Οι συντάξεις στο παρασκήνιο του Eurogroup

Με πρώτο σταθµό την 21η Νοεµβρίου, όταν θα κατατεθεί το τελικό σχέδιο του προϋπολογισµού του 2019, και µε στόχο να έχει έως τότε η κυβέρνηση ανά χείρας µια σαφή, θετική εισήγηση από την Κοµισιόν που θα περιγράφει το πλαίσιο µη εφαρµογής των περικοπών στις συντάξεις από την 1η Ιανουαρίου 2019, οι διαπραγµατεύσεις περνούν στην πιο λεπτή τους φάση. Καλά πληροφορηµένες πηγές επιµένουν ότι το Eurogroup της 3ης ∆εκεµβρίου θα είναι πιθανώς ο τελικός σταθµός για την οριστικοποίηση και την επικύρωση της απόφασης, ωστόσο παραµένουν προβληµατισµένες για την τελική αρχιτεκτονική της λύσης.

Σηµαντικός ενδιάµεσος σταθµός θα είναι -εκτός απροόπτου- το έκτακτο Eurogroup που έχει προαναγγελθεί για τις 19 Νοεµβρίου, ενώ και στη συνεδρίαση του Eurogroup, παρά το γεγονός ότι το θέµα της Ελλάδας δεν θα είναι στο τραπέζι, ο Έλληνας υπουργός Οικονοµικών θα έχει τη δυνατότητα να µεταφέρει και να λάβει µηνύµατα, βολιδοσκοπώντας προθέσεις και κλίµα µεταξύ των υπουργών Οικονοµικών της Ευρωζώνης. Θα είναι, άλλωστε, η πρώτη τους συνεδρίαση µετά την κυβερνητική κρίση που προέκυψε στη Γερµανία, µε την ήττα του κυβερνητικού συνασπισµού στην Εσση και την απόφαση της Άνγκελα Μέρκελ να ανακοινώσει πως παραιτείται από την ηγεσία του κόµµατός της και δεν θα διεκδικήσει κάποιο άλλο αξίωµα στο µέλλον. Στην παρούσα φάση των διαπραγµατεύσεων και ενώ η ευρύτερη εικόνα στην Ευρωζώνη έχει καταστεί πολύ πιο περίπλοκη εξαιτίας της κυβερνητικής κρίσης στη Γερµανία και της ανοιχτής κόντρας Ρώµης - Βρυξελλών για τον ιταλικό προϋπολογισµό, η αντιµετώπιση και του ελληνικού ζητήµατος γίνεται ακόµη πιο δύσκολη άσκηση.

Και παρότι, όπως τονίζουν διπλωµατικές πηγές, η πολιτική µιας χώρας δεν µεταβάλλεται από τη µια µέρα στην άλλη, ενώ η κυρία Μέρκελ παραµένει καγκελάριος, οι ισορροπίες γίνονται ακόµη πιο ευαίσθητες. Το κλίµα ήταν ούτως ή άλλως τέτοιο που παρέµενε και παραµένει ζωντανή η απειλή αρκετά από τα θετικά µέτρα που έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση να µην εφαρµοστούν τελικά, όπως εκτιµούν αξιωµατούχοι. Σύµφωνα µε τις ίδιες πηγές, υπάρχει µια διαφορά που κυµαίνεται µεταξύ 400 και 500 εκατ. ευρώ στις εκτιµήσεις των θεσµών µε την ελληνική πλευρά για το 2019.

Αυτό σηµαίνει πως οι πιέσεις για να µπει «ψαλίδι» σε αρκετά θετικά µέτρα που έχουν προκριθεί προκειµένου να µην ισχύσουν οι περικοπές στις συντάξεις θα είναι διαρκείς µέχρι την τελευταία στιγµή. Είναι δε κοινό και το µήνυµα που µεταφέρεται από διαφορετικούς ξένους αξιωµατούχους ότι οι συζητήσεις πρέπει να γίνονται σε κλίµα συναίνεσης και δεν πρέπει να σηκώνονται οι τόνοι -ειδικά από την ελληνική πλευρά- σε µια περίοδο που ο σκληρός πυρήνας της Ευρωζώνης αντιµετωπίζει ισχυρές πιέσεις σε πολλά και δύσκολα µέτωπα.

