Κόσμος|08.03.2023 05:45

Τουρκία: Το χρονικό της Μεγάλης Συμφιλίωσης - Οι 36 ώρες που άλλαξαν τον ρου της Εθνικής Συμμαχίας

Μαρία Ζαχαράκη

Παραλίγο να τιναχθεί στον αέρα ακόμη και τη Δευτέρα το τραπέζι των 6 ηγετών, αποκάλυψε την Τρίτη ο γνωστός Τούρκος δημοσιογράφος, που πρόσκειται στην αντιπολίτευση, Ισμαήλ Σαϊμάζ, παρά τη διάθεση για συμφιλίωση που φάνηκε να υπάρχει μετά την αποδοχή της «πρότασης Ακσενέρ» για ορισμό αντιπροέδρων υπό τον Κιλιτσντάρογλου με διευρυμένες εξουσίες.

Σύμφωνα με το παρασκήνιο, δημιουργήθηκαν και πάλι εντάσεις και ακούστηκαν πολλές φωνές, με το τραπέζι παραλίγο να διαλυθεί και πάλι, θέτοντας σε κίνδυνο να πάει χαμένη μια επίπονη προσπάθεια 36 ωρών.

Η συμφιλίωση της Ακσενέρ με τους υπόλοιπους 5 ηγέτες της αντιπολίτευσης και δη με τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου ήταν το αποτέλεσμα έντονων διεργασιών που διήρκεσαν τουλάχιστον 36 ώρες μέχρι να δεχθεί να επιστρέψει στο τραπέζι. Ακόμη και η πρόταση για ορισμό αντιπροέδρων, προκειμένου να επιστρέψει η αρχηγός του Καλού Κόμματος, ήταν έμπνευση συνεργατών του ηγέτη του CHP κι όχι, όπως παρουσιάστηκε, της Μεράλ Ακσενέρ, προκειμένου να σωθεί η αξιοπρέπειά της μετά την κατακραυγή που υπέστη από τους ψηφοφόρους της αντιπολίτευσης.

Η πρώτη επαφή μεταξύ CHP και IYI έγινε στις 4 Μαρτίου. Ο αντιπρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος CHP, Οζγκιούρ Οζέλ, και ο βουλευτής του Καλού Κόμματος IYI, Λουτφού Τουρκιάν, έσπευσαν να αναζητήσουν λύση.

Ο Οζέλ έφερε στο τραπέζι μια φόρμουλα που ανέπτυξε ο βουλευτής-δικηγόρος του CHP, Μπουλέντ Τεζτζάν. Σύμφωνα με αυτή τη φόρμουλα, θα μπορούσε να δοθεί η θέση του αντιπροέδρου στον Εκρέμ Ιμάμογλου και τον Μανσούρ Γιαβάς, προκειμένου να μετατραπεί η συμπάθεια της κοινής γνώμης σε υποστήριξη.

Η φόρμουλα του Τεζτζάν είχε συνταχθεί πριν από 20 ημέρες, προκειμένου να αξιοποιηθεί ως «σχέδιο Β» σε περίπτωση κρίσης. Όταν η κρίση ξέσπασε νωρίτερα από το αναμενόμενο, βγήκε από το ράφι και τότε αναπτύχθηκε στον Τουρκιάν από τον Οζέλ. Η φόρμουλα εξηγήθηκε και στον Κιλιτσντάρογλου, ο οποίος την υποστήριξε.

Νυχτερινοί επισκέπτες στην Ακσενέρ

Μετά από αυτή την εξέλιξη, οι Ιμάμογλου και Γιαβάς, οι οποίοι κλήθηκαν από την Κωνσταντινούπολη, κατόπιν εντολής, πραγματοποίησαν μυστική επίσκεψη στην Ακσενέρ στη 1 τα ξημερώματα της 6ης Μαρτίου και παρουσίασαν τη φόρμουλα. Η Ακσενέρ μαλάκωσε. Τα τηλέφωνα χτυπούσαν ασταμάτητα όλη τη νύχτα.

Ο Μπαμπατζάν κάλεσε τον Κιλιτσντάρογλου... Ο Κιλιτσντάρογλου κάλεσε τον Νταβούτογλου... Ο Νταβούτογλου κάλεσε επίσης τους Ακσενέρ και Κιλιτσντάρογλου. Ο Κιλιτσντάρογλου τηλεφώνησε στην Ακσενέρ το μεσημέρι της 6ης Μαρτίου, της ευχήθηκε για μία θρησκευτική γιορτή χθες και την ενημέρωσε ότι οι δύο δήμαρχοι θα την επισκεφθούν. Λίγες ώρες αργότερα, ο Ιμάμογλου και ο Γιαβάς επισκέφθηκαν την Ακσενέρ στο κόμμα IYI. Η Ακσενέρ είπε: «Εντάξει».

Από την άλλη, αναβλήθηκε το ραντεβού για τη συνάντηση των ηγετών της Εθνικής Συμμαχίας στο κόμμα Ευδαιμονίας από τις 14.00 για τις 15.00 η ώρα, ώστε στο μεταξύ οι Κιλιτσντάρογλου και Ακσενέρ να συναντηθούν σε ξενοδοχείο για συνομιλίες. Ορισμένοι εταίροι της συμμαχίας γκρίνιαξαν: «Γιατί εμείς απουσιάζουμε;». Αλλά κατευνάστηκαν. Μετά τη συνάντηση αυτή, η Ακσενέρ επέστρεψε στο τραπέζι.

