Το «μέγα λάθος» του Βενιζέλου που «έφερε» πίσω στην Ελλάδα τον Βασιλιά, τη δικτατορία Μεταξά και τον ίδιο στο φέρετρο...

Ήταν μέγα λάθος! Μια μέρα σαν σήμερα, 1η Μαρτίου του 1935, εκδηλώθηκε στρατιωτικό κίνημα από βενιζελικούς, με σκοπό την ανατροπή της κυβέρνησης Παναγή Τσαλδάρη. Οι κινηματίες κατόρθωσαν εύκολα να καταλάβουν τον Πολεμικό Στόλο στον Πειραιά, ενώ παράλληλα οι περισσότερες στρατιωτικές μονάδες, που βρίσκονταν στην Μακεδονία, είχαν μυηθεί στην επιχείρηση.

Ο Βενιζέλος, που είχε αντιληφθεί ότι η στιγμή για την εκδήλωση του κινήματος δεν ήταν κατάλληλη, προσπάθησε, μάταια, να το αναβάλει. Πράγματι, εξαιτίας της έλλειψης συντονισμού, το κίνημα απέτυχε και οι πρωτεργάτες του συνελήφθησαν.

Στις 08:30 της 1ης Μαρτίου το πυροβολείο του Λυκαβηττού ανήγγειλε συναγερμό. Οι Αθηναίοι αναστατώθηκαν. Γρήγορα, όμως, πληροφορήθηκαν ότι η στάση στους δύο πυρήνες: στου «Μακρυγιάννη» και στη Σχολή Ευελπίδων είχε καταπνιγεί. Γρήγορα η κυβερνητικοί αξιωματούχοι πήραν θάρρος ενώ οι αντιπολιτευόμενοι απογοητεύθηκαν. Η Κυβέρνηση κέρδισε χρόνο ώστε να κινητοποιήσει τους πολίτες της Αθήνας σε λαϊκές εκδηλώσεις και να αντιδράσει ψύχραιμα ώστε να αποφύγει εμφύλια σύρραξη. Ο συνταγματάρχης Στέφανος Σαράφης ένας από τους τρεις επικεφαλής ενός εκ των δύο πόλων του πραξικοπήματος (οι άλλοι δύο ήταν ο αντισυνταγματάρχης Χριστόδουλος Τσιγάντες και ο αδελφός του λοχαγός Ιωάννης Τσιγάντες) παραδόθηκε στην Αθήνα ενώ ο προορισμός του ήταν να αναλάβει την ηγεσία στη Θεσσαλονίκη.

Ο Κονδύλης ανέλαβε δράση!

Οι επικεφαλής του δεύτερου πόλου ήταν οι στρατηγοί Αναστάσιος Παπούλας και Στυλιανός Γονατάς αλλά ουσιαστικός ηγέτης ο Νικόλαος Πλαστήρας, που βρισκόταν στη Γαλλία. Το κίνημα, βασικά, απέτυχε στην πρώτη και κρίσιμη φάση του, όταν ο Στόλος, αντί για τη Θεσσαλονίκη, κατευθύνθηκε προς την Κρήτη, όπου ο Βενιζέλος ανέλαβε την ηγεσία του κινήματος. Οι φρουρές στη Βόρεια Ελλάδα στασίασαν με μεγάλη καθυστέρηση, και της πρωτεύουσας τέθηκαν και πάλι κάτω από κυβερνητικό έλεγχο ευθύς μετά την εκδήλωση του κινήματος.

Και η κυβέρνηση του Παναγή Τσαλδάρη είχε όλο τον χρόνο να αντιδράσει: ανέθεσε την καταστολή του κινήματος στον υπουργό Στρατιωτικών Γεώργιο Κονδύλη, και διόρισε τον Ιωάννη Μεταξά ως υπουργό Άνευ Χαρτοφυλακίου. Ο Κονδύλης κατέστειλε γρήγορα το κίνημα στη Μακεδονία και σύντομα ο Στόλος... ανέκρουσε πρύμναν. Ο Βενιζέλος, για να αποφύγει τη σύλληψη, κατέφυγε στην Κάσο, νησί των ιταλοκρατούμενων Δωδεκανήσων και ζήτησε πολιτικό άσυλο. Από την Κάσο, ο Βενιζέλο,ς έφυγε στην Ιταλία και εκεί, συζητώντας κάποτε με τη σύζυγό του για το αποτυχημένο πραξικόπημα, της είχε πει: «Ελενίτσα, οι μεγάλοι μαστόροι κάνουν και μεγάλα λάθη»!

Η Δημοκρατία αυτοκτόνησε...

Αποτέλεσμα όλης αυτής της αναταραχής; Η βενιζελική παράταξη κατέρρευσε! Ο Βενιζέλος, έκτοτε, παρακολουθούσε τις πολιτικές εξελίξεις της Ελλάδας από μακριά και δεν επέστρεψε στον τόπο του παρά μόνο μέσα σε φέρετρο ένα χρόνο μετά. Η εκδικητικότητα των βασιλοφρόνων έφτασε στο απόγειό της. Αποτάχθηκαν περίπου 2.000 αξιωματικοί όλων των βαθμών και όχι μόνο «βενιζελικοί» αλλά και όσοι δεν είχαν πάρει σαφή βασιλική θέση. Η στρατιωτική ηγεσία του κινήματος, μεταξύ των οποίων ανώτεροι αξιωματικοί, όπως ο Στέφανος Σαράφης και οι αδελφοί Τσιγάντε, δικάσθηκαν από έκτακτα στρατοδικεία, καταδικάστηκαν, και αποτάχθηκαν από το στράτευμα, ενώ εκτελέστηκαν τρεις αξιωματικοί: ο επίλαρχος Στέλιος Βολάνης και οι στρατηγοί Αναστάσιος Παπούλας και Μιλτιάδης Κοιμήσης. Επανάκαμψε η μοναρχία στην Ελλάδα μετά 11 έτη, και έναν χρόνο μετά, στις 26 Ιανουαρίου του 1936 διεξήχθησαν εκλογές στις οποίες οι βενιζελικοί και οι βασιλόφρονες κέρδισαν 142 και 143 έδρες, αντίστοιχα. Αδιέξοδο! Κι επειδή στη Δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα (όπως είχε πει ο αείμνηστος Παύλος Μπακογιάννης) μια δικτατορία, αυτή της 4ης Αυγούστου του 1936, ήταν η διέξοδος…

Επίσης σαν σήμερα…

1815: Ο Ναπολέων επιστρέφει στη Γαλλία από την εξορία του στην Έλβα.
1932: Απάγεται ο γιος του διάσημου πιλότου Τσαρλς Λίντμπεργκ.
1923: Εφαρμόζεται στην Ελλάδα το γρηγοριανό ημερολόγιο.
1953: Ο Ιωσήφ Στάλιν παθαίνει εγκεφαλικό επεισόδιο και καταρρέει· θα πεθάνει τέσσερις ημέρες μετά.