Hurriyet: Έχασε η Τουρκία το «τρένο» των 150 δισ. ευρώ της ΕΕ;

Μάταια γιορτάζει η Αθήνα, σύμφωνα με δημοσίευμα της Hurriyet. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε δώσει στα κράτη μέλη προθεσμία έως τις 30 Νοεμβρίου για να υποβάλουν αίτηση για το αμυντικό ταμείο ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Ως υποψήφια χώρα, η Τουρκία διαπραγματεύεται επίσης με τις Βρυξέλλες. Αν και ο ελληνικός Τύπος ισχυρίζεται ότι η Τουρκία έχει χάσει την προθεσμία συμμετοχής, η Άγκυρα ενδέχεται να συμπεριληφθεί στο σχέδιο SAFE στο μέλλον. Η προθεσμία υποβολής των εθνικών σχεδίων στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Δράσης για την Ασφάλεια (SAFE), ένα αμυντικό ταμείο ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ που αποσκοπεί στην ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω κοινών προμηθειών, λήγει σήμερα.

Η λήξη της προθεσμίας έχει ερμηνευθεί, ιδίως στον ελληνοκυπριακό και ελληνικό Τύπο, με το σκεπτικό ότι «η Τουρκία έχασε το τρένο του SAFE». Ωστόσο, η λήξη αυτής της προθεσμίας δεν έχει άμεση επίδραση στην Τουρκία.

Η προθεσμία αφορά τα κράτη-μέλη

Η προθεσμία της 30ής Νοεμβρίου που έθεσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποτελεί ένα χρονοδιάγραμμα για τα κράτη-μέλη να υποβάλουν τα σχέδια άμυνας και τα σχέδια επενδύσεων τους στις Βρυξέλλες στο πλαίσιο του SAFE. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε αυτά τα σχέδια για να καθορίσει πόσα θα λάβει κάθε χώρα. Η υπέρβαση της προθεσμίας της 30ής Νοεμβρίου δεν σημαίνει ότι τα σχέδια και τα επενδυτικά έργα δεν μπορούν να υποβληθούν μετά από αυτή την ημερομηνία. Εάν το ταμείο των 150 δισεκατομμυρίων ευρώ δεν αξιοποιηθεί πλήρως στην πρώτη φάση, θα συνεχίσει να χρησιμοποιείται μέχρι το 2030.

Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της ΕΕ σχετικά με το SAFE έχουν αποτύχει σε αυτό το στάδιο. Ωστόσο, η αμυντική βιομηχανία του Ηνωμένου Βασιλείου θα μπορεί να συνεχίσει να συμμετέχει σε έργα μέσω του SAFE υπό τις προϋποθέσεις που ισχύουν για τρίτες χώρες. Σύμφωνα με τους κανόνες που έχει θεσπίσει η ΕΕ, η Τουρκία, ως υποψήφια χώρα, έχει επίσης το δικαίωμα να συμμετάσχει στο SAFE. Οι τρίτες χώρες μπορούν να συμμετάσχουν στο SAFE σε ποσοστό 35 %. Οι υποψήφιες χώρες μπορούν επίσης να συμμετάσχουν πλήρως, εάν πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις. Η Τουρκία υπέβαλε την αίτηση πλήρους συμμετοχής της τους τελευταίους μήνες.

Η ένσταση της Ελλάδας και των Ελληνοκυπρίων

Η Επιτροπή υιοθέτησε μια αργή προσέγγιση όσον αφορά την αίτηση της Τουρκίας. Ο λόγος είναι η ανακοίνωση της ελληνοκυπριακής κυβέρνησης και της Ελλάδας ότι θα εμποδίσουν τη συμμετοχή της Τουρκίας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή περιμένει να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες αντί να ενεργήσει γρήγορα. Ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Johann Wadephul δήλωσε σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον υπουργό Εξωτερικών Hakan Fidan στις 28 Νοεμβρίου: «Πιστεύω ότι ο μηχανισμός SAFE πρέπει να είναι ανοιχτός στην Τουρκία και το Ηνωμένο Βασίλειο ως σημαντικούς συμμάχους του ΝΑΤΟ και ότι πρέπει να τους καλύπτει επίσης». Πολλές χώρες της ΕΕ συμμερίζονται αυτή την άποψη.

