Διακυβέρνηση Τραμπ: 13 πράγματα που άλλαξε μέσα στο 2025 και δεν το πρόσεξε κανείς

«Θα κάνουμε τον χρυσό αιώνα των ΗΠΑ» αυτό είπε στην πρώτη του ομιλία μετά την επανεκλογή του ως πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών ο Ντόναλντ Τραμπ που υποσχέθηκε μόνο μέσα στις πρώτες εκατό ημέρες να προκαλέσει σοκ και δέος. Κάτι που έκανε. Στη δεύτερη θητεία του ο Τραμπ έκανε ορισμένες αλλαγές που ήταν θορυβώδεις και βαθιά πολωτικές αλλά έκανε και άλλες που πέρασαν κάπως στα ψιλά, και όμως είναι εξίσουν σημαντικές.

Ποια είναι λοιπόν τα 13 πράγματα που έκανε ο Αμερικανός πρόεδρος και ίσως τα πρόσεξες, ίσως και όχι;

Οι αλλαγές που κατάφερε ο Τραμπ

1. Υπονόμευσε την εμπιστοσύνη στους ομοσπονδιακούς θεσμούς

Πολύ πριν από τις πολιτικές αντιπαραθέσεις, η διακυβέρνηση Τραμπ άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο οι Αμερικανοί αντιλαμβάνονται το ίδιο το κράτος. Οι επαναλαμβανόμενες επιθέσεις στο FBI, στις υπηρεσίες πληροφοριών, στους θεσμούς δημόσιας υγείας και στη Δικαιοσύνη αναδιατύπωσαν τη δυσπιστία ως ένδειξη πίστης. Η εμπιστοσύνη στους ομοσπονδιακούς θεσμούς μειώθηκε απότομα κατά τη διάρκεια και μετά την προεδρία του, αλλοιώνοντας την αντίληψη για την αυθεντία και την τεχνογνωσία. Όταν η εμπιστοσύνη ραγίζει, δύσκολα αποκαθίσταται.

Όπως τονίζει το bolde, σύμφωνα με το Pew Research Center, η εμπιστοσύνη στο κράτος έφτασε σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα και έκτοτε δυσκολεύεται να ανακάμψει. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η θεσμική δυσπιστία τροφοδοτεί την πόλωση και αποδυναμώνει τη δημοκρατική ανθεκτικότητα. Ο αντίκτυπος δεν είναι θεωρητικός — επηρεάζει τη συμμόρφωση, τη συνεργασία και τη συμμετοχή στα κοινά. 

2. Έκανε τους πολιτικούς κανόνες να μοιάζουν προαιρετικοί

Για δεκαετίες, η αμερικανική πολιτική στηριζόταν σε άγραφους κανόνες που καθοδηγούσαν τη συμπεριφορά πέρα από τον νόμο. Ο Τραμπ αμφισβήτησε ανοιχτά αυτές τις συμβάσεις — από την άρνηση δημοσιοποίησης των φορολογικών του δηλώσεων μέχρι τις προσωπικές επιθέσεις σε δικαστές και δημοσιογράφους. Όταν οι κανόνες παραβιάζονται χωρίς συνέπειες, παύουν να λειτουργούν ως αναχώματα. Το αδιανόητο έγινε προηγούμενο.

Οι μελλοντικοί ηγέτες κινούνται πλέον σε ένα περιβάλλον όπου η αυτοσυγκράτηση δεν θεωρείται δεδομένη. Το χάσμα ανάμεσα στη νομιμότητα και την αποδεκτότητα διευρύνθηκε. Η διάβρωση αυτή δεν χρειάστηκε νομοθεσία — συνέβη μέσω επανάληψης. Η παραβίαση κανόνων κανονικοποιήθηκε.

3. Σημάδεψε την κληρονομιά του Ανώτατου Δικαστηρίου

Οι τρεις διορισμοί του Τραμπ στο Ανώτατο Δικαστήριο άλλαξαν δραστικά τις ισορροπίες. Αποφάσεις για τις αμβλώσεις, τα εκλογικά δικαιώματα, την εκτελεστική εξουσία και τη ρύθμιση της αγοράς αντανακλούν αυτή τη μεταμόρφωση. Το Δικαστήριο μετατράπηκε σε κεντρικό πολιτικό πεδίο σύγκρουσης.

Νομικοί που επικαλείται ο Αμερικανικός Δικηγορικός Σύλλογος τονίζουν ότι οι ισόβιοι διορισμοί ξεπερνούν κάθε προεδρική θητεία. Οι επιπτώσεις φτάνουν έως τους πολιτειακούς νόμους, τη ρύθμιση των επιχειρήσεων και τις ατομικές ελευθερίες. Ακόμη και όσοι μένουν μακριά από την πολιτική βιώνουν τις συνέπειες στην καθημερινότητά τους. Ο ρόλος της Δικαιοσύνης στον δημόσιο βίο έχει αλλάξει θεμελιωδώς.

4. Μετέτρεψε την προεδρία σε προσωπικό brand

Ο Τραμπ θόλωσε όσο κανείς άλλος τη γραμμή ανάμεσα στη διακυβέρνηση και την προσωπική προβολή. Επίσημες ανακοινώσεις, πολιτικές αποφάσεις και προσβολές περνούσαν από προσωπικούς λογαριασμούς στα κοινωνικά δίκτυα. Η προεδρία έγινε αξεχώριστη από το πρόσωπο που την κατείχε. Η πολιτική μετατοπίστηκε προς την πίστη στο πρόσωπο.

Αυτό άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο οι υποψήφιοι εκστρατεύουν και κυβερνούν. Η προσοχή έγινε νόμισμα, η αγανάκτηση στρατηγική, η viral απήχηση πηγή ισχύος. Το αξίωμα μοιάζει πλέον λιγότερο θεσμικό και περισσότερο επιτελεστικό. Η πολιτική επικοινωνία άλλαξε μόνιμα.

5. Έκανε την παραπληροφόρηση mainstream

Η παραπληροφόρηση προϋπήρχε, αλλά η προεδρία Τραμπ επιτάχυνε την κανονικοποίησή της. Ψευδείς ισχυρισμοί επαναλαμβάνονταν από το ανώτατο αξίωμα, βαφτίζονταν «εναλλακτικά γεγονότα» και ενισχύονταν από κομματικά οικοσυστήματα μέσων. Η αλήθεια έγινε διαπραγματεύσιμη ανάλογα με την πολιτική πίστη. Η κοινή πραγματικότητα διαβρώθηκε.

6. Μετέτρεψε τη μετανάστευση σε δείκτη ταυτότητας

Η μεταναστευτική πολιτική έπαψε να είναι γραφειοκρατικό ζήτημα και έγινε πολιτισμικό τεστ. Η γλώσσα σκλήρυνε, η επιβολή απέκτησε θεατρικό χαρακτήρα και τα σύνορα έγιναν σύμβολα. Οικογένειες και κοινότητες ένιωσαν να στοχοποιούνται ή να κινητοποιούνται μόνο από τη ρητορική. Η μετανάστευση έπαψε να είναι αφηρημένη.

Ακόμη και μετά από αναστροφές πολιτικής, το συναισθηματικό αποτύπωμα παρέμεινε. Η συζήτηση ηθικοποιήθηκε αντί να παραμείνει διοικητική. Για πολλούς Αμερικανούς, η μετανάστευση σηματοδοτεί πλέον πολιτική ταυτότητα περισσότερο παρά οικονομική πολιτική. Η πόλωση επιμένει.

7. Πολιτικοποίησε τη δημόσια υγεία

Η πανδημία COVID-19 συνέπεσε με την προεδρία Τραμπ σε κρίσιμη στιγμή. Η επιστημονική καθοδήγηση αμφισβητήθηκε δημόσια, οι αρμόδιες υπηρεσίες υπονομεύθηκαν και τα υγειονομικά μέτρα έγιναν κομματικά σήματα. Η εμπιστοσύνη στη δημόσια υγεία έσπασε σε πολιτικές γραμμές. Μάσκες, εμβόλια και δεδομένα μετατράπηκαν σε ιδεολογικά πεδία μάχης.

Έρευνα που δημοσιεύθηκε στο The Lancet δείχνει ότι η πολιτικοποίηση της υγειονομικής επικοινωνίας συνέβαλε σε ασυνεπή συμμόρφωση και χειρότερα αποτελέσματα. Η ζημιά ξεπέρασε την COVID-19. Η καχυποψία απέναντι στα εμβόλια και τους ειδικούς αυξήθηκε. Η δημόσια υγεία σηκώνει πλέον το βάρος της πολιτικής ταυτότητας.

8. Αφαίρεσε από τα ΜΜΕ το ουδέτερο κύρος τους

Οι διαρκείς επιθέσεις του Τραμπ στους δημοσιογράφους αναδιατύπωσαν τον Τύπο ως αντίπαλο και όχι ως θεσμικό ελεγκτή. Ο όρος «fake news» έγινε καθολική απόρριψη δυσάρεστης κάλυψης. Πολλοί Αμερικανοί έπαψαν να βλέπουν τα μέσα ως ατελή αλλά αναγκαία. Αντ’ αυτού, πήραν θέση.

