Politico: Πώς το «Pfizergate» δοκιμάζει τη Φον ντερ Λάιεν - Την Τετάρτη η απόφαση για τα «μυστικά» SMS με Μπουρλά

Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν βρίσκεται αυτή την εβδομάδα ενώπιον της πιο καθοριστικής δοκιμασίας της προεδρίας της στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς το Γενικό Δικαστήριο της Ε.Ε. ανακοινώνει την απόφασή του για την υπόθεση των μηνυμάτων που αντάλλαξε με τον CEO της Pfizer, Άλμπερτ Μπουρλά, κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για το συμβόλαιο προμήθειας έως και 1,8 δισεκατομμυρίων δόσεων εμβολίου κατά της Covid-19.

Μηνύματα και κατηγορίες για αδιαφάνεια

Η υπόθεση -γνωστή ως «Pfizergate»- έχει μετατραπεί σε πολιτικό και θεσμικό ζήτημα πρώτου μεγέθους, καθώς το Δικαστήριο θα αποφασίσει αν η Επιτροπή παραβίασε τις αρχές διαφάνειας, αρνούμενη να δώσει στη δημοσιότητα το περιεχόμενο των μηνυμάτων, τα οποία δεν έχουν ποτέ επισήμως αρχειοθετηθεί.

Όπως σημειώνει το Politico, το ιστορικό της υπόθεσης ξεκινά από συνέντευξη του Μπουρλά στους New York Times τον Απρίλιο του 2021, όπου αποκάλυψε προσωπική ανταλλαγή sms με τη φον ντερ Λάιεν. Η συμφωνία που υπογράφηκε τον Μάιο του 2021 προέβλεπε αρχική αγορά 900 εκατομμυρίων δόσεων και δυνατότητα αγοράς άλλων τόσων.

Οι New York Times υπέβαλαν αίτημα δημοσιοποίησης των μηνυμάτων, το οποίο απορρίφθηκε. Η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια, Εμιλυ Ο’Ράιλι, χαρακτήρισε την άρνηση αυτή «κακοδιοίκηση» και «καμπανάκι για τη θεσμική διαφάνεια», ενώ έκανε λόγο για «κουλτούρα συγκάλυψης» από την Κομισιόν.

Κατά την ακροαματική διαδικασία στο δικαστήριο του Λουξεμβούργου τον περασμένο Νοέμβριο, οι νομικοί της Επιτροπής παραδέχθηκαν για πρώτη φορά την ύπαρξη των sms, προκαλώντας ειρωνεία και αγανάκτηση. Οι δικαστές τόνισαν την έλλειψη επαρκών ενεργειών για την ανάκτησή τους.

Ερωτήματα για το κινητό και τις εφαρμογές

Η δικηγόρος των NYT, Μποντίνε Κλούστρα, κατηγόρησε την Επιτροπή για ανεπαρκή προετοιμασία, επισημαίνοντας ότι δεν υπάρχουν απαντήσεις για το τι απέγινε το κινητό της προέδρου, αν χρησιμοποιήθηκαν εφαρμογές όπως το Signal ή πού έγινε η αναζήτηση.

Η υπόθεση αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα καθώς η φον ντερ Λάιεν ηγείται του θεσμού που επιβλέπει την εφαρμογή των ευρωπαϊκών κανόνων, ανάμεσά τους και εκείνων περί διαφάνειας. Η ετυμηγορία του Δικαστηρίου θα μπορούσε να πλήξει σοβαρά την αξιοπιστία της Επιτροπής.

Ο Ευρωπαϊκός Εισαγγελέας (EPPO) διεξάγει ταυτόχρονα έρευνα για την προμήθεια των εμβολίων, με αξιωματούχους της Κομισιόν να έχουν ήδη κληθεί για καταθέσεις από την επικεφαλής Λάουρα Κοντρούτσα Κοβέσι.

Η ευρωβουλευτής των Πρασίνων, Τίλι Μέτς, δήλωσε ότι η φον ντερ Λάιεν «είτε καθοδηγείται λάθος είτε αρνείται τη διαφάνεια για πολιτικούς λόγους». Τόνισε ότι η δημόσια εμπιστοσύνη προϋποθέτει θεσμική διαφάνεια, ειδικά σε ζητήματα δημόσιας υγείας και οικονομικών δισεκατομμυρίων ευρώ.

Καθοριστική απόφαση για τη διαφάνεια στην Ε.Ε.

Η επικείμενη απόφαση δεν αφορά μόνο την πρόεδρο της Κομισιόν. Θα αποτελέσει ορόσημο για τη θεσμική διαφάνεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση, κρίνεται δηλαδή κατά πόσο οι κορυφαίοι αξιωματούχοι υπόκεινται στους ίδιους κανόνες λογοδοσίας με όλους τους πολίτες.