Συνάντηση Τραμπ - Ερντογάν με μενού... δισεκατομμυρίων: Οι προσδοκίες της Άγκυρας και τα 7 θέματα που θα συζητηθούν

Τα βλέμματα Τουρκίας αλλά και Ελλάδας είναι στραμμένα στη σημερινή επικείμενη συνάντηση του Τούρκου πρόεδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, μια συνάντηση με βαριά θέματα και αγκάθια αλλά και πιθανά deal εκατομμυρίων.

Μετά από τέσσερα χρόνια υποτονικών σχέσεων ΗΠΑ–Τουρκίας —λόγω της απροθυμίας της κυβέρνησης Μπάιντεν να εμπλακεί μαζί του εξαιτίας της οπισθοδρόμησης στη δημοκρατία και των γεωπολιτικών ισορροπιών— αναμένεται μια πλήρης επίδειξη της «φιλίας» Τραμπ–Ερντογάν, με τολμηρές κινήσεις και απρόσμενες ανακοινώσεις.

Η Άγκυρα έχει ο στόχος η επιστροφή Ερντογάν στον Λευκό Οίκο να σηματοδοτηθεί ως νίκη και το τέλος των ψυχρών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών και αυτός είναι ο λόγος που ο Τούρκος πρόεδρος δεν πάει με άδειες βαλίτσες αλλά σκοπεύει να παρουσιάσει συμφωνία που προβλέπει αγορές αξίας άνω των 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων -μεταξύ των οποίων μαχητικά, επιβατικά αεροσκάφη της Boeing αλλά και υγροποιημένου φυσικού αερίου.

Από την πλευρά του ο Ρεπουμπλικανός ηγέτης έχει αφήσει να εννοηθεί ότι σύντομα μπορεί να αρθεί το «πάγωμα» της αμερικανικής κυβέρνησης στις πωλήσεις των F36 κάτι που ικανοποιεί την Άγκυρα.

Μένει να φανεί αν ο Τραμπ θα δώσει στις δηλώσεις του κάτι στον Τούρκο πρόεδρο ή αυτός θα γυρίσει με άδειες βαλίτσες έχοντας προσφέρει όπως τον κατηγορεί η αντιπολίτευση γη και ύδωρ.

Milliyet: Επτά βασικά θέματα στη συνάντηση κορυφής

Η εφημερίδα Milliyet σημειώνει ότι στο επίκεντρο των συνομιλιών θα βρεθούν επτά βασικά θέματα. Στα θέματα συζήτησης αρχικά θα βρεθεί η Συρία και το Κουρδικό. Η Τουρκία ζητά από τους Αμερικανούς να πιέσουν τους συμμάχους τους, Κούρδους, να ενταχθούν στο συριακό στρατό.

Στην ατζέντα αναμένεται επίσης να τεθεί το ζήτημα των F-35, αν και οι προσδοκίες είναι περιορισμένες, αφού η επιστροφή της Τουρκίας στο πρόγραμμα εξαρτάται από την έγκριση του Κογκρέσου.

Παράλληλα, θα συζητηθεί η αμυντική συνεργασία, οι σχέσεις με το Ισραήλ και η ισορροπία δυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο. Στα θέματα που θα απασχολήσουν τη συνάντηση συγκαταλέγονται, επίσης, ο πόλεμος στην Ουκρανία, αλλά και το ζήτημα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, με την προοπτική της επαναλειτουργίας της.

Παράλληλα, όπως επιβεβαίωσε και ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας, Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ, στη συνάντηση θα υπάρξει και ανακοίνωση ενεργειακής συνεργασίας.

Γιατί ο Τραμπ καλοβλέπει τη σχέση του με τον Ερντογάν

Η επίσκεψη θα είναι η πρώτη του Ερντογάν στον Λευκό Οίκο από το 2019. Οι δύο ηγέτες είχαν αναπτύξει, όπως έχει περιγράψει ο Τραμπ, μια «πολύ καλή σχέση» κατά την πρώτη θητεία του, παρά τις συχνές δυσκολίες στις σχέσεις ΗΠΑ–Τουρκίας.

Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν εκφράσει ανησυχίες για το ιστορικό της Τουρκίας στα ανθρώπινα δικαιώματα υπό τον Ερντογάν, καθώς και για τους στενούς δεσμούς της χώρας με τη Ρωσία. Οι εντάσεις μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ, ενός άλλου σημαντικού συμμάχου των ΗΠΑ, σχετικά με τη Γάζα και τη Συρία έχουν κατά καιρούς περιπλέξει τις σχέσεις με την Άγκυρα.