Όταν μπήκε στην αίθουσα στις 16.00, η ατμόσφαιρα φαινόταν τεταμένη, επειδή ο εκπρόσωπος της Ακσενέρ, Κιουρσάντ Ζορλού, δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι «οι δήμαρχοί μας επισκέφθηκαν την πρόεδρό μας. Κατά τη διάρκεια αυτής της επίσκεψης, της μετέφεραν τις προτάσεις τους σχετικά με το να είναι αντιπρόεδροι με διευρυμένες εξουσίες του 13ου προέδρου». Αυτό εξόργισε τον Νταβούτογλου του κόμματος του Μέλλοντος, τον Μπαμπατζάν του DEVA και τον Γκιουλτεκίν Ουισάλ του Δημοκρατικού κόμματος. Οι τρεις ηγέτες δήλωσαν: «Δεν είναι σωστό να κάνει δήλωση για ένα θέμα που θα αποφασιστεί από το τραπέζι των 6». Οι τρεις ηγέτες δήλωσαν ότι θα πρέπει να συζητήσουν με τα κόμματά τους τη φόρμουλα για την ένταξη των δημάρχων στην κυβέρνηση ως αντιπροέδρων. Ακολούθησε διάλειμμα και τα τρία κόμματα συγκάλεσαν τα συμβούλιά τους. Το συμβούλιο του κόμματος DEVA διήρκεσε περίπου μιάμιση ώρα.

Η πιο έντονη ένσταση ήρθε από τον Μπαμπατζάν

Η ένταση ήταν μεταξύ Μπαμπατζάν και Ακσενέρ. Σηκώθηκε όρθια  και είπε ότι: «Ήρθα στο τραπέζι με αυτόν τον όρο. Αν θέλετε, σηκώνομαι και φεύγω». Οι φωνές αυξήθηκαν κι η ηγέτης του Καλού Κόμματος φώναξε «Αρκετά». Οι φωνές έφτασαν μέχρι έξω από την αίθουσα. Τότε ο Νταβούτογλου παρενέβη και επιτεύχθηκε συμφωνία. Ήταν ο Νταβούτογλου που συνέταξε το αμφιλεγόμενο άρθρο 12 και το ενσωμάτωσε στο κείμενο για τους Ιμάμογλου και Γιαβάς.

Ο Κιλιτσντάρογλου πήρε περισσότερα από όσα ζήτησε

Μετά από την τετράωρη συνάντηση, ο Κιλιτσντάρογλου ανακηρύχθηκε υποψήφιος πρόεδρος και διάβασε το σύμφωνο, όπου η επιθυμία της Ακσενέρ περιλαμβανόταν στο 12ο και τελευταίο άρθρο.

Το άρθρο αυτό έχει ως εξής: «Οι δήμαρχοι της Κωνσταντινούπολης και της Άγκυρας θα διοριστούν ως αντιπρόεδροι σε χρόνο και με καθορισμένα καθήκοντα, όποτε ο πρόεδρος το κρίνει σκόπιμο».

Δεν είναι σίγουρο, αν αυτό το άρθρο εκπληρώνει πλήρως την επιθυμία της Ακσενέρ, διότι ο Ιμάμογλου και ο Γιαβάς, όπως και οι άλλοι 5 αρχηγοί των κομμάτων, δεν θα διοριστούν μετά τις εκλογές με ευρείες αρμοδιότητες, αλλά σε ημερομηνία που θα καθοριστεί από τον πρόεδρο και με περιορισμένες αρμοδιότητες.

Ουσιαστικά στα 12 αυτά άρθρα ικανοποιήθηκαν τα αιτήματα του Κιλιτσντάρογλου και των τεσσάρων ηγετών. Οι ηγέτες θα πρέπει να είναι αντιπρόεδροι, ο πρόεδρος θα πρέπει να χρησιμοποιεί τις εξουσίες του κατόπιν συναίνεσης με τους ηγέτες. Κάθε κόμμα θα πρέπει να λάβει αυτόματα ένα υπουργείο και έναν αυξανόμενο αριθμό υπουργείων ανάλογα με τον αριθμό των ψήφων που κερδίζει.

Επιπλέον, αποφασίστηκε ότι ο Κιλιτσντάρογλου θα παραμείνει επικεφαλής του κόμματός του μέχρι την ολοκλήρωση της μετάβασης σε ένα ενισχυμένο κοινοβουλευτικό σύστημα.

 Το τραπέζι δεν διαλύθηκε χάρη στο έθνος

«Πάντως... Αν το "Τραπέζι των Έξι" δεν διαλύθηκε, αυτό οφείλεται στο κάλεσμα των πολιτών της αντιπολίτευσης για "Ενότητα", το οποίο ήταν πολύ επιδραστικό. Ήταν η αντίδραση της κοινής γνώμης που έκανε την Ακσενέρ να καθίσει στο τραπέζι από το οποίο σηκώθηκε οργισμένη. Αυτή τη φορά, η Εθνική Συμμαχία σχηματίστηκε από το ίδιο το έθνος», αναφέρει ο έγκριτος δημοσιογράφος του αντιπολιτευόμενου HalkTV, Ισμαήλ Σαϊμάζ, που αποτύπωσε την κρίση και αποκρυστάλλωσε την κατάσταση και τους συσχετισμούς που επικρατούν μέσα στην αντιπολίτευση.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Ρετζέπ Ταγίπ ΕρντογάνΤουρκίαεκλογές Τουρκίαειδήσεις τώραΜεράλ Ακσενέρκιλιντσάρογλου