Θα «σπάσει» ο Κιλιτσντάρογλου την 20ετή κυριαρχία Ερντογάν; Τελευταίο «σπριντ» για συγκέντρωση ψήφων - Η ρητορική και οι… αμφίρροπες δημοσκοπήσεις

Αυτές οι εκλογές στην Τουρκία θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν οι πιο αβέβαιες, οι πιο πολωτικές και οι πιο καθοριστικές τόσο για το εσωτερικό όσο και το παγκόσμιο γίγνεσθαι εδώ και δεκαετίες. Για την Τουρκία αποτελούν μια δοκιμασία κοινωνικής και οικονομικής καμπής, για τη Δύση μία ολιστική σφυγμομέτρηση της ροπής που θα πάρει η Άγκυρα τα επόμενα χρόνια.

Μία εβδομάδα πριν από τις εκλογές, κανένας -πραγματικά- δεν γνωρίζει τι αποτέλεσμα θα βγάλει η κάλπη στην Τουρκία. Η τόση μεγάλη αβεβαιότητα είναι το μόνο... βέβαιο συναίσθημα αυτή τη στιγμή στο εσωτερικό της χώρας στα 21 χρόνια της διακυβέρνησης Ερντογάν.

Οι δημοσκοπήσεις, αν και δείχνουν τον υποψήφιο της αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου να προπορεύεται, ωστόσο είναι διάχυτη η υποψία ότι ο Τούρκος πρόεδρος δεν θα εγκαταλείψει εύκολα αυτόν τον ισχυρό θώκο που δημιούργησε για τον ίδιο και τη χώρα, γεγονός που του δίνει μία ψυχολογική υπεροχή.

Την Παρασκευή, το ηθικό της αντιπολίτευσης έπεσε καθώς η KONDA, μία από τις πιο αξιόπιστες εταιρείες δημοσκοπήσεων, έκρινε ότι ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακάμπτει. Ο επικεφαλής Αϊντίν Ερντέμ δήλωσε ότι κανένας από τους υποψηφίους δεν είναι αυτή τη στιγμή πιο δημοφιλής από τον Ερντογάν, ούτε ακόμη κι ο δήμαρχος Κωνσταντινούπολης. Το ποσοστό του Τούρκου προέδρου είναι στο επίπεδο του 50%.

Οι δημοσκοπήσεις στην Τουρκία βέβαια, εκτός ελάχιστων περιπτώσεων, σπανίως αποτυπώνουν τον παλμό της κάλπης, πολλώ δε μάλλον προδιαγράφουν τις μετεκλογικές εξελίξεις. Όπως στην περίπτωση των δημοτικών εκλογών στην Κωνσταντινούπολη το 2019.

Η αμφισβήτηση, πάντως, των εκλογικών αποτελεσμάτων από την κυβέρνηση σε περίπτωση ήττας της και η ακύρωση των εκλογών σε διάφορους νομούς σε περίπτωση μικρής διαφοράς είναι το πλέον κυρίαρχο σενάριο στην πολιτική σκηνή, που ενδυναμώνει αυτή την αβεβαιότητα.

Ανά κοινωνική ομάδα και κόμμα

Σε μια τόσο κρίσιμη εκλογική αναμέτρηση, όπου κάθε ψήφος μπορεί να αλλάξει το μέλλον της Τουρκίας, το πως θα ψηφίσουν οι Κούρδοι, οι νέοι και οι νοικοκυρές είναι καθοριστικής σημασίας.

Η  αντιπολίτευση φαίνεται να έχει κερδίσει την ψήφο των Κούρδων και των νέων γενεών ενώ  οι  νοικοκυρές παραμένουν ένα από τα μεγάλα ατού του ΑΚΡ και του Ταγίπ Ερντογάν.

Οι Κούρδοι, με το φιλοκουρδικό κόμμα HDP/YSP να έχει σταθερά περίπου 11% στις δημοσκοπήσεις, έχουν αποφασίσει να στηρίξουν τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.

Με περίπου 6 εκατομμύρια ψηφοφόρους που ψηφίζουν για πρώτη φορά και περίπου το 50% των 62 εκατομμυρίων ψηφοφόρων να έχουν γεννηθεί μετά το 1981, οι νέοι έχουν αναδειχθεί σε καθοριστικό παράγοντα. Είναι γενικά θυμωμένοι με την κυβέρνηση, αλλά δεν εμπιστεύονται απόλυτα ούτε την αντιπολίτευση.

Τα 15 εκατομμύρια γυναικών-νοικοκυρών της Τουρκίας αποτελούν, πάντως, το ισχυρότερο χαρτί του Ερντογάν. Δεν είναι υψηλά μορφωμένες και είναι πιο συντηρητικές. Περίπου το 30% από αυτές παραμένουν αναποφάσιστες, αλλά σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, η πλειοψηφία θα ψηφίσει τελικά Ερντογάν.

