Σφοδρή σύγκρουση Πούτιν και Δύσης για πετρέλαιο και φυσικό αέριο: Το σχέδιο της ΕΕ, η «βροχή» μετρητών στα ρωσικά ταμεία και οι εκκλήσεις

Η ενεργειακή μάχη μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης κλιμακώθηκε δραματικά την Παρασκευή, με τις δυτικές χώρες να καταβάλλουν συντονισμένες προσπάθειες για να περιορίσουν τις τιμές των εξαγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου της Μόσχας, ενώ η Ρωσία ανακοίνωσε ότι δεν θα επανεκκινήσει τον αγωγό Nord Stream.

Οι υπουργοί Οικονομικών της ομάδας G7 των βιομηχανικών δημοκρατιών ζήτησαν να επινοηθεί ένα σύστημα που θα επιτρέπει την πώληση του ρωσικού πετρελαίου μόνο σε τιμές χαμηλότερες της αγοράς. Ο πρόεδρος της Επιτροπής της ΕΕ ζήτησε επίσης να τεθεί ανώτατο όριο στις τιμές του ρωσικού φυσικού αερίου. Στόχος είναι να περιοριστούν τα έσοδα του Κρεμλίνου από την πώληση ορυκτών καυσίμων, τα οποία συμβάλλουν στη χρηματοδότηση της εισβολής του στην Ουκρανία.

Μέσα σε λίγες ώρες, η Μόσχα αντέδρασε. Η Gazprom ανακοίνωσε την επ' αόριστον διακοπή της λειτουργίας του ζωτικού αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream προς τη Γερμανία, μια κίνηση που είναι πιθανό να θεωρηθεί ως νέα οικονομική επίθεση του Κρεμλίνου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η ταχεία ανταλλαγή χτυπημάτων μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης για την ενέργεια την Παρασκευή δείχνει πόσο υψηλό είναι πλέον το διακύβευμα. Οι δυτικές κυβερνήσεις παλεύουν με μια ενεργειακή κρίση που οδηγεί τον πληθωρισμό, ενώ ταυτόχρονα επιδιώκουν να ασκήσουν τη μέγιστη δυνατή πίεση στη Μόσχα, στοχεύοντας τις ρωσικές εξαγωγές ορυκτών καυσίμων, όπως γράφει το Politico.

Η Ρωσία, εν τω μεταξύ, έχει επωφεληθεί από τις τιμές ρεκόρ και ελπίζει να πλήξει περαιτέρω τις δυτικές οικονομίες μειώνοντας την προσφορά.

«Το ανώτατο όριο τιμών είναι ειδικά σχεδιασμένο για να μειώσει τα ρωσικά έσοδα και τη δυνατότητα της Ρωσίας να χρηματοδοτεί τον επιθετικό της πόλεμο, περιορίζοντας παράλληλα τον αντίκτυπο του πολέμου της Ρωσίας στις παγκόσμιες τιμές ενέργειας», ανέφεραν οι υπουργοί της G7 σε δήλωσή τους μετά τη συζήτησή τους.

Την ίδια ημέρα, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι είναι «ακράδαντα πεπεισμένη» για την ανάγκη να τεθεί ανώτατο όριο στην τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου που εξάγεται μέσω αγωγού στην ΕΕ -κάτι που το μπλοκ θέλει να κάνει τόσο για να συμπιέσει οικονομικά τη Ρωσία όσο και για να συγκρατήσει την άνοδο των τιμών ενέργειας στο εσωτερικό της χώρας.

«Μπορεί να προταθεί ένα ανώτατο όριο τιμών φυσικού αερίου σε ευρωπαϊκό επίπεδο», δήλωσε η ίδια.

Πρόκειται για μια προσπάθεια να μπει τάξη στις παγκόσμιες αγορές ενέργειας που έχουν αποσταθεροποιηθεί άγρια από την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία πριν από έξι μήνες.

Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η Ρωσία είναι πρόθυμη να συνεργαστεί.

Το Κρεμλίνο προειδοποίησε ότι θα σταματήσει να πουλάει πετρέλαιο σε εταιρείες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα της G7 και η Gazprom ανακοίνωσε ότι δεν θα επαναλειτουργήσει τον αγωγό Nord Stream προς τη Γερμανία το Σάββατο, όπως είχε προγραμματιστεί.

Το ρωσικό μονοπώλιο εξαγωγής φυσικού αερίου επικαλέστηκε προβλήματα συντήρησης του υποθαλάσσιου αγωγού. «Μέχρι να διορθωθούν οι δυσλειτουργίες του εξοπλισμού, η μεταφορά φυσικού αερίου στον αγωγό φυσικού αερίου Nord Stream διακόπτεται πλήρως», ανέφερε.

Ο Έρικ Μάμερ, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, χαρακτήρισε το επιχείρημα της Gazprom «απατηλό» και δήλωσε ότι πρόκειται για «άλλη μια επιβεβαίωση της αναξιοπιστίας της ως προμηθευτή».

