Όσκαρ 2024: Από το Παγκράτι στο Dolby Theater του Λος Άντζελες – Η εντυπωσιακή πορεία του Γιώργου Λάνθιμου προς το κόκκινο χαλί

Η 96η απονομή των βραβείων Οσκαρ ολοκληρώθηκε στο Dolby Theatre του Λος Άντζελες, μ' ελάχιστες ανατροπές και εκπλήξεις αυτή τη χρονιά. Η τελετή απονομής τίμησε για ακόμη μία χρονιά τα εξαιρετικά επιτεύγματα στον κινηματογραφικό κλάδο που έγιναν κατά τη διάρκεια του ημερολογιακού έτους 2023. Ο κωμικός και παρουσιαστής Τζίμι Κίμελ παρουσίασε την τελετή για τέταρτη φορά.

Η ταινία «Oppenheimer» του Κρίστοφερ Νόλαν«σάρωσε», κερδίζοντας τις κορυφαίες κατηγορίες. Από την άλλη, το «Poor Things» του Γιώργου Λάνθιμου, το οποίο είχε έντεκα υποψηφιότητες, κέρδισε αρχικά τρία τεχνικά βραβεία, Οσκαρ Καλύτερου Μακιγιάζ / Κομμώσεων, Οσκαρ Καλύτερης Σκηνογραφίας και Οσκαρ Καλύτερων Κοστουμιών, ενώ στη συνέχεια η Εμα Στόουν κέρδισε το Α' Γυναικείου Ρόλου για δεύτερη φορά. Συγκινημένη η ηθοποιός αποκάλυψε «δώρο ζωής» τον ρόλο της Μπέλα Μπάξτερ και ευχαρίστησε τον Ελληνα σκηνοθέτη. 

«Θα γίνω σκηνοθέτης»

Ο πολυβραβευμένος Γιώργος Λάνθιμος αποφάσισε ότι θα ακολουθούσε αυτό τον δρόμο τη δεκαετία του 1980 στην Ελλάδα. Σε συνέντευξή του ο ίδιος, στο παρελθόν, έχει αναφέρει πως, εκείνη την εποχή, ήταν αδιανόητο για ένα 15χρονο αγόρι να πει «θα γίνω σκηνοθέτης». Ωστόσο, ο έφηβος από το Παγκράτι, που φέτος ετοιμάζεται για το κόκκινο χαλί των Όσκαρ, έκανε ακριβώς αυτό. Σκέφτηκε ότι θα μπορούσε τουλάχιστον να σκηνοθετεί τηλεοπτικές διαφημίσεις για τα προς το ζην, αντί να πιάσει μία «βαρετή» δουλειά. Γεννημένος στις 23 Σεπτεμβρίου 1973 στην Αθήνα, ο Γιώργος Λάνθιμος θα μπορούσε να είχε ακολουθήσει τα βήματα του πατέρα του και να γίνει επαγγελματίας μπασκετμπολίστας. Ο Αντώνης Λάνθιμος, που έφυγε από τη ζωή το 2019, υπήρξε κατά τις δεκαετίες του 1960 και 1970 ένας ταλαντούχος μπασκετμπολίστας που έπαιζε για χρόνια στον Όμιλο Μπάσκετ του Παγκρατίου αλλά και στην Εθνική Ελλάδος.

Ο ίδιος ήταν που επιχείρησε να περάσει το «μικρόβιο» του μπάσκετ στον γιο του, όπως θα παραδεχόταν χρόνια αργότερα ο σκηνοθέτης. Πράγματι, ο νεαρός Γιώργος έπαιξε στην ομάδα του Παγκρατίου αλλά δεν ήταν γραφτό να κάνει καριέρα στο παρκέ. Η αληθινή του αγάπη ήταν οι σκοτεινές αίθουσες των κινηματογράφων. Φοίτησε στη Σχολή Μωραΐτη, όπου ο πατέρας του εκτελούσε χρέη προπονητή μπάσκετ, Μετά την αποφοίτησή του από το σχολείο συνέχισε με σπουδές διοίκησης επιχειρήσεων τις οποίες εγκατέλειψε σε ηλικία 19 ετών.  Τότε ήταν που έκανε το μεγάλο βήμα να γραφτεί στη Σχολή Σταυράκου, ώστε να σπουδάσει σκηνοθεσία.

