκλογές- δεν επαληθεύθηκε. Ο ίδιος παραιτήθηκε, υπέρ του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, παρότι το κόμμα τής αξιωματικής αντιπολίτευσης αύξησε τα ποσοστά του.

Εν έτει 2019, το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών έφερε εξελίξεις, δίχως εξωραϊσμούς: Η ΝΔ –έχοντας και πάλι έναν Μητσοτάκη- δεν έχασε αλλά κέρδισε αυτές τις ευρωεκλογές -με μια διαφορά μονάδων η οποία δεν επιδέχεται καμία κριτική- και έτσι η χώρα οδηγήθηκε σε βουλευτικές εκλογές. Επίσης, τα παιδιά τού τότε ΠΑΣΟΚ έμειναν στην τρίτη θέση, ενώ το Ποτάμι δεν θα είναι ανάμεσα στα κόμματα που θα διεκδικήσουν την ψήφο των πολιτών στην επερχόμενη εκλογική αναμέτρηση. Η απόφαση του Πολιτικού Συμβουλίου τού Ποταμιού ανακοινώθηκε επισήμως την Τετάρτη, μία ημέρα μετά την παραίτηση του Σταύρου Θεοδωράκη από την ηγεσία του, αναλαμβάνοντας την ευθύνη τού αρνητικού αποτελέσματος των ευρωεκλογών. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται σε ανακοίνωση, «ενδεχόμενη κάθοδος του κινήματος στις εθνικές εκλογές της 7ης Ιουλίου θα σήμαινε ότι το Ποτάμι αγνοεί επιδεικτικά την πρόσφατη ετυμηγορία των πολιτών». Και κάπως έτσι κλείνει ένας κύκλος, έρχεται ένα τέλος εποχής.

«Σιγά τον πολιτικό που ήθελε να γίνει ο Έλληνας Μακρόν», θα πει κάποιος για να υπενθυμίσει ότι ο Θεοδωράκης «ήταν δημοσιογράφος στα βοθροκάναλα της διαπλοκής», ενώ έπειτα θα αρχίσει να μουρμουρίζει κάτι ακατάληπτα για «τσιράκι μεγαλοεκδότη» και «ανιψιός τής Δάφνης Σημίτη». Είναι περιττό, πια, να αποδείξουμε ότι ο επικεφαλής του Ποταμιού δεν ήθελε να γίνει πολιτικός -με την έννοια που γνωρίζουμε- ή να πούμε πως τα παραπάνω αποτελούν ασύστολα ψεύδη και λάσπη στον ανεμιστήρα. Έτσι κι αλλιώς, από εκείνο το μεσημέρι τής 26ης Φεβρουαρίου 2014, σε ένα διαμέρισμα στην Κατεχάκη, όταν ανακοίνωνε στους 23 μετόχους και στους συνεργάτες του Protagon -περίπου πενήντα άνθρωποι- πως θα κάνει κόμμα και θα λέγεται «Το Ποτάμι», δεν έχουν περάσει από πάνω μας «απλώς» πέντε χρόνια και βάλε. Ήταν τόσο πυκνός ο καταιγισμός των γεγονότων που οι περισσότεροι νιώθουμε πως αναφερόμαστε σε μια ζωή πίσω. Έτσι κι αλλιώς, αυτά τα πέντε χρόνια στοίχισαν και στον ίδιο τον Σταύρο: πολιτικά, επαγγελματικά, προσωπικά -και όχι απαραίτητα με αυτή τη σειρά- ενώ ήταν τεράστιο το διάστημα για να φάει κι άλλη λάσπη και ανελέητο τρολάρισμα.

Άξιζε το Ποτάμι και ο εμπνευστής του τέτοια συμπεριφορά; Προφανώς και όχι, στη Δημοκρατία -εάν δεν είσαι σύμφωνος με τις απόψεις του άλλου- οφείλεις να καταρρίψεις αυτό που πιστεύει, με την ψήφο σου, με απτά επιχειρήματα και όχι με fake news, επενδύοντας στην πολιτική φθορά τού αντιπάλου. Έκανε ο Σταύρος Θεοδωράκης λάθη σε κάποιες επιλογές του; Προφανώς, τα θέλετε και αλφαβητικά; Εννοείται, άλλωστε αυτά του στοίχισαν πολιτικά, επαγγελματικά και προσωπικά – μη γράφουμε τα ίδια. Το βασικό είναι ότι -όσο αντιλαμβάνομαι, πια, το πώς σκέφτεται ο Θεοδωράκης- τα γνωρίζει ο ίδιος, τα έχει αποδεχθεί, έχει βράσει με το ζουμί τους και με το ζουμί του.

