Ανάλυση New York Times: Ο Πούτιν «έθρεψε» το χάος και εκείνο απείλησε να τον «καταπιεί»

Του τελευταίους μήνες και ενώ ο αρχηγός των μισθοφόρων Γεβγκένι Πριγκόζιν κλιμάκωνε τις διαμαρτυρίες του για την ηγεσία της Μόσχας και για τις συνθήκες στο μέτωπο του ουκρανικού πολέμου, ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, δεν έδειχνε δημοσίως καμία δυσφορία εναντίον του.

Η σιωπή του Πούτιν ενίσχυσε την πολιτική διακυβέρνησης του που την χαρακτηρίζει η ασάφεια και η άνεση με τις συγκρούσεις μεταξύ της ελίτ, επειδή κρατούσαν τους πιθανούς αντιπάλους υπό έλεγχο, υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι η τελική εξουσία ανήκε πάντα στον ίδιο τον πρόεδρο.

Η προσέγγιση αυτή του γύρισε μπούμερανγκ. Το Σάββατο οι δυνάμεις του Πριγκόζιν κατέλαβαν βασικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις στην πόλη Ροστόφ και απείλησαν να προελάσουν στη Μόσχα, αποτελώντας τη μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετώπισε ο Ρώσος πρόεδρος από τότε που ορίστηκε ανέλαβε για πρώτη φορά στις 31 Δεκεμβρίου του 1999.

«Διαίρει και βασίλευε»

Η ανοχή του Πούτιν στα ξεσπάσματα του Πριγκόζιν μπορεί να εξυπηρετούσε τους πολιτικούς του σκοπούς, αλλά ώθησε τους αξιωματούχους που έμειναν εμβρόντητοι από τις λεκτικές επιθέσεις του αφεντικού της Βάγκνερ στα κορυφαία ρωσικά κλιμάκια να συμπεράνουν ότι απολάμβανε τη σιωπηρή υποστήριξη του προέδρου, είπαν αναλυτές. Αυτό ενθάρρυνε επίσης περαιτέρω τον Πριγκόζιν. 

«Προσπαθούσαν να αποκρυπτογραφήσουν τη συμπεριφορά του Πούτιν, επειδή ο Πούτιν ήταν σιωπηλός» δήλωσε η Τατιάνα Στανόβαγια, ανώτερη συνεργάτης στο Carnegie Russia Eurasia Center, αναφερόμενη σε ανώτερους αξιωματούχους στο Κρεμλίνο και στις υπηρεσίες ασφαλείας.

Η σύγχυση σχετικά με τις προσωπικές απόψεις του Πούτιν έλαβε τέλος μόνο το πρωί του Σαββάτου, όταν ο πρόεδρος απηύθυνε πεντάλεπτο διάγγελμα προς το έθνος περιγράφοντας τον Πριγκόζιν -χωρίς να τον κατονομάσει- ως προδότη και υποσχόμενος να καταστείλει την εξέγερση που είχε ξεκινήσει ο ηγέτης των παραστρατιωτικών. Αλλά η ζημιά είχε ήδη γίνει.

Άλλοι ισχυροί άνδρες στους κόμβους της άτυπης δομής εξουσίας του Πούτιν - όπως ο Ραμζάν Καντίροφ, ο ισχυρός ηγέτης της νότιας ρωσικής περιοχής της Τσετσενίας, ο οποίος ελέγχει τη δική του παραστρατιωτική δύναμη - εξέφρασαν δημοσίως την υποστήριξή τους στον πρόεδρο το Σάββατο.

Σύμφωνα με τη New York Times, τα γεγονότα που εξελίσσονται αποτελούν συνέπεια της άτυπης δομής εξουσίας που ο Πούτιν δημιούργησε στα 23 χρόνια που βρίσκεται στο τιμόνι της Ρωσίας. Για περισσότερες από δύο δεκαετίες, το σύστημα βοήθησε τον Πούτιν να εξασφαλίσει την απαράμιλλη εξουσία του, εξασφαλίζοντας ότι ο ίδιος προσωπικά κατείχε τα κλειδιά του πλούτου και της επιρροής στη σύγχρονη Ρωσία.

Άνθρωποι που γνωρίζουν τον Ρώσο πρόεδρο λένε ότι αισθανόταν πάντα άνετα με αυτό το εξατομικευμένο σύστημα, επειδή του επέτρεπε να αναθέτει καίρια καθήκοντα σε έναν έμπιστο εσωτερικό κύκλο, αποτρέποντας παράλληλα την άνοδο αντίπαλων κλιμακίων που θα μπορούσαν να τον υπονομεύσουν. Και εξασφάλιζε ότι τα θεσμικά όργανα του κράτους - από τα δικαστήρια μέχρι το Κοινοβούλιο, τα μέσα ενημέρωσης και τις πολλαπλές υπηρεσίες ασφαλείας - παρέμεναν απλά εργαλεία σε εσωτερικά παιχνίδια εξουσίας του, παρά πηγές επιρροής από μόνα τους.

Ένας Ρώσος μεγιστάνας επιχειρήσεων, αναλογιζόμενος την άνοδο του Πριγκόζιν μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας, είπε ότι η προσέγγιση του Πούτιν για την εξουσία του ήταν πάντα «διαίρει και βασίλευε». Όπως το έθεσε ένας άλλος, αναφερόμενος στις αντίπαλες αρχές επιβολής του νόμου της Ρωσίας: «Ποτέ δεν ξέρεις ποιος θα σε συλλάβει».

