Συρία: Η σαρκαστική λύτρωση ενός λαού φορώντας κάλτσες του δυνάστη του

Σε μια μικρή αγορά στο κέντρο της Δαμασκού, κάλτσες με την καρικατούρα του έκπτωτου Σύρου ηγέτη Μπασάρ αλ Άσαντ και της οικογένειάς του πωλούνται μαζικά, ως σύμβολα αντίστασης και σάτιρας της κάποτε τρομερής δυναστείας.

Μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ τον περασμένο Δεκέμβριο, η εικόνα της άλλοτε κραταιάς δυναστείας της Δαμασκού μετατράπηκε από σύμβολο φόβου σε χλευαστικό τύπωμα σε κάλτσες.

Οι εικόνες που κάποτε επιβάλλονταν σε τοίχους και διαβάσεις σήμερα πατιούνται ηθελημένα από Σύρους πολίτες και τουρίστες που γελούν, φωτογραφίζουν και στέλνουν στους φίλους τους δώρο ένα πρόσωπο που παλαιότερα δεν τολμούσαν ούτε να πουν το όνομά του.

Άλλοτε ο Μπασάρ φορά γυαλιά ηλίου και κάτω από την εικόνα γράφεται η φράση «Θα τους ποδοπατήσουμε», άλλοτε ο Χαφέζ παρουσιάζεται ημίγυμνος με πρησμένο στήθος, συνοδευόμενος από το σατιρικό λογοπαίγνιο «Έτσι μοιάζουν οι Άσαντ» (Άσαντ σημαίνει λιοντάρι).

Η σάτιρα έγινε πράξη εκδίκησης

Η Σάτι, 31 ετών, ιδιοκτήτρια καταστήματος, εξηγεί πως το προϊόν λειτουργεί σχεδόν ως «θεραπευτικό σουβενίρ» για Σύρους εντός και εκτός της χώρας. Η είσοδος του καταστήματός της κοσμείται με μία εικόνα του Άσαντ τοποθετημένη στο πάτωμα, προτρέποντας τους πελάτες να την ποδοπατήσουν στην κυριολεξία.

Η επιστροφή της Αφάφ Σμπάνο από τη Γερμανία συνοδεύτηκε από την ανάγκη για εκδίκηση. Αγόρασε πάνω από δέκα ζευγάρια για φίλους που δεν μπορούν να επιστρέψουν στη Συρία, δηλώνοντας πως δεν υπάρχει «καλύτερο δώρο» για όσους επιθυμούν να συμμετάσχουν, έστω και από μακριά, στους εορτασμούς της πτώσης του καθεστώτος.

Η εκδίκηση έγινε μαζική βιοτεχνία

Ο 29χρονος Ζεγιάτ Ζαουίτ, εμπνευστής των καλτσών, δήλωσε ότι ξεκίνησε την παραγωγή αμέσως μετά την πτώση του Άσαντ και ότι πλέον έχει ξεπεράσει τις 200.000 ζευγάρια μέσα σε τρεις μήνες.

Η ζήτηση υπήρξε τέτοια που κάποιοι πλήρωσαν προκαταβολικά. Οι κάλτσες δεν είναι πλέον απλώς αξεσουάρ· είναι ειρωνική δήλωση, μορφή αθόρυβης εκδίκησης, απέναντι στην καταπιεστική σιωπή του παρελθόντος.

Οι εικόνες τους διαδίδονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και εμφανίζονται σε σατιρικά προγράμματα.

Οι λέξεις που γύρισαν εναντίον του

Ο σαρκασμός τροφοδοτείται και από τα ίδια τα λόγια του Άσαντ. Το περιφρονητικό του σχόλιο για πιθανή συνάντηση με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν –«Γιατί να τον δω; Για να πιω αναψυκτικά;»– έχει αποτυπωθεί πλέον σε αφίσες που πωλούνται δίπλα σε χυμούς και φαγητά, συνδυασμένες με γελοιογραφίες του ίδιου του πρώην ηγέτη.

Ο φόβος έγινε πηγή αστεϊσμού και τα λόγια του τυράννου αποσπώνται, διασκευάζονται και επιστρέφουν ως δημόσια σάτιρα. Ο λαός πατά κυριολεκτικά επάνω στο παρελθόν του.