Πόσα ναυάγια υπάρχουν στους βυθούς του κόσμου; Οι χαμένοι θησαυροί στα βάθη των ωκεανών που περιμένουν να βρεθούν

Ήταν άνοιξη του 1900, όταν ο σφουγγαράς Ηλίας Σταδιάτης καταδύθηκε στα βαθιά νερά της θάλασσας ανάμεσα στα Κύθηρα και την Κρήτη  Εκεί αντίκρισε ένα στοιχειωμένο σκηνικό με...ανθρώπινα μέλη. Καθώς αναδύθηκε στην επιφάνεια ενημέρωσε τον καπετάνιο ότι είχε βρει έναν σωρό με σάπια πτώματα. Ο Σταδιάτης είχε ανακαλύψει τυχαία το ναυάγιο των Αντικυθήρων - τα απομεινάρια ενός ρωμαϊκού πλοίου που είχε βυθιστεί πριν από δύο χιλιετίες. Σύντομα έγινε σαφές ότι δεν έσφυζε από πτώματα, όπως αρχικά φαινόταν, αλλά από έργα τέχνης - μαρμάρινα και χάλκινα αγάλματα.

Περισσότερα από 100 χρόνια μετά, τα αντικείμενα που βρέθηκαν στα Αντικύθηρα, που βρέθηκαν στα ανοικτά των ακτών ενός ελληνικού νησιού στην άκρη του Αιγαίου Πελάγους, εξακολουθούν να γοητεύουν το κοινό. Αλλά το ναυάγιο των Αντικυθήρων δεν είναι το μοναδικό ναυάγιο.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Unesco, θα μπορούσαν να υπάρχουν πολλά, πάρα πολλά ακόμη ανεξερεύνητα ναυάγια που έχουν τη δυνατότητα να βρεθούν κάτω από τα κύματα των ωκεανών του κόσμου.

Μόνο αυτή την εβδομάδα, ανακοινώθηκε η ανακάλυψη τριών νέων ναυαγίων: τα φανταστικά απομεινάρια πλοίων που χρονολογούνται από τον 1ο αιώνα π.Χ., τον 2ο αιώνα μ.Χ. και τον 19ο ή τον 20ό αιώνα.

Πάνω από τρία εκατομμύρια ναυάγια στα βάθη των ωκεανών

Όπου υπάρχουν θαλάσσια περάσματα, υπάρχουν και ναυάγια. Σήμερα οι ωκεανοί του κόσμου είναι διάσπαρτοι με τα συντρίμμια χιλιετιών εμπορίου, πολέμου και εξερεύνησης - πειρατικά πλοία φορτωμένα με ασήμι, φορτηγά πλοία κατά μήκος του θαλάσσιου δρόμου του μεταξιού, πολυτελή βασιλικά σκάφη που εξαφανίστηκαν μαζί με τους μελλοντικούς βασιλιάδες, αρχαία αλιευτικά σκάφη, σύγχρονα αντιτορπιλικά και υποβρύχια, φαλαινοθηρικά του 19ου αιώνα και τεράστια επιβατηγά πλοία όπως ο Τιτανικός.

Σαν ξεχασμένες από καιρό χρονοκάψουλες, αυτά τα πλοία έχουν γοητεύσει τους αρχαιολόγους και έχουν γεμίσει τα μουσεία σε όλο τον κόσμο με αρχαία θαύματα - όπως αυτό του μηχανισμού των Αντικυθήρων- που θεωρείται από πολλούς ειδικούς ο πρώτος υπολογιστής που δημιουργήθηκε ποτέ.

Πάντως, για τον αριθμό των ναυαγίων υπάρχουν διαφορετικές εκτιμήσεις. Η διαδικτυακή υπηρεσία wreck site έχει έναν κατάλογο με 209.640 ναυάγια, εκ των οποίων 179.110 είναι γνωστό που βρίσκονται. Από η Global Maritime Wrecks Database έχει 250.000 ναυάγια στα αρχεία της, κάποια δεν έχουν βρεθεί καν ακόμα.

Σύμφωνα με μια εκτίμηση, περίπου 15.000 πλοία βυθίστηκαν μόνο κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Υπάρχουν ξεχασμένα πολεμικά πλοία και δεξαμενόπλοια διασκορπισμένα από τον Ειρηνικό έως τον Ατλαντικό, αφήνουν πετρέλαιο, χημικά και βαρέα μέταλλα στα γύρω ύδατα καθώς αποσυντίθενται.

