Η χημική ρύπανση έχει ξεπεράσει το ασφαλές όριο για την ανθρωπότητα, λένε οι επιστήμονες

Το κοκτέιλ χημικής ρύπανσης που διαπερνά τον πλανήτη απειλεί πλέον τη σταθερότητα των παγκόσμιων οικοσυστημάτων από τα οποία εξαρτάται η ανθρωπότητα, δήλωσαν επιστήμονες, την Τρίτη.

Από την κορυφή του Έβερεστ έως τα βάθη των ωκεανών τα πλαστικά

Τα πλαστικά είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά, είπαν, μαζί με 350.000 συνθετικές χημικές ουσίες, συμπεριλαμβανομένων φυτοφαρμάκων, βιομηχανικών ενώσεων και αντιβιοτικών. Ρύπανση από πλαστικά, εντοπίζεται πλέον από την κορυφή του Έβερεστ μέχρι τα βάθη των ωκεανών, ενώ ορισμένες τοξικές χημικές ουσίες, όπως τα PCB, είναι μακράς διάρκειας και ευρέως διαδεδομένες.

Η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η χημική ρύπανση έχει περάσει ένα «πλανητικό όριο». Η χημική ρύπανση απειλεί τα συστήματα της Γης καταστρέφοντας τις βιολογικές και φυσικές διεργασίες που στηρίζουν κάθε μορφή ζωής. Για παράδειγμα, τα φυτοφάρμακα εξοντώνουν πολλά έντομα που δεν αποτελούν στόχο, τα οποία είναι θεμελιώδη για όλα τα οικοσυστήματα και, ως εκ τούτου, για την παροχή καθαρού αέρα, νερού και τροφής.

«Η παραγωγή χημικών ουσιών έχει πεντηκονταπλασιαστεί από το 1950 και προβλέπεται ότι θα τριπλασιαστεί και πάλι μέχρι το 2050», δήλωσε η Patricia Villarrubia-Gomez, υποψήφια διδάκτωρ και βοηθός ερευνητή στο Κέντρο Ανθεκτικότητας της Στοκχόλμης (SRC), η οποία συμμετείχε στην ομάδα μελέτης. «Ο ρυθμός με τον οποίο οι κοινωνίες παράγουν και απελευθερώνουν νέες χημικές ουσίες στο περιβάλλον δεν συνάδει με την παραμονή εντός ενός ασφαλούς χώρου λειτουργίας για την ανθρωπότητα».

Η Δρ Sarah Cornell, αναπληρώτρια καθηγήτρια και κύρια ερευνήτρια στο SRC, δήλωσε: «Εδώ και πολύ καιρό, οι άνθρωποι γνωρίζουν ότι η χημική ρύπανση είναι κάτι κακό. Αλλά δεν το σκέφτονταν σε παγκόσμιο επίπεδο. Η εργασία αυτή φέρνει τη χημική ρύπανση, ιδίως τα πλαστικά, στην ιστορία του τρόπου με τον οποίο οι άνθρωποι αλλάζουν τον πλανήτη».

Ορισμένες απειλές έχουν αντιμετωπιστεί σε μεγαλύτερο βαθμό, είπαν οι επιστήμονες, όπως οι χημικές ουσίες CFC που καταστρέφουν το στρώμα του όζοντος και την προστασία του από τις βλαβερές υπεριώδεις ακτίνες.

Ο προσδιορισμός του κατά πόσον η χημική ρύπανση έχει ξεπεράσει το πλανητικό όριο είναι πολύπλοκος, επειδή δεν υπάρχει προ-ανθρώπινη γραμμή βάσης, σε αντίθεση με την κλιματική κρίση και το προβιομηχανικό επίπεδο του CO2 στην ατμόσφαιρα. Υπάρχει επίσης ένας τεράστιος αριθμός χημικών ενώσεων που έχουν καταχωριστεί για χρήση - περίπου 350.000 - και μόνο ένα μικρό μέρος αυτών έχει αξιολογηθεί ως προς την ασφάλειά τους.

Έτσι, η έρευνα χρησιμοποίησε έναν συνδυασμό μετρήσεων για να αξιολογήσει την κατάσταση. Αυτές περιλάμβαναν τον ρυθμό παραγωγής χημικών ουσιών, ο οποίος αυξάνεται ραγδαία, και την απελευθέρωσή τους στο περιβάλλον, η οποία συμβαίνει πολύ ταχύτερα από την ικανότητα των αρχών να παρακολουθούν ή να διερευνούν τις επιπτώσεις.

Οι γνωστές αρνητικές επιπτώσεις ορισμένων χημικών ουσιών, από την εξόρυξη ορυκτών καυσίμων για την παραγωγή τους μέχρι τη διαρροή τους στο περιβάλλον, αποτέλεσαν επίσης μέρος της αξιολόγησης. Οι επιστήμονες αναγνώρισαν ότι τα δεδομένα ήταν περιορισμένα σε πολλούς τομείς, αλλά δήλωσαν ότι το βάρος των στοιχείων υποδεικνύει παραβίαση του πλανητικού ορίου.

«Υπάρχουν ενδείξεις ότι τα πράγματα δείχνουν προς τη λάθος κατεύθυνση σε κάθε βήμα», δήλωσε η καθηγήτρια Bethanie Carney Almroth του Πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ, η οποία συμμετείχε στην ομάδα. «Για παράδειγμα, η συνολική μάζα των πλαστικών ξεπερνά πλέον τη συνολική μάζα όλων των ζωντανών θηλαστικών. Αυτό για μένα είναι μια αρκετά σαφής ένδειξη ότι έχουμε περάσει ένα όριο. Έχουμε πρόβλημα, αλλά υπάρχουν πράγματα που μπορούμε να κάνουμε για να αντιστρέψουμε κάποια από αυτά».