Ευρωπαϊκή Ένωση: Πλάνο διεύρυνσης με ένταξη χωρών χωρίς πλήρη δικαιώματα ψήφου

Το σενάριο να ενταχθούν νέα μέλη χωρίς να έχουν πλήρη δικαιώματα ψήφου εξετάζει η Ευρωπαϊκή Ένωση και αν προχωρήσει αυτή η σκέψη, θα ανοίξει ο δρόμος για χώρες όπως η Ουκρανία, η Μολδαβία και το Μαυροβούνιο

Μια τέτοια διεύρυνση της Ε.Ε. θα αποτελούσε ένα είδος απάντησης στη Ρωσία και την επεκτατική της στρατηγική, όπως σημειώνει σε σημερινό του άρθρο το Politico.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, οι νέες χώρες θα μπορούσαν να ενταχθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς πλήρη δικαιώματα ψήφου, μια κίνηση που θα μπορούσε να κάμψει αντιδράσεις ηγετών όπως ο Ούγγρος Βίκτορ Όρμπαν και να τους κάνει πιο δεκτικούς στην ένταξη χωρών όπως η Ουκρανία στο μπλοκ.

Η πρόταση για αλλαγή των κανόνων ένταξης στην ΕΕ βρίσκεται σε αρχικό στάδιο και θα πρέπει να εγκριθεί από όλα τα κράτη-μέλη, σύμφωνα με Ευρωπαίους διπλωμάτες και αξιωματούχο της ΕΕ που γνωρίζουν τις συζητήσεις.

Η ιδέα είναι τα νέα μέλη να αποκτήσουν πλήρη δικαιώματα μόλις η ΕΕ αναδιαρθρώσει τον τρόπο λειτουργίας της, ώστε να είναι πιο δύσκολο για μεμονωμένες χώρες να ασκήσουν βέτο σε πολιτικές.

Τελευταία προσπάθεια

Πρόκειται για την τελευταία προσπάθεια κυβερνήσεων υπέρ της διεύρυνσης της ΕΕ, όπως η Αυστρία και η Σουηδία, να δώσουν νέα πνοή σε μια διαδικασία διεύρυνσης που αυτή τη στιγμή μπλοκάρεται από τη Βουδαπέστη και κάποια λίγα κράτη-μέλη, λόγω φόβων ότι θα φέρει ανεπιθύμητο ανταγωνισμό στις τοπικές αγορές ή θα θέσει σε κίνδυνο τα συμφέροντα ασφαλείας.

Η διεύρυνση έχει καταστεί στρατηγική προτεραιότητα της ΕΕ εν μέσω της επεκτατικής ατζέντας του Βλαντιμίρ Πούτιν, αν και η προσπάθεια αύξησης των μελών από τα 27 στα 30 μέσα στην επόμενη δεκαετία αναδεικνύει τις εσωτερικές διαιρέσεις του μπλοκ.

«Τα μελλοντικά μέλη θα πρέπει να υποχρεωθούν να παραλείψουν το δικαίωμα βέτο έως ότου εφαρμοστούν βασικές θεσμικές μεταρρυθμίσεις, όπως η εισαγωγή της ψηφοφορίας με ειδική πλειοψηφία στις περισσότερες πολιτικές περιοχές», δήλωσε ο Άντον Χόφρεϊτερ, πρόεδρος της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Bundestag.

«Η διεύρυνση δεν πρέπει να επιβραδυνθεί από μεμονωμένα κράτη-μέλη που μπλοκάρουν μεταρρυθμίσεις».

Χωρίς δικαίωμα βέτο

Η πρωτοβουλία θα επέτρεπε σε χώρες που βρίσκονται στη διαδικασία ένταξης, όπως η Ουκρανία, η Μολδαβία και το Μαυροβούνιο, να απολαμβάνουν πολλά από τα οφέλη της συμμετοχής στην ΕΕ, αλλά χωρίς δικαίωμα βέτο κάτι που οι κυβερνήσεις της ΕΕ θεωρούν πάντοτε ως το απόλυτο εργαλείο για να αποτρέψουν πολιτικές που δεν τους αρέσουν.

Η σκέψη πίσω από την πρόταση η οποία συζητείται ανεπίσημα μεταξύ των χωρών της ΕΕ και της Επιτροπής, σύμφωνα με τους ίδιους διπλωμάτες και αξιωματούχους, είναι ότι η ένταξη νέων χωρών χωρίς δικαίωμα βέτο, θα τους επιτρέψει να ενταχθούν με πιο ευέλικτους όρους, χωρίς να απαιτείται αναθεώρηση των βασικών συνθηκών της ΕΕ, κάτι που πολλές κυβερνήσεις θεωρούν αδύνατο.

Προηγουμένως, οι ηγέτες της ΕΕ επέμεναν ότι μια τέτοια αναθεώρηση ήταν απαραίτητη πριν η ένωση μπορέσει να δεχθεί νέα μέλη όπως η Ουκρανία, τονίζοντας τον κίνδυνο αύξησης των αδιεξόδων στις Βρυξέλλες. Ωστόσο, οι προσπάθειες κατάργησης του δικαιώματος βέτο για τα υπάρχοντα μέλη της ΕΕ έχουν συναντήσει έντονη αντίσταση, όχι μόνο από την Ουγγαρία, αλλά και από ακόμα δύο χώρες. Τη Γαλλία και την Ολλανδία.

