Πού μπορεί να οδηγήσει το ραντεβού Μητσοτάκη - Ερντογάν: Η θετική ατζέντα και οι κόκκινες γραμμές

Την επόμενη ημέρα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις - με στόχο να μπει μπροστά μία θετική ατζέντα - θα συζητήσουν σήμερα στη συνάντηση που θα έχουν στη Νέα Υόρκη ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Πρόκειται για το δεύτερο ραντεβού μέσα σε λίγους μήνες - είχε προηγηθεί το τετ α τετ στο Βίλνιους - ενώ θα ακολουθήσει και τρίτη συνάντηση εντός του έτους καθώς προγραμματίζεται συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας στη Θεσσαλονίκη.

Στην Αθήνα δεν έχουν αυταπάτες πως θα αλλάξει πλήρως η στάση της γειτονικής χώρας και γνωρίζουν πως ο δρόμος είναι μακρύς. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει πως δεν πρέπει να είναι ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας με στόχο «ήρεμα νερά». Αυτό που επισημαίνεται είναι πως είναι σημαντικό για τις διμερείς σχέσεις να διατηρηθεί το κλίμα ηρεμίας στην περιοχή με αποχή από την επιθετική ρητορική και μονομερείς ενέργειες που μπορεί να υπονομεύσουν την προσέγγιση που επιχειρείται

Κατά την διάρκεια της συνέντευξης τύπου στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης ο πρωθυπουργός είπε ότι η Χάγη είναι πολύ μακριά ακόμη και πως «η Ελλάδα δεν άλλαξε στρατηγική απέναντι στην Τουρκία». Όπως υπογράμμισε «η βούληση μου ήταν να συνομιλούμε με την Τουρκία και τα ζητήματα μας να επιλύονται με βάση το διεθνές δίκαιο, και όταν διαφωνούμε να μην οδηγούνται τα πράγματα στα άκρα». Τόνισε με έμφαση ότι θέματα κυριαρχίας δεν πρόκειται να μπουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, ούτε ζητήματα που αφορούν τα νησιά τού ανατολικού Αιγαίου, και ο ίδιος δεν είναι διατεθειμένος να τα συζητήσει με την Τουρκία.

Στην κυβερνητική πλευρά αναγνωρίζεται πως οι αποστάσεις που δημιουργήθηκαν σε βάθος χρόνου και τα πάθη που κληρονομήθηκαν από γενιά σε γενιά δεν διαγράφονται μονοκοντυλιά. Ωστόσο, υπάρχει διάθεση να αναζητηθούν κοινοί τόποι και όπου υπάρχουν διαφωνίες να μην προκαλούνται κρίσεις.

Ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης υπογράμμισε πως η θέση της Ελλάδας είναι ότι ο διάλογος πάνω στην αυστηρή βάση του Διεθνούς Δικαίου είναι ο μόνος τρόπος επίλυσης των διαφορών. Υπό αυτό το πρίσμα ξεκαθάρισε ότι η διαφορά της Ελλάδας με την Τουρκία αφορά την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών και τόνισε ότι όλα τα θέματα εθνικής κυριαρχίας αποκλείονται από οποιονδήποτε διάλογο.

Στο μεταξύ χθες υπήρξε τετ α τετ των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας στο πλαίσιο της προετοιμασίας της σημερινής συνάντησης των δύο ηγετών. Υπενθυμίζεται πως οι υπουργοί Εξωτερικών είχαν συναντηθεί εκ νέου στις αρχές Σεπτεμβρίου και μεταξύ άλλων είχε αποφασιστεί: η εκκίνηση του πολιτικού διαλόγου στις 16 Οκτωβρίου, το επίπεδο της εφαρμογής και ενίσχυσης των μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης και η προώθηση της θετικής ατζέντας (για τομείς όπως οι επενδύσεις, η γεωργία, ο τουρισμός, το εμπόριο, η ναυτιλία, η κλιματική κρίση).

Πώς κινείται ο Ερντογάν

Ο Τούρκος πρόεδρος από τη μια πλευρά επιχειρεί να προσεγγίσει την Δύση υιοθετώντας μια ηπιότερη ρητορική αλλά από την άλλη πλευρά παραμένει αδιάλλακτος σε θέματα όπως το Κυπριακό. Για παράδειγμα, μιλώντας στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ επέμεινε στη σκληρή γραμμή του όσον αφορά στην Κύπρο και μάλιστα ζήτησε να αναγνωριστεί το ψευδοκράτος.

Με την ελληνική πλευρά να έχει πάρει σαφή θέση και τον υπουργό Εξωτερικών να υπογραμμίζει πως η Κύπρος «είναι η πρώτη μας προτεραιότητα σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής και διπλωματίας». Και να σημειώνει πως «στηρίζουμε αναφανδόν τη λύση ενός ενιαίου κράτους που θα βασίζεται σε μια διζωνική δικοινωνική ομοσπονδία. Σχέδια για λύση δύο κρατών είναι εκτός συζήτησης».

Την ίδια στιγμή ο Τούρκος πρόεδρος επιδιώκει να δείξει στη Δύση πως έχει χαμηλώσει τους τόνους, καθώς θέλει βοήθεια για να ανακάμψει η οικονομία της χώρας του και παράλληλα εξακολουθεί να εστιάζει στην απόκτηση των F16. Έτσι χθες κατά την διάρκεια συνέντευξης σημείωσε πως «έχουμε δεκαετίες φιλίας με την Ελλάδα» αλλά παράλληλα επέλεξε να εξαπολύσει βέλη στον αμερικανό γερουσιαστή Μπομπ Μενέντεζ αναφέροντας πως «έχει υιοθετήσει μια εχθρική προσέγγιση στην Τουρκία και προσπαθεί να μας παρασύρει σε ορισμένες συζητήσεις της επιλογής του, αλλά δεν πρόκειται να γίνουμε μέρος αυτού».

Από την Αθήνα αναμένουν να δουν αν θα συνεχιστεί η προσπάθεια προσέγγισης της Δύσης από τον Τούρκο πρόεδρο. Και σημειώνουν πως έχει γίνει αντιληπτό στην Άγκυρα πως η βελτίωση των σχέσεων της με την Ε.Ε. περνά μέσα από την βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Επομένως εκτιμάται πως μπορεί η γειτονική χώρα το επόμενο διάστημα να υιοθετήσει μια πιο ρεαλιστική πολιτική.