Στην πραγματικότητα, υπάρχει η θεωρία ότι τα ναυάγια που έχουν καταγραφεί είναι μόνο ένας αντιπροσωπευτικός αριθμός αυτών που υπάρχουν. Σύμφωνα με την Unesco, υπάρχουν πάνω από τρία εκατομμύρια ναυάγια στα βάθη των ωκεανών.

Χαμένοι Θησαυροί

Τα ναυάγια κρύβουν εκτός από συναρπαστικές λεπτομέρειες για το πώς ζούσαν κάποτε οι άνθρωποι και απίστευτο πλούτο. Κάτι που μπορεί να φέρει προβλήματα.

Περίπου στις 7 το απόγευμα της 8ης Ιουνίου του 1708, μια ισχυρή έκρηξη αντήχησε στην Καραϊβική Θάλασσα στα ανοικτά των ακτών της Κολομβίας. Ήταν η τελευταία πολεμική κραυγή του Σαν Χοσέ, μιας γαλέρας που είχε αποπλεύσει από την Ισπανία δύο χρόνια νωρίτερα. Το πλοίο αποτελούσε μέρος του ισπανικού στόλου θησαυρού - μιας νηοπομπής πλοίων, φορτωμένων με ζάχαρη, μπαχαρικά, πολύτιμα μέταλλα και άλλα αγαθά, που μεταφέρονταν μεταξύ της Ισπανίας και των εδαφών της στην αμερικανική ήπειρο.

Ως ναυαρχίδα, το Σαν Χοσέ μετέφερε ένα θησαυροφυλάκιο - σεντούκια με ασήμι, σμαράγδια και μια τεράστια ποσότητα χρυσών δουβλόνων. Αλλά είχε βίαιο τέλος κατά τη διάρκεια μιας σύγκρουσης με ένα βρετανικό πλοίο. Μετά από ώρες μάχης, οι αποθήκες του με το μπαρούτι δέχθηκαν ένα χτύπημα και βυθίστηκε σχεδόν αμέσως - εξαφανίστηκε στον ωκεανό μαζί με σχεδόν 600 μέλη του πληρώματος.

Πάνω από 300 χρόνια αργότερα, το 2015, το ναυτικό της Κολομβίας εντόπισε τελικά τα σπασμένα απομεινάρια του, μαζί με κανόνια, κεραμικά και νομίσματα. Συνολικά, το φορτίο του εκτιμάται ότι αξίζει 17 δισεκατομμύρια δολάρια (13,5 δισεκατομμύρια λίρες). Αλλά το εύρημα οδήγησε αμέσως σε μια πικρή μάχη για το σε ποιον ανήκει το ναυάγιο. Τώρα υπάρχουν ανησυχίες ότι ο αρχαιολογικός χώρος θα λεηλατηθεί αντί να προστατευτεί.

Μια χρυσή εποχή

Στις μέρες μας οι ωκεανοί φανερώνουν τα μυστικά τους με πρωτοφανής ρυθμούς. Όπως ακριβώς η χρήση του σόναρ και του GPS μεταμόρφωσε για πάντα την αλιεία - επιτρέποντας τον εντοπισμό ολόκληρων κοπαδιών από τόνους που κάποτε ήταν δυσεύρετοι στον ανοιχτό ωκεανό - έτσι και ο καθένας μπορεί τώρα να χρησιμοποιήσει τις νέες τεχνολογίες για να βρει ναυάγια σε τοποθεσίες που δεν υπήρχε καμία υποψία.

Αλλά προς το παρόν, υπάρχουν ακόμη πολλά ανεξερεύνητα ναυάγια που παραμονεύουν στον βυθό - συμπεριλαμβανομένων μερικών από τα πιο διάσημα, όπως το Waratah, ένα γιγαντιαίο επιβατηγό πλοίο που συχνά συγκρίνεται με τον Τιτανικό.

Απέπλευσε από το Ντέρμπαν για το Κέιπ Τάουν στις 26 Ιουλίου 1909 με 211 επιβάτες και στη συνέχεια εξαφανίστηκε. Μέχρι σήμερα, κανείς δεν γνωρίζει τι συνέβη ή πού ακριβώς βυθίστηκε το μεγαθήριο: παρά τις τουλάχιστον εννέα αποστολές για την αναζήτηση των λειψάνων του, κανένα δεν έχει βρεθεί ποτέ. Ποιος ξέρει τι θα βρεθεί στη συνέχεια. Μόνο ένα πράγμα είναι σίγουρο: δεν θα αργήσουμε να το μάθουμε.