Από τη σχολή δεν αποφοίτησε ποτέ, ήταν όμως αρκετά ταλαντούχος ώστε να αρχίσει να εργάζεται για τα προς το ζην σε γυρίσματα τηλεοπτικών διαφημίσεων και μουσικών βίντεο κλιπ. Μέχρι τα τέλη των 90’s ο Λάνθιμος είναι ο σκηνοθέτης εντυπωσιακών βίντεο κλιπ για τα μεγαλύτερα ονόματα της ελληνικής ποπ σκηνής της εποχής, όπως ο Σάκης Ρουβάς και η Δέσποινα Βανδή, αλλά και άλλους τραγουδιστές όπως οι Κατερίνα Κυρμιζή και Νίκος Γρηγοριάδης. Παράλληλα, κάποια από τα πιο αξιομνημόνευτα τηλεοπτικά διαφημιστικά σποτ φέρουν τη σκηνοθετική υπογραφή του. Μεταξύ αυτών, το εμβληματικό «Πουτ δε κοτ ντάουν σλόουλι», για τους Έλληνες αστυνομικούς που έχουν δει πολλές αμερικανικές σειρές, αλλά και ο Έλληνας οδηγός στο Λονδίνο, που τσακώνεται στη διαστεύρωση με μία Ελληνίδα που κάνει τη βόλτα της.

Οι ικανότητές του δεν περιορίστηκαν μόνο στην οθόνη, όμως, καθώς το 2002 έως το 2011 σκηνοθέτησε τέσσερις θεατρικές  παραστάσεις ενώ υπήρξε μέλος της creative ομάδας πίσω από τις τελετές έναρξης και λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας.

«Κάναμε ταινίες εξαρτώμενοι αποκλειστικά από τους φίλους μας»

Παρότι τα τελευταία χρόνια έχει συνεργαστεί με κάποιους από τους μεγαλύτερους αστέρες του Χόλιγουντ, ο Γιώργος Λάνθιμος επιλέγει να ζει μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Οι συνεντεύξεις του είναι μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού και ελάχιστα πράγματα είναι γνωστά για την προσωπική του ζωή. Είναι παντρεμένος με τη Γαλλίδα ηθοποιό Ariane Labed και τα τελευταία χρόνια ζουν στο Λονδίνο. «Κατά κάποιον τρόπο, όσο πιο μακριά βρίσκομαι από την Ελλάδα, τόσο πιο Έλληνας αισθάνομαι», έχει δηλώσει ο ίδιος ενώ έχει υπογραμμίσει πως, «στην Ελλάδα κάναμε ταινίες εξαρτώμενοι αποκλειστικά από τους φίλους μας και τη γενναιοδωρία των συνεργατών μας, οι οποίοι δούλευαν με ελάχιστα ή και χωρίς χρήματα, δάνειζαν τον εξοπλισμό ή τους χώρους για να δουλέψουμε».

Πλέον, απολαμβάνει σε μεγάλο βαθμό της ελευθερία και τα budget για να κάνει τη δουλειά του όπως την αντιλαμβάνεται και με τους συνεργάτες που επιθυμεί. Ίσως η τελετή απονομής των Όσκαρ, τη νύχτα της Κυριακής, να τού φέρει και το βραβείο σκηνοθεσίας. Κάτι που, πιθανότατα, ο έφηβος από το Παγκράτι δε θα μπορούσε καν να ονειρευτεί.

«Δε βρήκα τίποτα άλλο πέρα από ζάχαρη και βία»

Στο Poor Things η ηρωίδα Μπέλα Μπάξτερ (Έμμα Στόουν) κάνει μία εκτίμηση καθώς το τέλος της μεγάλης περιοδείας της πλησιάζει. «Περιπλανήθηκα και δε βρήκα τίποτα άλλο πέρα από ζάχαρη και βία», λέει.

Ο Λάνθιμος παράγει weird ταινίες, γεμάτες «ζάχαρη και βία» εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες. Το 2009 έκανε τη διαφορά στην εγχώρια σκηνή με τον «Κυνόδοντα». Το 2015 ήρθε το ντεμπούτο του στα αγγλικά, με τον «Αστακό» ωστόσο το όνομά του εκτοξεύτηκε στη mainstream σκηνή το 2019, με το «The Favourite», την ταινία για τη φιλοδοξία, τον σεξουαλικό ανταγωνισμό και τα κουνέλια στην αυλή της βασίλισσας Άννας. Το πολυβραβευμένο (φεστιβάλ Βενετίας, BAFTA) «δράμα εποχής» του Έλληνα σκηνοθέτη, ήταν αυτό που έδειξε ότι, ο Λάνθιμος, μέσα στη weird, απόκοσμη και παραμυθένια αισθητική του, μπορούσε να κάνει ταινίες για το ευρύ κοινό που αγάπησε ακριβώς την πολύ προσωπική του ματιά.