Στη συνεδρίαση του Eurogroup τη Δευτέρα 5 Νοεμβρίου το ελληνικό θέµα δεν είναι στην κεντρική ατζέντα. Ωστόσο, όπως έχει συµβεί αρκετές φορές στο παρελθόν, στο παρασκήνιο µπορεί να µεταφερθούν µηνύµατα και κυρίως να βολιδοσκοπηθούν προθέσεις εν όψει κρίσι-ων αποφάσεων µε έντονη πολιτική χροιά. Η προσοχή για το ελληνικό ζήτηµα έχει µετατοπιστεί στην προοπτική ενός έκτακτου Eurogroup στις 19 Νοεµβρίου, παραµονή δηλαδή της κατάθεσης του τελικού σχεδίου του προϋπολογισµού του 2019, ενώ για την επικύρωση της τελικής λύσης το Eurogroup της 3ης ∆εκεµβρίου παραµένει στο προσκήνιο. Πρέπει να σηµειωθεί ότι σε λίγες µέρες, πιθανόν εντός του πρώτου δεκαηµέρου του Νοεµβρίου, αναµένονται οι φθινοπωρινές προβλέψεις της Κοµισιόν για τις χώρες-µέλη της Ευρωζώνης και την εξέλιξη των βασικών µακροοικονοµικών και δηµοσιονοµικών τους µεγεθών.  

Όσον αφορά στη «γεωγραφία» των προθέσεων από την πλευρά των θεσµών, τα πράγµατα φαίνεται πως έχουν ως εξής: Η Κοµισιόν εµφανίζεται πιο θετικά διακείµενη στην ακύρωση του µέτρου και τάσσεται υπέρ της ελληνικής θέσης µε πιο σαφή τρόπο. Η ΕΚΤ τηρεί τις αποστάσεις της, όπως επίσης και το ∆ΝΤ, ενώ ο ESM εκφράζει σαφώς πιο σκληρή στάση. Η γερµανική πλευρά, που είναι και εκείνη η οποία συνήθως στο τραπέζι του Eurogroup έχει κατά καιρούς επιφυλάξει δυσάρεστες εκπλήξεις για την Ελλάδα, χαράσσοντας όµως και την τελική λύση, δηµοσίως δεν έχει πάρει σαφή θέση για το θέµα, αν και κάποιες πηγές εκτιµούν πως έχει γίνει επαρκής προεργασία σε επίπεδο οικονοµικής διπλωµατίας για ένα καλό αποτέλεσµα. Πάντως, η γενική αίσθηση παραµένει ότι το να µην περικοπούν οι συντάξεις από την 1η Ιανουαρίου 2019 είναι το κεντρικό σενάριο στο τραπέζι.

Το ερώτηµα είναι εάν θα υπάρξει κάποιο κόστος που θα πρέπει να πληρώσει η ελληνική πλευρά, ποιο θα είναι αυτό και σε ποια έκταση. Ή εάν, τελικά, το παιχνίδι µε τις λέξεις στις τελικές διατυπώσεις θα σταθεί ικανό να διαµορφώσει µια βέλτιστη λύση που θα περιορίζει τις απώλειες για τα ελληνικά θετικά µέτρα που έχουν εξαγγελθεί.

Το σενάριο της επ’ αόριστον αναστολής

Για κάποιες πλευρές -που απηχούν τη λιγότερο αισιόδοξη πτέρυγα στις διαπραγµατεύσεις- η ακύρωση ενός µέτρου τόσο υψηλής δηµοσιονοµικής ποιότητας (το οποίο εξασφαλίζει σίγουρα δηµοσιονοµικά αποτελέσµατα και «πέρασε» µε µεγάλη δυσκολία – όταν όµως η χώρα ήταν ακόµη σε πρόγραµµα) θα τύχει αντίστασης από το µπλοκ των ισχυρών στο Eurogroup.

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, στο τραπέζι παραµένει ισχυρό το σχέδιο που έχει αποκαλύψει το «Εθνος» για επ’ αόριστον αναστολή του µέτρου, µέσω µιας διατύπωσης στα νοµικά κείµενα και στο τελικό ανακοινωθέν του Eurogroup στις Œ ∆εκεµβρίου, την οποία η κάθε πλευρά θα µπορεί να χρησιµοποιήσει στο δικό της ακροατήριο και δεν θα στέλνει αρνητικά µηνύµατα στις αγορές.