Ο Ερντογάν έχει καταστήσει σαφές ότι επιθυμεί να αρθεί το εμπάργκο στα F-35. «Δεν θεωρώ ότι αυτό ταιριάζει σε μια στρατηγική συνεργασία, ούτε ότι είναι η σωστή πορεία», δήλωσε αυτή την εβδομάδα σε συνέντευξή του στο Fox News.

Διεθνείς παρατηρητές σημειώνουν ότι αυθαίρετες διώξεις ακτιβιστών, δημοσιογράφων και πολιτικών της αντιπολίτευσης παραμένουν σοβαρό πρόβλημα.

Ο Τραμπ, ωστόσο, θεωρεί τον Ερντογάν κρίσιμο εταίρο και αξιόπιστο διαμεσολαβητή στην προσπάθειά του να τερματίσει τους πολέμους στην Ουκρανία και στη Γάζα. Η κυβέρνησή του ευθυγραμμίζεται σε μεγάλο βαθμό με την προσέγγιση της Τουρκίας στη Συρία, καθώς και οι δύο χώρες επαναπροσδιορίζουν τη στάση τους απέναντι στη χώρα μετά την πτώση του Σύρου ηγέτη Μπασάρ αλ-Άσαντ τον περασμένο Δεκέμβριο.

Ο Τραμπ και Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν ακολουθήσει τον Ερντογάν στην υποστήριξή τους προς τον Σύρο πρόεδρο Αχμάντ αλ-Σαράα, πρώην διοικητή ομάδας ανταρτών που είχε χαρακτηριστεί τρομοκρατική οργάνωση.

Ο Ερντογάν προσπαθεί να παρουσιάσει τη χώρα του ως παράγοντα σταθερότητας σε μια ταραχώδη περίοδο. Θεωρεί ότι η Τουρκία μπορεί να παίξει καίριο ρόλο στην ευρωπαϊκή ασφάλεια και να γεφυρώσει γεωπολιτικές αντιθέσεις γύρω από την Ουκρανία, τη Συρία και τους αμερικανικούς δασμούς που έχουν τροφοδοτήσει έναν παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο.

Η Άγκυρα επίσης πιστεύει ότι έχει αναδειχθεί σε αξιόπιστο μεσολαβητή στη Μαύρη Θάλασσα, διατηρώντας σχέσεις τόσο με την Ουκρανία όσο και με τη Ρωσία.

Η Τουρκία παραμένει ισχυρός παίκτης στη Συρία, καθώς οι αντάρτικες δυνάμεις που υποστήριξε ανέλαβαν την εξουσία τον περασμένο Δεκέμβριο. Όμως η πτώση του Άσαντ όξυνε τις ήδη τεταμένες σχέσεις με το Ισραήλ, με αντικρουόμενα συμφέροντα που απειλούν να οδηγήσουν σε σύγκρουση.

Ο Τραμπ, από την πλευρά του, έχει καλέσει τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου να είναι «λογικός» στις σχέσεις του με την Άγκυρα.

Το αγκάθι της Γάζας

Την Τρίτη, ο Ερντογάν συμμετείχε σε συνάντηση που συγκάλεσε ο Τραμπ στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, με τη συμμετοχή οκτώ Αράβων και μουσουλμάνων ηγετών, για τον πόλεμο στη Γάζα που διαρκεί σχεδόν δύο χρόνια.

Ο Τούρκος πρόεδρος ήταν ιδιαίτερα επικριτικός απέναντι στο Ισραήλ για τον τρόπο που διαχειρίζεται τον πόλεμο, ο οποίος ξέσπασε μετά την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, με 1.200 νεκρούς και 251 ομήρους. Σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας της Γάζας, πάνω από 65.000 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί και περίπου το 90% των κατοικιών στη Γάζα έχουν καταστραφεί ή υποστεί ζημιές.

Στην ομιλία του την Τρίτη στον ΟΗΕ, ο Ερντογάν κατηγόρησε ξανά το Ισραήλ για γενοκτονία —κατηγορία που απορρίπτουν Ισραήλ και ΗΠΑ.

«Δεν πρόκειται για μάχη κατά της τρομοκρατίας», είπε. «Πρόκειται για κατοχή, εκτοπισμό, εξορία, γενοκτονία και πολιτική μαζικής καταστροφής ζωών, με πρόσχημα τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου».