Κυπριακή ΑΟΖ: Η ώρα της αλήθειας για τον «Πορθητή»

* Του Θεόδωρου Τσακίρη

Περίπου έξι εβδοµάδες µετά την 4η Μαΐου, όταν και πρωτοεµφανίστηκε το γεωτρύπανο «Φατίχ» στην ακαθόριστη ΑΟΖ της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας, έρχεται η ώρα της αλήθειας. Ο στόχος δεν είναι απλώς να µην επαναληφθεί η γεώτρηση του «Φατίχ», αλλά να αποφευχθεί -και αυτό είναι σηµαντικότερο- µια γεώτρηση από την Τουρκία εντός της οριοθετηµένης, διεθνώς αναγνωρισµένης ΑΟΖ της Λευκωσίας και µάλιστα σε τεµάχια που έχουν αδειοδοτηθεί σε διεθνείς πετρελαϊκές.

Οι πιθανότητες, ωστόσο, να έχουµε καλά νέα από τις Βρυξέλλες είναι περιορισµένες. Η κυβέρνηση Αναστασιάδη ανέδειξε σε υψηλή πολιτική τέχνη το δόγµα του κατευνασµού. Ηλπιζε πως µε το να µην κάνει τίποτα για να εµποδίσει την τουρκική επιθετικότητα στη µη οριοθετηµένη ΑΟΖ της Κύπρου, η Αγκυρα δεν θα προχωρούσε στα περαιτέρω.

Όταν αυτές οι ψευδαισθήσεις κατέρρευσαν, ο πρόεδρος Αναστασιάδης ανακήρυξε τη χώρα του υπό νέα τουρκική εισβολή. Ωστόσο, δεν ζήτησε καν να συγκληθεί έκτακτο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο για να εκφραστεί η έµπρακτη αλληλεγγύη της Ενωσης έναντι ενός κράτους-µέλους της, όπως έγινε το 2014 για την Ουκρανία. Από την πλειάδα των δυνητικών µέτρων που θα µπορούσε να λάβει εναντίον της Τουρκίας, προχώρησε σε δύο ηµίµετρα. Στην αυτονόητη και µε καθυστέρηση περίπου οκτώ ετών οριοθέτηση των συντεταγµένων της κυπριακής ΑΟΖ έναντι της Τουρκίας και στην έκδοση ενταλµάτων σύλληψης εναντίον των διεθνών πληρωµάτων του «Φατίχ» και των συνοδευτικών του πλοίων. Αφησε ωστόσο στο απυρόβλητο το «Μπαρµπαρόσα», λες και το ωκεανογραφικό συγκεντρώνει σεισµογραφικά δεδοµένα για την Κύπρο και όχι για τα τουρκικά γεωτρύπανα.

Παράλληλα, άρχισε να πυροβολεί την προσπάθεια που ο ίδιος κατέβαλε για να επιβάλει κόστος στην Τουρκία, αµφισβητώντας το κατά πόσο η Τουρκία θα µπορέσει να κάνει τελικά τη γεώτρηση, λες και η παρουσία του «Φατίχ» από µόνη της δεν αποτελούσε επαρκή αιτία για τη λήψη µέτρων εναντίον της. Η αυτοϋπονόµευση του µηνύµατος της κρίσης προς τους εταίρους και συµµάχους της Κύπρου στο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο οδήγησε σε στρατηγική αµηχανία.

Το αποτέλεσµα ήταν να µην ενταχθεί προς συζήτηση το ζήτηµα της εξειδίκευσης µέτρων κατά της Τουρκίας ούτε στο Συµβούλιο Γενικών Υποθέσεων ούτε στο Συµβούλιο των Υπουργών Εξωτερικών που προετοιµάζουν τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου στις 20- 21 Ιουνίου. Είναι εξαιρετικά αµφίβολο πλέον το κατά πόσο ο κύριος Αναστασιάδης θα επιτύχει τουλάχιστον να λάβει την απόφαση του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου ότι θα υπάρξουν µέτρα κατά της Τουρκίας, παραπέµποντας στην εξειδίκευσή τους από τους ΥΠΕΞ σε κάποιο µελλοντικό Ευρωπαϊκό Συµβούλιο. Εάν αποτύχει, έπονται τα χειρότερα σε θάλασσα και ξηρά µε έµφαση στη νεκρή ζώνη.

* Ο Θεόδωρος Τσακίρης, Επίκουρος καθηγητής Γεωπολιτικής και Ενεργειακής Πολιτικής Πανεπιστηµίου Λευκωσίας - ερευνητής ΕΛΙΑΜΕΠ