Ενεργειακό εμπάργκο στη Ρωσία: Την Τετάρτη παρουσιάζεται το σχέδιο της Κομισιόν - Ποιες χώρες κρατούν επιφυλάξεις και οι βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν

Την Τετάρτη 4 Μαΐου αναμένεται να παρουσιαστεί το σχέδιο της ΕΕ για το σταδιακό εμπάργκο στις εισαγωγές αργού πετρελαίου από τη Ρωσία. Μερικά κράτη - μέλη διατηρούν επιφυλάξεις και αναμένεται να εισηγηθούν τροποποιήσεις.

Συγκεκριμένα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποβάλλει προς έγκριση στα κράτη - μέλη της ΕΕ το προσχέδιο του έκτου πακέτου κυρώσεων κατά της Μόσχας, στο οποίο περιλαμβάνεται και το σχέδιο για σταδιακό εμπάργκο στις εισαγωγές αργού πετρελαίου από τη Ρωσία μέχρι το τέλος του έτους.

Το προσχέδιο του νέου πακέτου κυρώσεων έλαβε την Τρίτη την έγκριση του Κολεγίου των Επιτρόπων και η πρόεδρος της Επιτροπής θα το παρουσιάσει το πρωί της Τετάρτης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο Στρασβούργο, προτού λάβει την τελική έγκριση από τα κράτη - μέλη.

Κράτη - μέλη θα εισηγηθούν τροποποιήσεις

Οι Μόνιμοι Αντιπρόσωποι των χωρών της ΕΕ (COREPER) θα εξετάσουν την πρόταση της Επιτροπής για το έκτο πακέτο κυρώσεων. Καθώς όπως φαίνεται, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές που μίλησαν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, αρκετά είναι τα κράτη - μέλη που αναμένεται να εισηγηθούν τροποποιήσεις στο σχέδιο για το εμπάργκο πετρελαίου, καθώς για τους δικούς τους λόγους το καθένα, διατηρούν επιφυλάξεις σχετικά με την έκταση, τις επιπτώσεις και τον χρονικό ορίζοντα του σχεδίου αυτού.

Κατά τις ίδιες πληροφορίες, ανάμεσά τους είναι ναυτιλιακές χώρες όπως η Ελλάδα, η Κύπρος, η Μάλτα, αλλά και το Βέλγιο και η Ολλανδία, οι οποίες διατηρούν επιφυλάξεις σχετικά με ένα εμπάργκο στη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου προς τρίτες χώρες, λόγω των επιπτώσεων που θα μπορούσε να έχει ένα τέτοιο μέτρο στο ναυτιλιακό τους τομέα και κατ' επέκταση στην οικονομία τους.

Άλλωστε, η Ουγγαρία και η Σλοβακία, δύο ηπειρωτικές χώρες που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το ρωσικό πετρέλαιο, ζητούν να εξαιρεθούν από την παύση εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου ως το τέλος του έτους και το πιθανότερο είναι ότι θα τους δοθεί περισσότερος χρόνος, έως και 12 μήνες. Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες του ΑΠΕ-ΜΠΕ, και άλλες χώρες ζητούν τώρα να επωφεληθούν από αυτήν την εξαίρεση (π.χ. η Τσεχία).

Οι δύο βασικές προκλήσεις των χωρών τις ΕΕ

Οι υπουργοί Ενέργειας των χωρών της ΕΕ συναντήθηκαν τη Δευτέρα για να συζητήσουν το πώς θα διαχειριστούν την κατάσταση, πιεζόμενοι ώστε να μειώσουν τη βασική ροή εσόδων από την οποία ο Βλαντίμιρ Πούτιν χρηματοδοτεί τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Οι δύο κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα κράτη μέλη της ΕΕ - είναι ο τρόπος χρηματοδότησης της ρωσική ενέργειας ώστε να μην παραβιάσουν ή να υπονομεύσουν τις κυρώσεις της ΕΕ. Σημειώνεται ότι το Κρεμλίνο έχει απαιτήσει οι πληρωμές για φυσικό αέριο να γίνονται σε ρούβλια αναγκάζοντας τις χώρες να ανοίξουν λογαριασμό στην Gazprombank, ώστε να γίνεται η μετατροπή των ευρώ και των δολαρίων στο ρωσικό νόμισμα.

Η δεύτερη πρόκληση έχει να κάνει με τις εναλλακτικές πηγές από τις οποίες μπορούν να βρουν την «χαμένη» από τη Ρωσία ενέργεια ώστε να καλύψουν τις ενεργειακές του ανάγκες.

Η εξάρτηση της Ευρώπης από τη ρωσική ενέργεια

Σε συνέντευξη Τύπου τη Δευτέρα, η επίτροπος της ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ Κάντρι Σίμπσον δήλωσε ότι η διακοπή των προμηθειών φυσικού αερίου από τη Ρωσία προς την Πολωνία και τη Βουλγαρία ενίσχυσε τη βούληση των 27 να ανεξαρτητοποιηθούν από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα.