Η «βροχή» μετρητών στα ταμεία του Κρεμλίνου

Παρά τις προσπάθειες παρεμπόδισης των ενεργειακών εξαγωγών της Μόσχας -που αποτελούν τον κύριο πυλώνα του προϋπολογισμού της χώρας- ο συνδυασμός της μεγάλης εξάρτησης από τη ρωσική ενέργεια σε πολλές χώρες της ΕΕ και της ισχυρής ζήτησης από χώρες όπως η Ινδία και η Κίνα, δεν έχει σταματήσει τη... βροχή μετρητών στα ταμεία του Κρεμλίνου.

Παρόλο που οι ρωσικές εξαγωγές πετρελαίου μειώθηκαν τον Ιούνιο, η χώρα κέρδισε 20,4 δισεκατομμύρια δολάρια για τον μήνα, μια αύξηση 40% σε σχέση με τον ίδιο μήνα πέρυσι, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας.

Η ΕΕ δεν θέλει να απαγορεύσει το ρωσικό φυσικό αέριο -το οποίο πέρυσι αντιπροσώπευε το 40% των εισαγωγών του μπλοκ- αλλά έχει δεσμευτεί να ελαχιστοποιήσει την εξάρτησή της. Ωστόσο, το Κρεμλίνο έχει διακόψει ή περιορίσει τις εξαγωγές σε 12 χώρες της ΕΕ και οι εισαγωγές στα τέλη Αυγούστου ήταν 68% χαμηλότερες από ό,τι στην ίδια περίοδο πέρυσι, σύμφωνα με τη δεξαμενή σκέψης Bruegel.

Σε απόγνωση η Γερμανία

Ο Nord Stream λειτουργεί μόνο στο 20% της δυναμικότητάς του τις τελευταίες εβδομάδες και το Βερολίνο είναι όλο και πιο απαισιόδοξο για οποιαδήποτε επιστροφή στην κανονικότητα.

«Αυτό που αναμένω είναι ότι δεν μπορούμε να βασιστούμε με κανέναν τρόπο στη Ρωσία ή στη Gazprom», δήλωσε την Πέμπτη ο υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας Ρόμπερτ Χάμπεκ.

Ωστόσο, η Gazprom δεν υποφέρει -οι τιμές του φυσικού αερίου είναι περίπου 10 φορές υψηλότερες από ό,τι πριν από ένα χρόνο και κατέγραψε καθαρό κέρδος ρεκόρ 41,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους.

Αυτό ωθεί την ΕΕ, τις ΗΠΑ και άλλες χώρες να εργαστούν για την παρεμπόδιση αυτών των κερδών.

«Πάγωμα» εξαγωγών

Η έκτη δέσμη κυρώσεων της ΕΕ προέβλεπε την πλήρη απαγόρευση των εισαγωγών θαλάσσιου ρωσικού αργού πετρελαίου έως τις 5 Δεκεμβρίου και των διυλισμένων προϊόντων έως τις 5 Φεβρουαρίου -με εξαιρέσεις για χώρες όπως η Ουγγαρία που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές πετρελαίου μέσω αγωγών. Η προσπάθεια της G7 θα ταυτιζόταν με το χρονοδιάγραμμα της ΕΕ.

Πέρυσι, η ΕΕ εισήγαγε ρωσικό πετρέλαιο και πετρελαιοειδή αξίας 71 δισεκατομμυρίων ευρώ. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες αγοράζουν πολύ λιγότερο ρωσικό πετρέλαιο, επέβαλαν τη δική τους απαγόρευση τον Μάρτιο.

Το σχέδιο της G7 καλεί έναν ευρύ συνασπισμό χωρών να ορίσει μια τιμή κάτω από την αγοραία για το ρωσικό πετρέλαιο -το κλειδί είναι να βρεθεί ένα επίπεδο στο οποίο η Ρωσία θα συνεχίσει να αντλεί, αλλά το οποίο θα είναι αρκετά χαμηλό ώστε να μην αποκομίζει τεράστια κέρδη.

Τα πετρελαιοφόρα το «κέντρο των πάντων» - Ο ρόλος της Ελλάδας

Το σχέδιο θα βασίζεται στην άρνηση πρόσβασης της Ρωσίας στη ζωτικής σημασίας ασφαλιστική αγορά του Λονδίνου, η οποία καλύπτει το 95% της παγκόσμιας ναυτιλιακής βιομηχανίας πετρελαίου, εάν δεν σεβαστεί το ανώτατο όριο της τιμής. Μεγάλο μέρος του ρωσικού αργού μεταφέρεται με τη χρήση πετρελαιοφόρων από χώρες όπως η Ελλάδα, και το εμπόριο αυτό θα μπορούσε να παρεμποδιστεί από τους ασφαλιστικούς περιορισμούς.