Όταν όλα ξεκινούσαν για το Ποτάμι, είχαν περάσει μόνο λίγες ημέρες από την 21η Φεβρουαρίου της ίδιας χρονιάς όταν, ανήμερα των γενεθλίων του, στα 51 χρόνια του, ο Σταύρος πήρε την απόφαση να κάνει κόμμα. Όχι να «ασχοληθεί με την πολιτική», όπως επιτάσσει το δημοσιογραφικό κλισέ, αλλά να κάνει κόμμα, το οποίο θα έπαιρνε στις πλάτες του σημαντικές αποφάσεις για την Ελλάδα, θα κυοφορούσε μεταρρυθμίσεις, θα γεννούσε τόλμη. Όχι με τη ματαιοδοξία να μείνει στην Ιστορία για αυτά ο επικεφαλής του Ποταμιού, αλλά να γίνει κάτι καλό για τη χώρα. Δηλαδή, τόσο ανόητα ρομαντικό που είναι εύκολο να μην το πιστέψεις, στην περίπτωση που δεν ξέρεις έστω και λίγο τον Θεοδωράκη. Όμως, τότε, όταν ανακοίνωνε τη δημιουργία κόμματος -και στο Protagon, οι περισσότεροι, μέναμε με τα στόματα να χάσκουν ανοικτά από την έκπληξη- αυτό πίστευε, το έβλεπες στα μάτια του. Πέντε χρόνια μετά, τα έκανε όλα αυτά πράξη; Κάποια ναι, κάποια άλλα όχι. Το βέβαιο είναι πως ο ίδιος έμεινε αμετακίνητος στις θέσεις του, σε αυτό που πρέσβευε, είτε συμφωνείς με τις σκέψεις του είτε όχι.

Το επίσης σίγουρο είναι πως με το Ποτάμι o Σταύρος δεν θα έπρεπε να έχει ούτε «Αλάτσι» -στο οποίο δεν έπεφτε καρφίτσα- ούτε Protagon -το οποίο «γάζωνε» στα analytics- ούτε «Πρωταγωνιστές» -είχε συνάντηση με τη διοίκηση του Antenna για να μεταδίδονται από εκεί, ενώ θα αναλάμβανε και τη διεύθυνση του VICE, και δεν πήγε ποτέ- ούτε συνεργασία με «Τα Νέα» - μόλις έμαθαν τα μαντάτα στον ΔΟΛ περί κόμματος τον «στόλισαν» στο «Βήμα», την επόμενη ημέρα. Και είναι τόσο τρελό να το κάνεις όλο αυτό, να παρατήσεις τη σιγουριά, τόσο έξω από την εποχή μας, που το μυαλό αρχίζει να σκέφτεται διάφορα.

Έτσι, θα έρθει πάλι ο ίδιος τύπος -εκείνος με τα «ανιψιός του Σημίτη», «διαπλεκόμενος ο Θεοδωράκης» κ.λπ. κ.λπ.- και θα σου πει «και τι άφησε πίσω του το Ποτάμι;». Αναμφίβολα, την ανάμνηση εκείνης της ελπίδας -και την παρακαταθήκη της στους επόμενους- ότι κάτι μπορεί να αλλάξει στην Ελλάδα, εκείνη την ελπίδα που γεννήθηκε το 2014 σε ένα διαμέρισμα βαμμένο σε hype αποχρώσεις και απευθύνθηκε σε ανθρώπους με κοινά χαρακτηριστικά. Αυτούς τους έκανε «ποταμάκια», μια νέα φυλή, η οποία πριν από την έλευση του Ποταμιού είχε παύσει να ασχολείται με την πολιτική επειδή ξερνούσε στα μούτρα της με όσα είχε δει, εντός και εκτός Βουλής, και δημιούργησε ένα νέο ρεύμα. Όμως, όλες οι νέες ιδέες δεν είναι καταδικασμένες να επιτύχουν, το αντίθετο, ειδικά εάν στην πορεία γίνονται και σοβαρά λάθη από τους πρωτεργάτες τους, τους εμπνευστές τους. Τα οποία, πια, ο Σταύρος τα γνωρίζει. Θα τα επαναλάμβανε; Κάποια από αυτά, λόγω αρχής, ακόμα κι αν γνώριζε ότι θα ζημιωνόταν πάλι, ναι. Αλλά με τα «αν» δεν γράφεται ιστορία.

Άλλωστε, το ποτάμι πίσω δεν γυρνά, όπως λέει το τραγούδι του Πορτοκάλογλου, αλλά ούτε και ο χρόνος, για να μπορέσεις να κάνεις rewind και να διορθώσεις στο μοντάζ τα λάθη σου. Από το 2014 που ιδρύθηκε το Ποτάμι, μέχρι σήμερα, το γράφω και πάλι, δεν άλλαξαν μόνο τα ημερολόγιά μας, άλλαξαν οι ζωές μας. Έγιναν πιο βαριές, γοτθικές, οι ρυτίδες μας κουβαλούν την πείρα των καρέ από αυτά που ζήσαμε στην Ελλάδα – και δεν ήταν αναίμακτα. Και είμαι βέβαιος ότι -είπαμε, όσο τον έχω καταλάβει- ούτε ο Θεοδωράκης θα ήθελε να γυρίσει τον χρόνο πίσω για να μην ακολουθήσει, τελικά, τον δρόμο που σε βάζει στη Βουλή. Ο μοναδικός λόγος που θα επιθυμούσε να το κάνει, για να γράφουν τα ημερολόγιά μας «26 Φεβρουαρίου 2014», είναι για να κάνουμε ένα meeting και να συζητήσουμε τα κείμενα που θέλουμε να γράψουμε, να σχολιάσουμε, να γελάσουμε, να προβληματιστούμε. Και να είμαστε εκεί η πρώτη συντακτική ομάδα του site, όλοι οι συνεργάτες του Protagon, οι μέτοχοι, η Κατερίνα Γκίκα και η Ρίκα Βαγιάνη.