Ωστόσο, σύμφωνα με το Κέντρο Έρευνας για την Ενέργεια και τον Καθαρό Αέρα (CREA), η ΕΕ έχει εισάγει ορυκτά καύσιμα αξίας περίπου 37 δισ. λιρών από την έναρξη της σύγκρουσης. Οι δύο μεγαλύτεροι εισαγωγείς παγκοσμίως ήταν η Γερμανία, ακολουθούμενη από την Ιταλία.

Ο ενεργειακός γίγαντας Gazprom σταμάτησε τις εξαγωγές φυσικού αερίου προς την Πολωνία και τη Βουλγαρία την περασμένη εβδομάδα, αφού οι χώρες αυτές αρνήθηκαν να συμμορφωθούν με τις ρωσικές απαιτήσεις και να πληρώσουν σε ρούβλια. Οι περισσότερες χώρες των 27 -ανάμεσά τους και η Ελλάδα- αναμένεται να βρεθούν μπροστά στο πρόβλημα από τα μέσα Μαΐου και μετά.

Η Πολωνία και η Βουλγαρία είχαν προγραμματίσει να σταματήσουν να χρησιμοποιούν το ρωσικό φυσικό αέριο φέτος και λένε ότι μπορούν να αντεπεξέλθουν στη διακοπή αυτή ενω θα στηριχθούν και από την ΕΕ, αλλά αυτό δεν είναι σίγουρο ότι θα μπορέσουν να το κάνουν και οι υπόλοιπες χώρες.

Ο Νέιθαν Πάιπερ, επικεφαλής της έρευνας πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Investec, δήλωσε στο BBC ότι έχει γίνει «αρκετά σαφές» ότι η ΕΕ ήθελε να «απομακρυνθεί» από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο, αλλά πρόσθεσε ότι η έλλειψη ενότητας προκλήθηκε από την «δυνατότητα να το κάνει αυτό να συμβεί στην πραγματικότητα».

Οι διαφοροποιήσεις των χωρών της ΕΕ

Η Ευρώπη προμηθεύεται περίπου το 40% του φυσικού αερίου της από τη Ρωσία, η οποία είναι επίσης ο κύριος προμηθευτής πετρελαίου του μπλοκ, αλλά ορισμένες χώρες εξαρτώνται περισσότερο από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα από ό,τι άλλες, οπότε οι ξαφνικές περικοπές του εφοδιασμού θα μπορούσαν να έχουν τεράστιο οικονομικό αντίκτυπο.

Για παράδειγμα, η Γερμανία προμηθεύεται σήμερα περίπου το 25% του πετρελαίου της και το 40% του φυσικού αερίου της από τη Ρωσία, ενώ η Σλοβακία και η Ουγγαρία έλαβαν το 96% και το 58% αντίστοιχα των εισαγωγών πετρελαίου από τη Ρωσία πέρυσι, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας.

Ο υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας Ρόμπερτ Χάμπεκ δήλωσε ότι η χώρα του «κατάφερε να φτάσει σε μια κατάσταση όπου η Γερμανία είναι σε θέση να αντέξει ένα εμπάργκο πετρελαίου» και ότι «βρίσκεται σε καλό δρόμο για να κάνει το ίδιο και για το φυσικό αέριο». «Οι άλλες χώρες χρειάζονται λίγο περισσότερο χρόνο», πρόσθεσε.

Διπλωματικές πηγές δήλωσαν στο BBC ότι εξετάζονται συμβιβασμοί σε σχέση με την πλήρη απαγόρευση του μπλοκ, ιδίως για χώρες όπως η Ουγγαρία και η Σλοβακία.

Η εύρεση νέων πηγών προμήθειας πετρελαίου είναι ευκολότερη σε σχέση με το φυσικό αέριο

Ο Νέιθαν Πάιπερ δήλωσε ότι για το πετρέλαιο υπάρχουν περισσότερες επιλογές για εναλλακτικές πηγές προέλευσης, σε σύγκριση με το φυσικό αέριο, το οποίο μεταφέρεται συνήθως μέσω αγωγών. Πρόσθεσε ότι είναι επίσης «πιο δύσκολο» για τα κράτη της ΕΕ που δεν έχουν χερσαία σύνορα να βρουν νέες πηγές.

Προειδοποίησε επίσης πως ενώ η Γερμανία μπορεί να προχωρήσει στην απαγόρευση του πετρελαίου, η διακοπή του ρωσικού φυσικού αερίου - το οποίο αποτελεί το 40% των συνολικών εισαγωγών της - θα της «πάρει χρόνια».

«Η Ρωσία θα μπορούσε να πει "αν θέλετε να βάλετε εμπάργκο στο πετρέλαιό μας, τι θα λέγατε να μειώσουμε και την παροχή φυσικού αερίου"», πρόσθεσε και τόνισε ότι θα «θα μπορούσε επίσης να ανεβάσει την τιμή ή να μειώσει τις ποσότητες». «Έχουν μεγάλη διαπραγματευτική δύναμη», κατέληξε.