Διάσκεψη Βερολίνου: Tα μηνύματα από την Αθήνα - Το παρασκήνιο της επίσκεψης Χαφτάρ

Σε νέα φάση διπλωματικής υπερδιέγερσης εισέρχεται η Αθήνα, λίγες μόλις ημέρες μετά τα εγκώμια της Ουάσιγκτον για την παρουσία του Κυριάκου Μητσοτάκη στις ΗΠΑ και τη συνάντησή του στον Λευκό Οίκο με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Σύμφωνα με το Μέγαρο Μαξίμου, η ελληνική διπλωματία ξεδιπλώνει σταδιακά ένα νέο πλέγμα διεθνών πρωτοβουλιών της, με στόχο να καταστήσει σαφές και ευδιάκριτο σε όλες τις δυνάμεις της μεσογειακής λεκάνης, στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης αλλά και σε παγκόσμιας εμβέλειας δυνάμεις, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία, πως διατηρεί ακέραιο το δικαίωμά της να παρεμβαίνει σε γεγονότα, κρίσεις και διεργασίες, όταν εκεί διακυβεύονται ζωτικά για αυτήν συμφέροντα.

Η πρόσκληση του επικεφαλής του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (LNA), στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ, στην Αθήνα, το βράδυ της προηγούμενης Πέμπτης, και τα ραντεβού του την επομένη με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια αποτελούν την κορύφωση ενός ευρύτερου σχεδιασμού, που τέθηκε σε εφαρμογή στα τέλη της προηγούμενης εβδομάδας, μόλις κατέστη οριστικό πως η χώρα δεν θα κληθεί να συμμετάσχει στη σημερινή Διάσκεψη του Βερολίνου για το μέλλον της Λιβύης, παρότι σχετικό αίτημα υπεβλήθη από την κυβέρνηση.

Στρατηγικής σημασίας

Αποσκοπεί, εξάλλου, να ξεκαθαρίσει προς πάσα κατεύθυνση, και δη προς το Βερολίνο και την Αγκυρα, ότι η χώρα μας θα πρέπει να λογίζεται από όλα ανεξαιρέτως τα κράτη της ευρύτερης περιοχής ως ένας από τους βασικούς γεωπολιτικούς δρώντες και ως εκ τούτου έχει εκ των πραγμάτων λόγο στα τεκταινόμενα στην περιοχή, πολλώ δε μάλλον για το μέλλον μιας χώρας με την οποία η Ελλάδα έχει θαλάσσια σύνορα. Στην κυβέρνηση απορρίπτουν τις αιτιάσεις περί σπασμωδικής κίνησης και αντιτείνουν πως η σχέση με την πλευρά Χαφτάρ δεν είναι συγκυριακής, αλλά στρατηγικής φύσεως. Πέραν του υψηλού συμβολισμού, η έλευση Χαφτάρ στην Αθήνα αποτελεί και μια ουσιαστική διπλωματική πρωτοβουλία, καθώς η Αθήνα ενισχύει τους ούτως ή άλλως στενούς δεσμούς της με την πλευρά του εμφυλίου στη Λιβύη που ελέγχει περί το 80% του εδάφους της χώρας και με την οποία διαπιστώνεται απόλυτη σύμπτωση αναφορικά με τη θέση αρχής πως το μνημόνιο, βάσει του οποίου αποπειράται να καθορισθούν οι θαλάσσιες ζώνες ανάμεσα σε Αγκυρα και Τρίπολη, είναι άκυρο και παράνομο.

Πέραν τούτου, συντονίζει τις ενέργειές της με την πλευρά του Λιβυκού Εθνικού Στρατού εν όψει της σημερινής Διάσκεψης του Βερολίνου, καθιστώντας σαφές πως η Ελλάδα, αν και απούσα ως προς τη φυσική της παρουσία, θα δώσει στην ουσία το «παρών» στη γερμανική πρωτεύουσα. Κατά τη συνάντηση των δύο ανδρών ο πρωθυπουργός παρότρυνε τον κ. Χαφτάρ να τηρήσει εποικοδομητική στάση στη σημερινή διάσκεψη και επεσήμανε τη δέσμευση του Λίβυου στρατάρχη να οριοθετήσουν τα δύο κράτη τις μεταξύ τους θαλάσσιες ζώνες. Σε δηλώσεις του, εξάλλου, ο Νίκος Δένδιας έκανε λόγο για απόλυτη ταύτιση απόψεων των δύο πλευρών, αποκαλύπτοντας ότι η Ελλάδα είναι έτοιμη να συμβάλει στην επόμενη ημέρα στη Λιβύη με συμμετοχή στις δυνάμεις εκείνες που χρειάζονται για την επιτήρηση της ανακωχής μέσω ενός διεθνούς μηχανισμού επιτήρησης εκεχειρίας.