Απογοήτευση για την πρόοδο των διαπραγματεύσεων

Το σχέδιο για ένταξη νέων μελών χωρίς πλήρη δικαιώματα ψήφου θα «διασφαλίσει ότι θα παραμείνουμε ικανοί να δρούμε ακόμη και σε μια διευρυμένη ΕΕ», δήλωσε ο Χόφρεϊτερ.

«Από τις συζητήσεις με εκπροσώπους των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, λαμβάνω σαφή μηνύματα ότι αυτή η προσέγγιση θεωρείται εποικοδομητική και εφαρμόσιμη».

Η απαίτηση να μην εντάσσονται νέες χώρες έως ότου η ΕΕ μεταρρυθμίσει τον τρόπο λειτουργίας της κινδυνεύει να «μπλοκάρει τη διεύρυνση από την πίσω πόρτα», πρόσθεσε.

Η ώθηση αυτή συμπίπτει με την αυξανόμενη απογοήτευση στις υποψήφιες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και των Δυτικών Βαλκανίων, που έχουν προχωρήσει σε εκτεταμένες εσωτερικές μεταρρυθμίσεις, αλλά παραμένουν μακριά από την ένταξη χρόνια μετά την αίτησή τους. Στην περίπτωση του Μαυροβουνίου, οι διαπραγματεύσεις για την ένταξη στην ΕΕ ξεκίνησαν το 2012.

«Η τελευταία χώρα που εντάχθηκε ήταν η Κροατία πριν από περισσότερα από 10 χρόνια και στο μεταξύ το Ηνωμένο Βασίλειο αποχώρησε», δήλωσε ο Πρόεδρος του Μαυροβουνίου, Γιακόβ Μιλατόβιτς, σε συνέντευξη στο Politico. «Γι’ αυτό πιστεύω ότι τώρα είναι η ώρα να αναζωογονηθεί η διαδικασία, να αναβιώσει και λίγο η ιδέα της ΕΕ ως ενός συλλόγου που εξακολουθεί να ασκεί έλξη».

Ο αντιπρόεδρος της ουκρανικής κυβέρνησης, Τάρας Κατσκα, εξέφρασε παρόμοιες ανησυχίες, καλώντας για «δημιουργικές» λύσεις για να ξεμπλοκαριστεί η διεύρυνση της ΕΕ. Η προσπάθεια της Ουκρανίας να ενταχθεί στην ΕΕ καθυστερεί επί του παρόντος λόγω βέτο από την Ουγγαρία.

«Η αναμονή δεν είναι επιλογή», δήλωσε ο Κατσκα σε συνέντευξή του. «Χρειαζόμαστε λύση εδώ και τώρα. Αυτό είναι σημαντικό για την Ουκρανία αλλά και για την Ευρωπαϊκή Ένωση… Πιστεύω ότι, όπως η Ρωσία δοκιμάζει την ευρωπαϊκή ασφάλεια με τα drones, το ίδιο γίνεται και υπονομεύοντας την ενότητα της ΕΕ».

Ενώ η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έχει θέσει τη διεύρυνση στο επίκεντρο της στρατηγικής της, προωθώντας πιθανή ένταξη της Ουκρανίας και της Μολδαβίας έως το 2030, οι χώρες της ΕΕ έχουν μέχρι στιγμής αντισταθεί σε προσπάθειες επιτάχυνσης της διαδικασίας.

Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, οι χώρες της ΕΕ απέρριψαν μια προσπάθεια του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, να προχωρήσει η διεύρυνση.

Ηγέτες των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Κόσοβο, Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία και Σερβία, θα συναντηθούν με Ευρωπαίους ηγέτες την Τετάρτη στο Λονδίνο για τη Σύνοδο της διαδικασίας του Βερολίνου, εστιάζοντας στην ενίσχυση της ολοκλήρωσης αυτών των χωρών ως προάγγελο της ένταξης στην ΕΕ.

Όπλο κατά του Όρμπαν

Εν όψει επικείμενης αξιολόγησης της Επιτροπής για την κατάσταση των διαπραγματεύσεων διεύρυνσης με τις διάφορες υποψήφιες χώρες, το λεγόμενο «πακέτο διεύρυνσης», ένας διπλωμάτης της ΕΕ πρότεινε ότι η Επιτροπή θα μπορούσε επίσης να επιδιώξει την επιτάχυνση της διαδικασίας, προχωρώντας σε διαπραγματεύσεις χωρίς να ζητά την επίσημη έγκριση και των 27 χωρών της ΕΕ σε κάθε στάδιο. Αυτό θα απέτρεπε επίσης να δίνεται βέτο στον Όρμπαν σε κάθε φάση της διαπραγμάτευσης.

Σημαντικό είναι ότι, ως μέρος του πακέτου διεύρυνσης, η Επιτροπή αναμένεται να προτείνει επίσης εσωτερικές μεταρρυθμίσεις της ΕΕ για να προετοιμαστεί το μπλοκ για την ένταξη νέων μελών.