Πόλεμος στην Ουκρανία: Πιέσεις στη Γαλλία να αναλάβει ηγετικό ρόλο

Η αυξανόμενη αβεβαιότητα γύρω από τον ρόλο των Ηνωμένων Πολιτειών στην ευρωπαϊκή ασφάλεια, ιδιαίτερα μετά την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, ωθεί τη Γαλλία να επαναπροσδιορίσει τη θέση της ως βασικός πυλώνας άμυνας της Ευρώπης.

Το μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό περιβάλλον, η εντεινόμενη απειλή από τη Ρωσία και η σταδιακή αποστασιοποίηση της Ουάσινγκτον από το ΝΑΤΟ φέρνουν στο προσκήνιο το παλιό γαλλικό δόγμα της «στρατηγικής αυτονομίας» της Ευρώπης.

Σύμφωνα με ανάλυση του Politico, στη Γαλλία, η αλλαγή αυτή δεν αφορά μόνο την πολιτική ηγεσία αλλά και την κοινωνία.

Ο ρόλος της Γαλλίας και η ευρωπαϊκή άμυνα

Νέοι εργαζόμενοι, όπως η 26χρονη Σαρλότ, εγκαταλείπουν την ιδιωτική οικονομία και εξετάζουν το ενδεχόμενο να καταταχθούν στις ένοπλες δυνάμεις, θεωρώντας πως η υπεράσπιση της χώρας και της Ευρώπης αποτελεί πλέον προσωπική ευθύνη. Το Παρίσι επενδύει στην αύξηση των στρατιωτικών δαπανών, στην ενίσχυση της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας και στον διπλασιασμό των εφεδρικών δυνάμεων, ενώ από το 2025 επαναφέρει την εθελοντική στρατιωτική θητεία για νέους.

Η Ρωσία αντιμετωπίζεται ως η κύρια απειλή για την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Σύμφωνα με τη γαλλική στρατιωτική ηγεσία, η Ευρώπη ενδέχεται να βρεθεί αντιμέτωπη με μια σοβαρή κρίση μέσα στα επόμενα τρία έως τέσσερα χρόνια, πιθανόν χωρίς ουσιαστική αμερικανική στρατιωτική υποστήριξη. Η Γαλλία, ως η μοναδική πυρηνική δύναμη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καλείται να καλύψει μέρος του κενού που αφήνει η Ουάσινγκτον, τόσο πολιτικά όσο και στρατιωτικά.

Η καχυποψία που ιστορικά διατηρεί η Γαλλία απέναντι στις ΗΠΑ - η οποία χρονολογείται από την κρίση του Σουέζ το 1956 - φαίνεται σήμερα να δικαιώνεται στα μάτια πολλών Ευρωπαίων αξιωματούχων. Χώρες που παραδοσιακά στηρίζονταν πλήρως στην αμερικανική ομπρέλα ασφαλείας αρχίζουν να αμφισβητούν τη βιωσιμότητά της, με τη Γερμανία, τη Δανία και κράτη της Ανατολικής Ευρώπης να επανεξετάζουν τη στάση τους.

Παράλληλα, το Παρίσι ενισχύει τη στρατιωτική του παρουσία σε χώρες πρώτης γραμμής, όπως η Ρουμανία, η Εσθονία και η Φινλανδία, ενώ μαζί με το Ηνωμένο Βασίλειο ηγείται ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών για την ασφάλεια της Ουκρανίας μετά τον πόλεμο. Ωστόσο, αρκετές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις εξακολουθούν να διστάζουν να αναλάβουν δεσμεύσεις χωρίς αμερικανική κάλυψη.

Οι εσωτερικές δυσκολίες και το... βάρος της ευθύνης

Η φιλοδοξία της Γαλλίας να ηγηθεί της ευρωπαϊκής άμυνας σκοντάφτει στις εσωτερικές πολιτικές δυσκολίες. Η πολιτική αστάθεια μετά τις πρόωρες εκλογές του 2024 και η άνοδος της ακροδεξιάς Εθνικής Συσπείρωσης, που αμφισβητεί το ΝΑΤΟ και απορρίπτει την αποστολή στρατευμάτων στην Ουκρανία, δημιουργούν ανησυχία στους Ευρωπαίους εταίρους για τη συνέπεια της γαλλικής πολιτικής μετά το 2027.

Παρά τις αμφιβολίες, η Γαλλία παραμένει για πολλούς το μοναδικό ευρωπαϊκό κράτος με τη στρατιωτική εμπειρία, τη βιομηχανική βάση και την πυρηνική αποτροπή που απαιτούνται για να ηγηθεί μιας πιο αυτόνομης ευρωπαϊκής άμυνας. Το ερώτημα που μένει ανοιχτό είναι αν θα μπορέσει να μετατρέψει τη στρατηγική της διορατικότητα σε πράξεις, πριν οι γεωπολιτικές εξελίξεις ξεπεράσουν τις δυνατότητες της Ευρώπης.