Το Poor Things, μεγαλύτερης κλίμακας από ό,τι έχει κάνει στο παρελθόν, έφερε την επανένωση του Λάνθιμου με την Έμμα Στόουν, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι, ο σκηνοθέτης και σε μεγάλη κλίμακα, δε θυσίασε τίποτα από την παραδοξότητα ή το ιδιαίτερο flair του. Η ταινία είναι βασισμένη στο μυθιστόρημα του 1992 του Alasdair Gray και παρακολουθεί την πορεία της Μπέλα Μπάξτερ, δημιούργημα του γιατρού πατέρα της Godwin Baxter (Γουίλιαμ Νταφό), καθώς καταλαβαίνει τις ιδιαιτερότητες του κόσμου.

«Έχω έναν σκωτσέζο φίλο μεγάλο θαυμαστή του Gray. Διάβασα αρκετά από τα έργα του. Όταν διάβασα το Poor Things, το αγάπησα αμέσως. Στην πραγματικότητα, πήγα στη Σκωτία για να συναντήσω τον συγγραφέα. Ήταν πολύ, πολύ γενναιόδωρος και δυναμικός. Μού έδειξε όλα τα μέρη της χώρας που φανταζόταν την ιστορία να διαδραματίζεται. Όταν επιστρέψαμε στο σπίτι, μού έδωσε τις ευχές του για την ταινία», έλεγε τον περασμένο Ιανουάριο ο Λάνθιμος στο BFI ως προς το πώς αποφάσισε να κάνει το μυθιστόρημα ταινία.

«Δημιουργικός συγχρονισμός»

Η ταινία σηματοδοτεί την τρίτη συνεργασία του σκηνοθέτη με τη Στόουν μετά το The Favourite και το μικρού μήκους Bleat, το 2022. Η ηθοποιός μόλις άκουσε για το σενάριο αποφάσισε να μπει στο project ως παραγωγός. Η ερμηνεία της είναι αναπόσπαστο κομμάτι της συνοχής του Poor Things καθώς η ίδια, όχι μόνο εμφανίζεται σε -σχεδόν- κάθε καρέ της ταινίας, αλλά κάνει, μπροστά από την κάμερα και τη μετάβαση, από τη βρεφική ηλικία στην ενηλικίωση. «Υπάρχει ένας δημιουργικός συγχρονισμός μεταξύ μας», θα πει ο Γιώργος Λάνθιμος για την πρωταγωνίστριά του. «Της πρότεινα μία λίστα ταινιών να δει. Υπήρξε μία μακρά, κοινή διαδικασία σκέψης.

Προσδιορίσαμε τα στάδια τα οποία θα περνούσε η Μπέλα – όσον αφορά στον τρόπο που περπατάει, το πώς μιλάει καθ’ όλη τη διάρκεια του ταξιδιού της. Το υπόλοιπο είναι το ένστικτό της, η παρουσία της», θα προσθέσει και θα καταλήξει: «όταν κάνουμε πρόβες προσπαθώ να το κάνω ανάλαφρο. Απλώς γυρίζουμε ταινίες και πρέπει να το απολαμβάνουμε, να είμαστε δημιουργικοί, να περνάμε καλά».

Ένα από τα χαρακτηριστικά των χαρακτήρων στις ταινίες του Λάνθιμου είναι ότι, αυτοί, σπανίως ορίζονται από τις προσωπικές τους τραγωδίες. Ο σκηνοθέτης επιτρέπει, ειδικά στις ηρωίδες του, να είναι δυσάρεστες, σκληρές και επικίνδυνες. Η βασίλισσα Άννα στο The Favourite έχει περάσει αρκετές αποβολές αλλά είναι επίσης και βαθιά χειριστική. Η Μπέλα έχει γνωρίσει την τραγωδία, αλλά δε χάνει τον δυναμισμό της. «Αυτό είναι ένα στοιχείο που μού αρέσει να εξερευνώ, η ασάφεια των πράξεων ή των πεποιθήσεων των χαρακτήρων. Βρίσκω συναρπαστικό το γεγονός ότι οι άνθρωποι μπορούν να είναι τόσο απροσδόκητοι» λέει ο ίδιος.