Τα πετρελαιοφόρα είναι «το κέντρο των πάντων», δήλωσε ο Ρόμπιν Μπρουκς, επικεφαλής οικονομολόγος του IIF, μιας παγκόσμιας ένωσης του κλάδου των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. «Και έτσι αν θέλετε να επιβάλετε ένα εμπάργκο ή αν θέλετε να επιβάλετε ένα ανώτατο όριο τιμών, πρέπει να το κάνετε με τα πετρελαιοφόρα. Διαφορετικά, δεν είναι αξιόπιστο».

Η ιδιοκτησία των πετρελαιοφόρων δεν είναι καθόλου απλή, αλλά σύμφωνα με την ανάλυση του Brooks, το 55% της χωρητικότητας των πετρελαιοφόρων που απέπλευσαν από τη Ρωσία μεταξύ Μαρτίου και Αυγούστου είχε Έλληνες ιδιοκτήτες -σε σύγκριση με το 35% την ίδια περίοδο το 2020 και το 2021. Επειδή οι κυρώσεις δεν έχουν ακόμη τεθεί σε ισχύ, δεν υπάρχει τίποτα παράνομο σε μια τέτοια δραστηριότητα, αν και ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει επικρίνει τον ρόλο της Ελλάδας στη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου.

Ο στόχος της G7 είναι να καταστήσει αυτές τις μεταφορές πολύ λιγότερο επικερδείς για τη Ρωσία.

«Σήμερα, η G7 έκανε ένα κρίσιμο βήμα προς τα εμπρός για την επίτευξη των διπλών στόχων μας, δηλαδή την άσκηση καθοδικής πίεσης στις παγκόσμιες τιμές της ενέργειας, ενώ παράλληλα αρνήθηκε στον Πούτιν τα έσοδα για να χρηματοδοτήσει τον κτηνώδη πόλεμό του στην Ουκρανία», δήλωσε η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ.

Εκκλήσεις για πλαφόν στα έσοδα της Ρωσίας

Η ΕΕ επιδιώκει επίσης να απεξαρτηθεί από το ρωσικό φυσικό αέριο. Η εκτίναξη των τιμών έχει αντίκτυπο στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος, τροφοδοτεί τον πληθωρισμό και προκαλεί αυξανόμενη πολιτική αστάθεια σε ολόκληρη την ήπειρο.

Οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ θα πραγματοποιήσουν έκτακτη σύνοδο κορυφής για την αντιμετώπιση του ζητήματος στις 9 Σεπτεμβρίου, ενώ πληθαίνουν οι εκκλήσεις για την επιβολή ανώτατου ορίου στα έσοδα της Ρωσίας από το φυσικό αέριο.

«Νομίζω ότι αυτό είναι κάτι που σίγουρα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας... το ερώτημα είναι σε ποιο βαθμό θεωρούμε ότι αυτό είναι κάτι που μπορούμε να αντέξουμε οικονομικά», δήλωσε στο Politico η υπουργός Οικολογικής Μετάβασης της Ισπανίας.

Η Ρωσία είναι εξοργισμένη και κάθετη

Η Μόσχα είναι εξοργισμένη με την ιδέα των ανώτατων ορίων τιμών και υπενθυμίζεται πως ο Ντμίτρι Πεσκόφ, εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, προειδοποίησε ότι η Ρωσία θα σταματήσει τις εξαγωγές προς τις χώρες που θα συμμετάσχουν στην προσπάθεια για τον καθορισμό τέτοιων ορίων τιμών.

«Απλώς δεν θα συνεργαστούμε μαζί τους όσον αφορά το πετρέλαιο με τέτοιες μη αγοραίες αρχές», είπε.

Αλλά ακόμη και αν η Ρωσία σταματήσει να εξάγει πετρέλαιο σε χώρες που θέτουν πλαφόν, αυτό «θα έχει αντίκτυπο στα έσοδά τους», καθώς μπορεί να αναγκάσει τη Μόσχα να κάνει έκπτωση στις πωλήσεις σε άλλες χώρες, προέβλεψε συνεργάτης του Bruegel.

Είπε επίσης ότι μπορεί να αξίζει τον κόπο να ελαχιστοποιηθούν τα έσοδα της Ρωσίας από το φυσικό αέριο, «επειδή είναι σαφές ότι η Ρωσία θα μπορούσε να διακόψει όλες τις προμήθειες, σε κάθε περίπτωση».

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

• Μαίνεται η «μάχη» για το φυσικό αέριο: Η Ρωσία έκλεισε τον Nord Stream και απειλεί - Οι «7» της ΕΕ θέλουν επειγόντως πλαφόν
• Σεισμός 5,2 Ρίχτερ ανοιχτά της Κρήτης - Πού έγινε αισθητός
• Οργή στις ΗΠΑ: Αστυνομικοί σκότωσαν άοπλο 20χρονο στο κρεβάτι του - Βίντεο από τις κάμερες που έφεραν
• CEO προτείνει οι εργαζόμενοι να δουλεύουν 18 ώρες την ημέρα - Χαμός στα social