Το φοβικό στοιχείο ως παράγοντας ψήφου

Το κλίμα ανησυχίας για την ασφάλεια των εκλογών, που άρχισε να καλλιεργείται δύο εβδομάδες πριν από τις εκλογές, έχει αποκτήσει σοβαρά ερείσματα στην κοινή γνώμη και κάθε υποψήφιος το χρησιμοποιεί κατά το δοκούν.

Ο Κιλιτσντάρογλου καταγγέλλει χάκερ, τρολ και προειδοποιεί για βία το βράδυ των εκλογών, αν τα αποτελέσματα δεν ικανοποιούν την κυβερνητική παράταξη, κι από την άλλη ο Ερντογάν καλλιεργεί επίσης αφήγημα αναταραχής. Μια νίκη της αντιπολίτευσης θα ήταν μια νίκη για τους «τρομοκράτες» και, κατ' επέκταση, μια απειλή για την εθνική ασφάλεια της Τουρκίας. Τα σχόλια αυτά στις προεκλογικές του συγκεντρώσεις αποτελούν ένα δυσοίωνο προμήνυμα των πιθανών κινήσεων του Ερντογάν να αγνοήσει το αποτέλεσμα των εκλογών, εάν τις χάσει, χρησιμοποιώντας την εθνική ασφάλεια της Τουρκίας ως κάλυψη.

Το «χαρτί» Οτζαλάν

Κι ενώ τα λέει αυτά ο Ταγίπ Ερντογάν, από την άλλη «αποκαλύπτονται» μυστικές συνομιλίες μεταξύ της κυβέρνησης και του φυλακισμένου ηγέτη του PKK Αμπντουλάχ Οτζαλάν, του αρχηγού των «τρομοκρατών». Ο στόχος είναι να πειστεί ο Οτζαλάν, ο οποίος εξακολουθεί να έχει σημαντική επιρροή στους Κούρδους ψηφοφόρους, να μην ψηφίσουν τον Κιλιτσντάρογλου. Αλλά ο Οτζαλάν φέρεται να αντιστέκεται στην πίεση. Κάποιοι λένε ότι θέλει γραπτές εγγυήσεις, αν και δεν είναι σαφές για τι. Επίσης, δεν θα διακινδύνευε να φανεί ενδοτικός και να έρθει σε αντίθεση με την απόφαση που έχει πάρει το φιλο-κουρδικό κόμμα υπέρ του Κιλιτσντάρογλου.

Η Δύση ανακοινώνει την υποστήριξή της στον Κιλιτσντάρογλου

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν παίζει συνήθως με επιτυχία το χαρτί του αντι-αμερικανισμού για να παρουσιάσει την αντιπολίτευση ως δυτικούς λακέδες. Το τελευταίο εξώφυλλο του Economist, που δηλώνει σαφώς τη θέση της Δύσης ότι «ο Ερντογάν πρέπει να φύγει», αποδείχθηκε χρήσιμη προεκλογική τροφή στην επικοινωνιακή τακτική του να κλιμακώσει περαιτέρω (στην τελική ευθεία των εκλογών της 14ης Μαΐου) την αντι-δυτική προεκλογική ρητορική, επιβεβαιώνοντας έτσι το θεμελιώδες επιχείρημα εναντίον της αντιπολίτευσης: η Δύση την ευνοεί ή/και την υποστηρίζει, καθώς έτσι εξασφαλίζει μια ενδοτική τουρκική κυβέρνηση, έτοιμη να προβεί σε εθνικές υποχωρήσεις.

Η φιλοκυβερνητική σχολιογραφία φιλοτέχνησε με τη σειρά της μια εικόνα συντονισμένης επίθεσης στον Τούρκο πρόεδρο εκ μέρους της Δύσης, με στόχο να επηρεαστεί η ψήφος του τουρκικού έθνους και απώτερο σκοπό να βάλει κάτω από τη φούστα της την ασυμβίβαστη Τουρκία και τον ηγέτη της.

Ακόμη όμως, δεν είναι σίγουρος ο Τούρκος πρόεδρος ότι αυτή η ενορχηστρωμένη επικοινωνιακή επίθεση της Δύσης μπορεί να συσπειρώσει ή να ενισχύσει το χέρι των ψηφοφόρων των μεγάλων πόλεων και των οικονομικών παραγόντων, που θα φοβηθούν πώς θα ξημερώσει η επόμενη ημέρα, αν η Δύση σε πιθανή νίκη Ερντογάν κηρύξει ξανά έναν οικονομικό πόλεμο και εκμηδενίσει τη λίρα...