Συμφωνία κράτους-εκκλησίας: Αναζητώντας πεδίο συνεννόησης

Ακούγοντάς τη χθες να σχολιάζει τη συµφωνία Αρχιεπισκόπου - πρωθυπουργού για την άρση της δηµοσιοϋπαλληλικής ιδιότητας των κληρικών και την αξιοποίηση της διαφιλονικούµενης εκκλησιαστικής περιουσίας, σκέφτηκα ότι τελικά υπάρχουν και άλλοι τρόποι να κάνεις πολιτική, πέραν αυτών που υποδεικνύουν η αντίληψη της µηδενικής ανοχής και ο φόβος του πολιτικού κόστους.

Τι είπε, λοιπόν, η κυρία Κεραµέως; Η αρµόδια τοµεάρχης της Ν∆ υποστήριξε (News 24/7) ότι «η αξιοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας είναι προς τη σωστή κατεύθυνση και αν κάποια στιγµή τα κέρδη είναι τέτοια που να µπορούν να καλύψουν τη µισθοδοσία των ιερέων, το θέµα (της αποχώρησης του κλήρου από το ∆ηµόσιο) µπορεί να ανοίξει και πάλι». ∆ιευκρίνισε ότι, στην παρούσα φάση, το κόµµα της θα καταψηφίσει την αλλαγή του εργασιακού καθεστώτος των ιερέων, δεν είπε τίποτα, ωστόσο, ούτε για «το µένος των κυβερνώντων κατά των κληρικών», ούτε για την «αθέµιτη συναλλαγή Ιερώνυµου - Τσίπρα», ούτε για την «κατάργηση των... Χριστουγέννων» που, κατά τη γνώµη στελεχών του κόµµατός της, µεθοδεύει ο ΣΥΡΙΖΑ.

ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι, επίσης, και ο Μιχάλης Σταθόπουλος. Εµβληµατικό πρόσωπο της Κεντροαριστεράς και υπουργός που χειρίστηκε επί κυβέρνησης Σηµίτη την κρίση των ταυτοτήτων, ο πρύτανης -φύσει και θέσει- του αστικού δικαίου κλήθηκε να εκφράσει τη γνώµη του για το Εκκλησιαστικό, στον απόηχο της δηµόσιας αντιπαράθεσης που µαίνεται. Μιλώντας σε ραδιοφωνικούς σταθµούς και στη δηµόσια τηλεόραση, ο πρώην υπουργός ∆ικαιοσύνης ήταν εξαιρετικά σαφής και σε απόσταση από τις θέσεις που υποστηρίζουν σήµερα οι οργανωµένοι φορείς της Κεντροαριστεράς. 

Αν και, όπως είπε, ο ίδιος προτιµά πάντοτε τις συναινετικές λύσεις, η καθιέρωση της θρησκευτικής ουδετερότητας αποτελεί προνόµιο και δυνατότητα της Πολιτείας. «Η κοινωνία θα παραµείνει θρησκευόµενη» τόνισε ο καθηγητής, σηµειώνοντας, όµως, ότι «το κράτος πρέπει να είναι ουδέτερο έναντι των πολιτών του είτε αυτοί ανήκουν σε πλειοψηφίες είτε σε µειοψηφίες». Εκτίµησε, µάλιστα, ότι η διάκριση των ρόλων θα ωφελήσει την Εκκλησία, τονίζοντας ότι οι πιο φωτισµένοι ιεράρχες αποδέχονται την αντίληψη του διαχωρισµού.

Ξεχωρίζω αυτές τις δηλώσεις όχι γιατί δεν υπάρχουν αντίστοιχες ή παρεµφερείς, αλλά γιατί υπογραµµίζουν µια πλευρά των πραγµάτων που συνήθως η επικαιρότητα υποτιµά: ασχέτως των ιδιαίτερων δεσµών του Μιχάλη Σταθόπουλου και της Νίκης Κεραµέως µε συγκεκριµένους χώρους, η οπτική τους µεταφέρει την ανάγκη να ανακαλύψουµε ζώνες διαλόγου στη δηµόσια ζωή, περιορίζοντας την αισθητική και πολιτική αντίληψη της επιβολής, το κλίµα της αναµέτρησης.

Η αλήθεια είναι ότι το ζήτηµα των σχέσεων Εκκλησίας - Πολιτείας δεν προσφέρεται για ασκήσεις διαλόγου, καθώς οι εµπλεκόµενοι στη δηµόσια συζήτηση, κληρικοί και πολιτικοί, πολλές φορές µοιάζει να ακούουν µόνο τον ήχο των απόψεών τους. Ισως γι’ αυτό και η προσπάθεια συνεννόησης -για να το πούµε και εκκλησιαστικά, η προσπάθεια «καταλλαγής»- αξίζει δύο φορές τον κόπο... Οι ταυτότητες δεν αναφέρουν πλέον το θρήσκευµα των κατόχων τους, αλλά αυτό σε τίποτα δεν έβλαψε την πίστη ή την Εκκλησία...

Tα σπασµένα γυαλιά της ενηµέρωσης

Και τώρα τι γίνεται; Θα ζητήσει κανείς συγνώµη για τον ρατσιστικό και µιντιακό οχετό που συνόδευσε τον χαµό του Ζακ Κωστόπουλου στην Οµόνοια ή θα συνεχίσουµε να πορευόµαστε σαν να µην τρέχει απολύτως τίποτα, µακάριοι και δικαιωµένοι; Η δηµοσιοποίηση της ιατροδικαστικής έκθεσης για τον θάνατό του αποδεικνύει ότι αυτός ο άνθρωπος που πλήρωσε µε τη ζωή του το µένος και τις συµπλεγµατικές εµµονές διαφόρων ευυπόληπτων νοικοκυραίων, δεν είχε καταναλώσει ούτε ναρκωτικές ουσίες ούτε ήταν εκτός εαυτού, όπως έσπευσαν να προεξοφλήσουν διάφοροι που θέλησαν να δουν µε επιείκεια ένα καραµπινάτο λιντσάρισµα. Αντίθετα, όπως περιγράφουν οι ιατροδικαστές, ο θάνατος προήλθε από ισχαιµικό επεισόδιο, το οποίο σχετίζεται µε τα τραύµατα που του προκάλεσαν ο ξυλοδαρµός και τα σπασµένα γυαλιά.

Νέα τροπή

Και διαφορετικά να ήταν βέβαια τα πράγµατα, ο θάνατος θα ήταν θάνατος και ο ρατσισµός, ρατσισµός. Ποια λογική και ποια ηθική λέει, άλλωστε, ότι στους εθισµένους στα ναρκωτικά αξίζει η εξόντωση σε δηµόσια θέα; Το γεγονός, ότι, κατά τους ιατροδικαστές, ο Ζακ Κωστόπουλος άφησε την τελευταία του πνοή, µετά τις δεκάδες κλωτσιές που δέχτηκε, από ισχαιµικό επεισόδιο, προσδίδει στην όλη υπόθεση νέα τροπή και προφανώς άλλον ποινικό χαρακτήρα. Η δικαστική αντιµετώπιση του θανάτου του, όπως και η διερεύνηση ενδεχόµενων ευθυνών αστυνοµικών οργάνων, θα πάρουν τον δρόµο τους. Θα παραµένει εκκρεµές, ωστόσο, το αίτηµα µιας συγνώµης, που θα συνοδεύει όσους προσπάθησαν να κρύψουν τον θάνατό του µέσα σε έναν ποταµό παραπληροφόρησης και κιτρινισµού