Γιατί η Τεχεράνη «βυθίζεται» έως 25 εκατοστά κάθε χρόνο

Η Τεχεράνη, η πόλη με το μεγαλύτερο πληθυσμό στη Δυτική Ασία, βυθίζεται σταδιακά. Σύμφωνα με δορυφορικές εικόνες, μερικές περιοχές της ιρανικής πρωτεύουσας «βουλιάζουν» έως κατά 25 εκατοστά ετησίως.

Σύμφωνα με γεωεπιστήμονες πρόβλημα της καθίζησης φαίνεται ότι επηρεάζει ακόμα και το διεθνές αεροδρόμιο της πόλης. Παράλληλα, ερευνητής του Γερμανικού Κέντρου Γεωεπιστημονικών Ερευνών GFZ του Πότσνταμ, που θα κάνουν σχετική δημοσίευση στο περιοδικό τηλεπισκόπησης του περιβάλλοντος «Remote Sensing of Environment», σύμφωνα με το «Nature», προχώρησαν στην ανάλυση δορυφορικών δεδομένων της περιόδου 2003-2017 με σκοπό να υπολογίσουν την αργή καθίζηση της πόλης των περίπου 13 εκατομμυρίων κατοίκων.

Γνωστή η υποχώρηση του εδάφους

Από προηγούμενες έρευνες ήταν γνωστό πως η Τεχεράνη αντιμετωπίζει πρόβλημα υποχώρησης του εδάφους. Το πρόβλημα πιστεύεται ότι σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με τον υδροφόρο ορίζοντα, ο οποίος συνεχώς υποχωρεί λόγω των ολοένα αυξανόμενων αναγκών για ύδρευση των κατοίκων και για άρδευση των πέριξ αγροτικών καλλιεργειών. Ακόμη υπολογίζεται ότι περίπου 30.000 παράνομα πηγάδια υπάρχουν στην ευρύτερη περιοχή της Τεχεράνης.

Η νέα μελέτη αποκαλύπτει καλύτερα από κάθε άλλη φορά το μέγεθος του προβλήματος. Η δυτική Τεχεράνη (ένα μείγμα προαστίων και αγροτικών γαιών) υποχωρεί με μέσο ετήσιο ρυθμό έως 25 εκατοστά το χρόνο, ενώ με τον ίδιο ρυθμό καταβυθίζεται και η αγροτική περιοχή Βαραμίν στα νοτιοανατολικά της πόλης. Οι ρυθμοί αυτοί καθίζησης είναι από τους υψηλότερους στον κόσμο.

Ενδεικτικό είναι το γεγονός πως το διεθνές αεροδρόμιο, στα νοτιοδυτικά της Τεχεράνης, υποχωρεί με μέσο ρυθμό πέντε εκατοστών ετησίως. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της μελέτης περίπου το ένα δέκατο (10%) του αστικού συγκροτήματος της πόλης επηρεάζεται, καθώς επίσης πολλές δορυφορικές πόλεις και χωριά, ιδίως στα νοτιοδυτικά της Τεχεράνης.

«Όταν περπατά κανείς σε αυτές τις περιοχές, βλέπει ανώμαλες επιφάνειες δρόμων, μετατοπισμένα κράσπεδα, ρωγμές σε τοίχους, ακόμη και κτίρια που γέρνουν, μερικά από τα οποία πρέπει να γκρεμιστούν», ανέφερε ο ιρανικής καταγωγής επικεφαλής ερευνητής Μαχντί Μοτάγκ.

Εντωμεταξύ στα νοτιοανατολικά της Τεχεράνης έχουν εμφανιστεί στο έδαφος τεράστιες ρωγμές μήκους αρκετών χιλιομέτρων, με βάθος και πλάτος έως τεσσάρων μέτρων. Μερικές απειλούν να γκρεμίσουν τους γειτονικούς πυλώνες του ηλεκτρικού ρεύματος ή να λυγίσουν τις ράγες του τρένου. Μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις, οι υπόγειες μετακινήσεις δημιουργούν ξαφνικές καθιζήσεις που «καταπίνουν» ανθρώπους, όπως ένας αγρότης, ο οποίος έπεσε σε μια τέτοια τρύπα βάθους έξι μέτρων και έμεινε εκεί για ώρες, ώσπου να απεγκλωβιστεί.

Σύμφωνα με τις μελέτες υπηρεσιών της πόλης, οι περιοχές μέσα και γύρω από την Τεχεράνη που αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα καθίζησης, περιλαμβάνουν 120 χιλιόμετρα σιδηροδρομικών γραμμών, 2.300 χιλιόμετρα οδικού δικτύου, 21 γέφυρες, 30 χιλιόμετρα αγωγών πετρελαίου, 200 χιλιόμετρα αγωγών φυσικού αερίου, 70 χιλιόμετρα γραμμών ηλεκτρικού υψηλής τάσης και περισσότερα από 250.000 κτίρια.

Μάλλον μη αναστρέψιμη η καθίζηση

Σύμφωνα με τη νέα δορυφορική ανάλυση δείχνει ότι μετά το 2003 το πρόβλημα μετακινείται σταδιακά προς τα ανατολικά της πόλης, ενώ φαίνεται να επηρεάζει όλο και περισσότερο το διεθνές αεροδρόμιό της. Η καθίζηση είναι μάλλον μη αναστρέψιμη, καθώς το έδαφος δεν φαίνεται να ανυψώνεται ούτε μετά από έντονες βροχές, όταν αναπληρώνεται σε ένα βαθμό ο υδροφόρος ορίζοντας.

Πάντως και άλλες πόλεις του κόσμου έχουν παρόμοιο πρόβλημα. Μερικές περιοχές της Τζακάρτας, πρωτεύουσας της Ινδονησίας, καθιζάνουν τουλάχιστον 20 εκατοστά το χρόνο, ενώ στην κοιλάδα Σαν Χοακίν στην Καλιφόρνια, όπου βρίσκονται αρκετές πόλεις, η καθίζηση φθάνει τα 60 εκατοστά κάθε χρόνο.