Ενημερωτικό σημείωμα: Οι τουρκικές εταιρείες άμυνας έχουν πρόσφατα προσελκύσει την προσοχή με τις δυνατότητές τους στους τομείς των UAV, UCAV, θωρακισμένων οχημάτων, ηλεκτρονικού πολέμου και πυρομαχικών, και θα μπορούσαν να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στην αναδιάρθρωση των στρατών της ΕΕ.

Ο όρος που θέτει η Ελλάδα

Η ελληνική εφημερίδα «Καθημερινή» μετέδιδε χθες ότι «παρά την ισχυρή υποστήριξη από σημαντικά κράτη μέλη όπως η Γερμανία, η Τουρκία δεν θα είναι σε θέση να τηρήσει την προθεσμία της 30ης Νοεμβρίου και δεν θα συμμετάσχει στον νέο μηχανισμό αμυντικών πιστώσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ SAFE (Security Action for Europe)». Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε τον Οκτώβριο ότι, για να εγκρίνει η χώρα του τη συμμετοχή της Τουρκίας στα προγράμματα του Ευρωπαϊκού Σχεδίου Δράσης για την Ασφάλεια (SAFE), η TBMM (Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας) πρέπει να ανακαλέσει την απόφαση «casus belli» του 1995 και η Τουρκία πρέπει να παραιτηθεί από τις διεκδικήσεις της επί των γκρίζων ζωνών στο Αιγαίο που περιλαμβάνουν νησιά, νησίδες ή βράχους που δεν αναφέρονται συγκεκριμένα σε διεθνείς συνθήκες. Η απόφαση casus belli θεωρεί την επέκταση των χωρικών υδάτων της Ελλάδας σε 12 μίλια γύρω από τα νησιά του Αιγαίου ως αιτία πολέμου.

Η Τουρκία δεν μπορεί να ενταχθεί στο SAFE στην αρχική φάση

Σύμφωνα με το άρθρο της ελληνικής εφημερίδας «Καθημερινή» με τίτλο «Η Τουρκία θα χάσει την περίοδο συμμετοχής στον αμυντικό μηχανισμό SAFE της ΕΕ», η Τουρκία δεν θα μπορέσει να ενταχθεί στον νέο αμυντικό πιστωτικό μηχανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ, SAFE (Security Action for Europe), στην αρχική φάση.

Η έκθεση ανέφερε ότι ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δήλωσε: «Η αξιολόγηση της Τουρκίας και της Νότιας Κορέας βρίσκεται σε εξέλιξη. Αυτές οι δύο χώρες δεν θα προλάβουν την προθεσμία». Αναφέρθηκε ότι η πιθανότητα βέτο της Ελλάδας και της Κυπριακής Κυβέρνησης και οι αντιρρήσεις της Γαλλίας ήταν καθοριστικές για τη συμμετοχή της Άγκυρας στο πρόγραμμα, για το οποίο υπέβαλε αίτηση τον Ιούλιο. Για το λόγο αυτό, αναφέρθηκε ότι η Επιτροπή δεν υπέβαλε την αίτηση της Τουρκίας στην έγκριση των κρατών μελών. Σημειώθηκε ότι η Γερμανία υποστήριξε ένθερμα τη συμμετοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα και ότι ο υπουργός Εξωτερικών Johann Wadephul τόνισε στη συνάντησή του με τον ομόλογό του Hakan Fidan ότι η Τουρκία και το Ηνωμένο Βασίλειο, «ως σημαντικοί εταίροι του ΝΑΤΟ, θα πρέπει να έχουν πρόσβαση στο SAFE».

Αναφέρθηκε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο αποχώρησε από το πρόγραμμα λόγω διαφωνίας σχετικά με τις οικονομικές υποχρεώσεις. Σημειώθηκε ότι, αν και η Τουρκία και το Ηνωμένο Βασίλειο δεν μπορούν να συμμετάσχουν άμεσα στο SAFE, μπορούν να συμμετάσχουν σε διμερή αμυντικά έργα με κράτη μέλη της ΕΕ. Ωστόσο, οι τρίτες χώρες μπορούν να έχουν μερίδιο το πολύ 35 % σε οποιοδήποτε έργο χρηματοδοτούμενο από το SAFE. Αναφέρθηκε ότι οι Βρυξέλλες συνεχίζουν τις συνομιλίες τους με τον Καναδά.