Ένας φίλος του Πούτιν από τα νεανικά του χρόνια έγινε δισεκατομμυριούχος στις κατασκευές και έχτισε τη γέφυρα-ορόσημο στην Κριμαία. Φίλοι από τις ημέρες του στην KGB  επιβλέπουν τώρα το στρατιωτικό βιομηχανικό συγκρότημα της Ρωσίας και τον πετρελαϊκό τομέα της. Σε έναν φίλο από την Αγία Πετρούπολη της δεκαετίας του 1990 έχει ανατεθεί ο έλεγχος των σημαντικότερων ιδιωτικών περιουσιακών στοιχείων των μέσων ενημέρωσης της Ρωσίας και της τράπεζας που λέγεται ότι βρίσκεται στο επίκεντρο των οικονομικών συναλλαγών του Πούτιν.

Η γνωριμία με τον Πριγκόζιν

Έτσι και ο Πριγκόζιν, ο οποίος γνώρισε τον Πούτιν πριν από 20 και πλέον χρόνια, όταν ήταν ιδιοκτήτης εστιατορίου στην Αγία Πετρούπολη. Κατάφερε να μετατρέψει αυτούς τους προσωπικούς δεσμούς σε προσοδοφόρα κυβερνητικά συμβόλαια και αυτοσυστήθηκε ως αδίστακτος, πολυδύναμος λύτης προβλημάτων για λογαριασμό του Κρεμλίνου.

Για παράδειγμα, το 2016, καθώς το Κρεμλίνο προσπαθούσε να επηρεάσει τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές υπέρ του Ντόναλντ Τραμπ, ο Πριγκόζιν μπήκε στη μάχη της παραγωγής τρολ στο διαδίκτυο, διεξάγοντας "πληροφοριακό πόλεμο κατά των Ηνωμένων Πολιτειών". Καθώς η Ρωσία εργαζόταν για να επεκτείνει την εμβέλειά της στη Συρία και την Αφρική, ο Πριγκόζιν ανέπτυξε την μισθοφορική εταιρεία Βάγκνερ σε αυτές τις περιοχές - επιτρέποντας στο Κρεμλίνο να αυξήσει την επιρροή ελαχιστοποιώντας της ρωσικές δυνάμεις στην περιοχή.

Στην Ουκρανία, όπως λέει ο Πριγκόζιν, τα στρατεύματα Βάγκνερ κλήθηκαν μόνο αφού απέτυχε το αρχικό σχέδιο εισβολής του Πούτιν. Για μεγάλο μέρος του πρώτου έτους του πολέμου, ο Πριγκόζιν εμφανίστηκε υπεράνω του νόμου, καθώς περιόδευε στις ρωσικές φυλακές για να στρατολογήσει χιλιάδες κατάδικους για να ενισχύσει τη δύναμή του.

Αλλά ο Πούτιν φάνηκε να αμφιταλαντεύεται ως προς τη δική του υποστήριξη προς τον Πριγκόζιν. Τον Μάιο, συνεχάρη τους μισθοφόρους του Βάγκνερ για τον ρόλο τους στην κατάληψη της ουκρανικής πόλης Μπαχμούτ, σε μια δήλωση που αναρτήθηκε στον ιστότοπο του Κρεμλίνου. Εβδομάδες αργότερα, ξεκίνησε την πίεση μέσω του υπουργείου Άμυνας προς τους μισθοφόρους να υπογράψουν συμβάσεις παροχής υπηρεσιών με τον ρωσικό στρατό έως την 1η Ιουλίου, απαίτηση που εξόργισε τον Πριγκόζιν.

Τώρα, καθώς ο Πούτιν προσπαθεί να καταστείλει μια εξέγερση που προειδοποίησε το Σάββατο ότι θα μπορούσε να οδηγήσει σε «αναρχία και αδελφοκτονία», ο Πριγκόζιν εμφανίζεται ως δημιούργημα του ίδιου του Ρώσου προέδρου.

Ο Πριγκόζιν «δεν είχε καμία πραγματικά ανεξάρτητη βάση εξουσίας εκτός από την εύνοια του προέδρου», δήλωσε ο Μαρκ Γκαλεότι, ειδικός στις ρωσικές στρατιωτικές υπηρεσίες και τις υπηρεσίες ασφαλείας. «Όπως και να πάει αυτό, υπονομεύει την αξιοπιστία και τη νομιμότητα του Πούτιν».

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

• Η μεγάλη δημοσκόπηση του OPEN, δύο ημέρες πριν τις εκλογές: Άνετο προβάδισμα για ΝΔ, μάχη των μικρών κομμάτων για είσοδο στη Βουλή – Τα σενάρια κατανομής εδρών
• Ενδόρρηξη υποβρυχίου στον Ατλαντικό: Πώς επιτράπηκε στο σκάφος να λειτουργήσει χωρίς πιστοποίηση; Τα αναπάντητα ερωτήματα της τραγωδίας
• Όμηροι της κλιματικής κρίσης οι ψαράδες της Σρι Λάνκα: Η διάβρωση της ακτογραμμής καταστρέφει σπίτια και παραλίες
• Δολοφονία Αναστάζια στην Κω: Δεν έδωσε τελικά απαντήσεις το DNA – Τα στοιχεία που οδήγησαν στις κατηγορίες σε βάρος του 32χρονου
• «Αν μιλήσεις, θα σε σκοτώσω» – Σοκάρουν οι λεπτομέρειες για τη δράση του 50χρονου που κατηγορείται για βιασμό ανήλικου
• Reuters: Τα ελληνικά ομόλογα κάνουν πάταγο - Πολύ κοντά με τα ισπανικά και πορτογαλικά