Φραγμός στην Τουρκία

Κυβερνητικές πηγές αξιολογούν, μάλιστα, ως πολύ σημαντική τη συμμετοχή στη Διάσκεψη των ΗΠΑ μέσω του υπουργού Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο, ο οποίος ξεκαθάρισε πως οποιαδήποτε πολιτική διευθέτηση στη Λιβύη θα πρέπει να προϋποθέτει την άμεση αποχώρηση των ξένων στρατευμάτων από τη χώρα, κίνηση που θέτει έναν de facto φραγμό στις επεκτατικές βλέψεις της Τουρκίας. Προ της πρωτοβουλίας να υποδεχθεί στην Αθήνα τον Χαλίφα Χαφτάρ, ο ΚυριάΟ Κυριάκος Μητσοτάκης διαμηνύει προς όλους τους… ενδιαφερομένους πως δεν νοείται πολιτική διευθέτηση στη Λιβύη που δεν θα ακυρώνει τα δύο τουρκολιβυκά μνημόνια. κος Μητσοτάκης είχε φροντίσει να καταστήσει πρόδηλη στους εταίρους της χώρας μας την έντονη δυσαρέσκεια της Αθήνας για την απόφαση της Ανγκελα Μέρκελ να μην προσκαλέσει την Ελλάδα στη διαδικασία του Βερολίνου, μολονότι η χώρα μας, όπως παραδέχονται διπλωματικές πηγές, δεν ήταν ουδέποτε μέρος των συγκεκριμένων διεργασιών.

Η ελληνική αξίωση να συμμετάσχει η Αθήνα στις εν εξελίξει διεργασίες θεωρείται από το Μέγαρο Μαξίμου καθ’ όλα θεμιτή και εύλογη, καθώς η τουρκική επιθετικότητα έχει διαφοροποιήσει ουσιωδώς τις ισορροπίες στην ευρύτερη περιοχή. Σύμφωνα με πληροφορίες, την περασμένη Τρίτη ο Κυριάκος Μητσοτάκης απέστειλε σε έντονο ύφος επιστολή προς την οικοδέσποινα της σημερινής Συνόδου, Ανγκελα Μέρκελ, προς τους λοιπούς Ευρωπαίους ομολόγους του και την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ενωσης, εκφράζοντας την πλήρη αντίθεσή του στην εξαίρεση της Αθήνας από τη Διάσκεψη του Βερολίνου. Σύμφωνα με πληροφορίες, στην επιστολή επισημαίνεται ευκρινώς πως η Ελλάδα έχει ζωτικά συμφέροντα από τις εξελίξεις στη Λιβύη, ενώ υπενθυμίζεται η απόφαση του πρόσφατου Συμβουλίου Κορυφής, τον περασμένο Δεκέμβριο, βάσει της οποίας το τουρκολιβυκό μνημόνιο παραβιάζει κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων χωρών, δεν είναι σύμφωνο με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν παράγει έννομα αποτελέσματα.

Μάλιστα, σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε προχθές με τη Γερμανίδα καγκελάριο, ο κ. Μητσοτάκης εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του για την απόφαση να μην προσκληθεί η χώρα μας στο Βερολίνο και την κάλεσε να εφαρμόσει τη δεσμευτική για όλα τα κράτη-μέλη της Ενωσης απόφαση του τελευταίου Συμβουλίου Κορυφής στις Βρυξέλλες. Ελληνικές πηγές σημειώνουν πως η Ανγκελα Μέρκελ εξέφρασε την πλήρη δέσμευσή της στις θέσεις της ΕΕ, σημειώνοντας, πάντως, ότι η εν λόγω διάσκεψη έχει ως στόχο να φέρει ειρήνη και σταθερότητα στη Λιβύη και δεν θα ασχοληθεί με θέματα θαλασσίων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο. Σε κάθε περίπτωση ο Κυριάκος Μητσοτάκης διαμηνύει προς όλους τους… ενδιαφερομένους πως για την Αθήνα δεν νοείται πολιτική διευθέτηση στη Λιβύη που δεν θα ακυρώνει τα δύο τουρκολιβυκά μνημόνια.

Ελλάς - Γαλλία, συμμαχία

Εγγύτερα στις ελληνικές θέσεις εμφανίζεται, πάντως, η Γαλλία, γεγονός που πιστοποιείται και από την κατάπλευση της ναυαρχίδας του Γαλλικού Στόλου, του αεροπλανοφόρου Charles De Gaulle, στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι κοινές προσεγγίσεις Αθήνας - Παρισιού αναμένεται να αποτυπωθούν και στο ραντεβού Κυριάκου Μητσοτάκη - Εμανουέλ Μακρόν, στις 29 Ιανουαρίου, στη γαλλική πρωτεύουσα. Τις ελληνικές θέσεις αναμένεται να επικαιροποιήσει ο πρωθυπουργός και κατά τη διήμερη συμμετοχή του στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας, ενώ ακόμη πιο ενδιαφέρουσα διάσταση αποκτά, κατά πληροφορίες, και το ταξίδι του στη Σαουδική Αραβία στις αρχές Φεβρουαρίου. Πριν από το Παρίσι ο κ. Μητσοτάκης μεταβαίνει αυθημερόν στο Αουσβιτς, στην Πολωνία, σε ακόμη μία ένδειξη των πολύ στενών σχέσεων Ελλάδας - Ισραήλ.