Το αποτέλεσμα ήταν ο κατακερματισμός των οικοσυστημάτων ενημέρωσης. Το κοινό επιλέγει πλέον πραγματικότητα μέσω κομματικών πηγών αντί για κοινές αναφορές. Το τοπίο των ΜΜΕ μοιάζει λιγότερο με φόρουμ και περισσότερο με πεδίο μάχης. Ο δημόσιος λόγος άλλαξε μόνιμα.

9. Έπληξε τις διεθνείς συμμαχίες

Μακρόχρονες συμμαχίες αμφισβητήθηκαν, επικρίθηκαν ή εργαλειοποιήθηκαν δημόσια. Το ΝΑΤΟ, η ΕΕ και οι διπλωματικοί κανόνες αντιμετωπίστηκαν ως συναλλαγές και όχι ως δεσμεύσεις. Οι σύμμαχοι ανησύχησαν και οι αντίπαλοι ενθαρρύνθηκαν. Η αξιοπιστία των ΗΠΑ έγινε αβέβαιη.

Ακόμη και μετά από αλλαγές ηγεσίας, η διεθνής εμπιστοσύνη χρειάζεται χρόνο για να αποκατασταθεί. Οι διπλωματικές σχέσεις στηρίζονται στη συνέπεια, όχι μόνο στην πολιτική. Η αίσθηση απροβλεψιμότητας παραμένει. Η διεθνής τάξη δέχθηκε διαρκές σοκ.

10. Έκανε τη πολιτική γλώσσα πιο επιθετική

Προσβολές, παρατσούκλια και προσωπικές επιθέσεις πέρασαν από τα περιθώρια στο κέντρο της πολιτικής σκηνής. Η διαφωνία έγινε χλεύη. Η ευγένεια έχασε την αξία της. Η συναισθηματική θερμοκρασία της πολιτικής εκτοξεύτηκε.

Ο τόνος αυτός διείσδυσε στην καθημερινότητα. Ο διαδικτυακός λόγος σκλήρυνε. Οικογενειακές συζητήσεις διαρρήχθηκαν. Η πολιτική έπαψε να είναι κάτι που συζητάς και έγινε κάτι που αντέχεις.

11. Θόλωσε τα όρια ανάμεσα στη διακυβέρνηση και την ψυχαγωγία

Συνεντεύξεις Τύπου έμοιαζαν με προεκλογικές συγκεντρώσεις. Ανακοινώσεις πολιτικής έγιναν θέαμα. Το δράμα απέφερε μεγαλύτερη εμπλοκή από την ουσία. Η διακυβέρνηση υιοθέτησε τους ρυθμούς της ριάλιτι τηλεόρασης.

Αυτό άλλαξε τις προσδοκίες του κοινού. Η «βαρετή» επάρκεια έχασε την απήχησή της. Η διαρκής διέγερση έγινε ο κανόνας. Το κόστος ήταν η εστίαση και το βάθος.

12. Ενέπνευσε μαζικές διαμαρτυρίες και αντίσταση

Η διακυβέρνηση Τραμπ πυροδότησε εκτεταμένα κινήματα διαμαρτυρίας σε όλο το πολιτικό φάσμα. Η συμμετοχή στα κοινά αυξήθηκε μέσω πορειών, μποϊκοτάζ και οργανώσεων βάσης. Η συμμετοχή έγινε προσωπική υπόθεση. Η σιωπή έμοιαζε με συνενοχή.

Ακόμη και μετά το τέλος της προεδρίας, ο ακτιβισμός παραμένει κεντρικός στην ταυτότητα πολλών. Οι πολίτες έμαθαν ότι μπορούν να κινητοποιηθούν γρήγορα και ορατά. Ο δημόσιος βίος έγινε πιο φορτισμένος και συμμετοχικός. Η ενέργεια αυτή δεν έχει σβήσει.

13. Έκανε τους Αμερικανούς να συνειδητοποιήσουν ότι η δημοκρατία είναι πιο εύθραυστη απ’ όσο πίστευαν

Οι αμφισβητήσεις της εκλογικής νομιμότητας, της ειρηνικής μεταβίβασης της εξουσίας και των συνταγματικών κανόνων κλόνισαν βεβαιότητες. Ό,τι έμοιαζε δεδομένο έγινε αιρετό. Η δημοκρατία έπαψε να είναι υπόκωφος θόρυβος. Έγινε κάτι που χρειάζεται υπεράσπιση.

Αυτή η συνειδητοποίηση άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο οι πολίτες βλέπουν τον ρόλο τους. Η ψήφος, οι θεσμοί και η λογοδοσία απέκτησαν αίσθηση επείγοντος. Η ψευδαίσθηση της αναπόφευκτης συνέχειας χάθηκε. Ίσως αυτή να είναι η πιο διαρκής αλλαγή απ’ όλες.