Βιβλίο|28.12.2018 14:04

Ο Ουελµπέκ ξανανοίγει τον ασκό του Αιόλου

Γιώργος Βαϊλάκης

Το έργο του προκαλεί συχνά αµηχανία, κάποτε µια διάχυτη εχθρότητα, όµως ποτέ αδιαφορία. Και, πράγµατι, ο Μισέλ Ουελµπέκ, για πολλούς το «τροµερό παιδί των γαλλικών γραµµάτων», είναι ο µόνος σύγχρονος Γάλλος συγγραφέας που δεν δίστασε να επιδεικνύει τον αστείρευτο πεσιµισµό του και τον φηµισµένο κυνισµό του, απεικονίζοντας τη στερηµένη από νόηµα σύγχρονη ανθρώπινη κατάσταση µε σκηνικό έναν δυτικό κόσµο που παραπαίει.

Και όλα αυτά τα επιτυγχάνει µέσα από µια χλευαστική βαναυσότητα, µια διάχυτη ειρωνεία και µια κυνική διάθεση απέναντι στα πάντα, χωρίς να παραλείπει συχνά να ξεκινάει από την αυτοϋποτίµηση για να συµπεριλάβει -εντέλει- τη σύγχρονη φρενίτιδα, από άκρη σε άκρη.

Αυτός ο αµφιλεγόµενος συγγραφέας, του οποίου ωστόσο το ταλέντο κανείς δεν αµφισβήτησε, απέκτησε την τεράστια φήµη γράφοντας µπεστ σέλερ µυθιστορήµατα µε προκλητικά θέµατα που εκτείνονται από τον σεξοτουρισµό και τον καθηµερινό µισογυνισµό µέχρι το Ισλάµ και τις πιθανές επιπτώσεις του στις δυτικές κοινωνίες.

Έχοντας επαινέσει µόλις πριν από λίγες ηµέρες τον Ντόναλντ Τραµπ ως «έναν από τους καλύτερους Αµερικανούς προέδρους» (!), ο απρόβλεπτος Ουελµπέκ αναµένεται και πάλι να µας εκπλήξει –αυτήν τη φορά µε το νέο του µυθιστόρηµα υπό τον τίτλο «Serotonin» («Σεροτονίνη»), που θα κυκλοφορήσει στις 4 Ιανουαρίου στη Γαλλία και µία εβδοµάδα µετά στην Ιταλία.

Η «Σεροτονίνη» -η οποία είναι η χηµική ουσία που ηρεµεί το σώµα µας- έχει ήδη προκαλέσει αίσθηση στα µέσα κοινωνικής δικτύωσης, αφού υπαινίσσεται µια στροφή του συγγραφέα στην ευτυχία και την ευζωία. Αλλοι πάλι λένε ότι ο µηδενισµός που συναντάµε σε µυθιστορήµατά του, όπως η «Πλατφόρµα» και «Ο χάρτης και η επικράτεια», αποκλείεται να εξανεµίστηκε µόνο και µόνο επειδή ο Ουελµπέκ έχει µαλακώσει στα εξήντα του χρόνια.

Επιπτώσεις

Σε κάθε περίπτωση, το νέο µυθιστόρηµα εστιάζει στις επιπτώσεις της παγκοσµιοποίησης, αλλά και στην κρίση που µαστίζει τη γαλλική επαρχία. Και βέβαια ο αφηγητής είναι τυπικά «ουελµπεκικός»: από τη µία τον κυνηγά το παρελθόν και οι αποτυχηµένοι έρωτες και από την άλλη επιβιώνει χάρη σε ένα αντικαταθλιπτικό φάρµακο που βασίζεται στη σεροτονίνη!

Ποιητής και δοκιµιογράφος, ο Ουελµπέκ πρωτοδηµοσίευσε ποιήµατά του το 1985, ενώ το 1991 έγραψε τη βιογραφία του Χάουαρντ Λάβκραφτ κερδίζοντας τις εντυπώσεις και προοιωνιζόµενος τη θεµατική του. Αλλά ήταν µε το πρώτο του µυθιστόρηµα µε τίτλο «Επέκταση του πεδίου της πάλης», το 1994, που θα εδραιωνόταν ως µια ξεχωριστή φωνή στη σύγχρονη ευρωπαϊκή λογοτεχνία.

Στην Ισπανία

Σήµερα ζει στην Ισπανία, όπου αποσύρθηκε το 2005 για να γράψει τη «∆υνατότητα ενός νησιού» έπειτα από τις δικαστικές περιπέτειες και τη θύελλα των αντιδράσεων που είχε προκαλέσει η αναφορά του στο Ισλάµ στην «Πλατφόρµα».

Πάντως, µέσα από τον θόρυβο, τη φήµη, την αµφισηµία που περιβάλλει το έργο του, δεν υπήρξε ποτέ αµφιβολία για την αξία του. Κάπως έτσι, το 2010, ήρθε για το πέµπτο του µυθιστόρηµα 

«Ο χάρτης και η επικράτεια» το Βραβείο Γκονκούρ, η σηµαντικότερη γαλλική διάκριση για τη λογοτεχνία. Το υπόλοιπα, καθώς λένε, είναι ιστορία. Και στην περίπτωσή του η ιστορία συνεχίζεται, πάντοτε µε αµείωτο ενδιαφέρον… 

μυθιστόρημα