Ulrike Ottinger: Η σκηνοθέτης που επηρέασε καταλυτικά τη μόδα με την ιδιαίτερη αισθητική της

Belle de Jour, Funny Face, In the Mood for Love, The Fifth Element: Ζουν όλες στο πάνθεον των φινετσάτων ταινιών που επικαλούνται ξανά και ξανά οι σχεδιαστές μόδας, οι φωτογράφοι και οι στυλίστες των περιοδικών μόδας και οι λογαριασμοί των influencer στο Instagram που όλοι ακολουθούμε. Στην εποχή όπου όλα έχουν μια αναφορά σε κάτι, είναι εύκολο να σκεφτούμε ότι τα έχουμε δει όλα, ότι δεν υπάρχει τίποτα καινούργιο για να εμπνευστούμε, αναφέρει δημοσίευμα της Vogue. Φυσικά, αυτό θα ήταν λάθος.

Πάρτε για παράδειγμα τις πρώτες ταινίες της Γερμανίδας σκηνοθέτιδας Ulrike Ottinger, όπως το Ticket of No Return του 1979. Η ταινία ξεκινά με ένα κοντινό πλάνο από την πίσω πλευρά μιας γυναίκας που περπατάει, με τη φωτεινή κατακόκκινη φούστα της να λικνίζεται καθώς απομακρύνεται από την κάμερα φορώντας λευκές γόβες στιλέτο από λουστρίνι, με τον ήχο τους να αντηχεί στα μαρμάρινα πατώματα. Η γυναίκα -η ηθοποιός και καλλιτέχνης Tabea Blumenschein, η οποία έκανε επίσης το σχεδιασμό των κοστουμιών της ταινίας- αγοράζει ένα εισιτήριο για το Βερολίνο, «μόνη, χωρίς επιστροφή» Ο σκοπός του ταξιδιού της; Να πιει ένα ποτό. Καταφθάνει με ένα κόκκινο παλτό με μακρόσταινο λαιμό, ένα ασορτί καπέλο με μεταξωτό λουλούδι και λευκά γάντια- με κόκκινα χείλη και ροζ σκιά ματιών,  μια υπερβολική εμφάνιση για μια υπερβολική προσωπικότητα. Αργότερα αλλάζει σε ένα μαύρο στράπλες βραδινό φόρεμα, με έναν ασορτί υπερμεγέθη φιόγκο στην κορυφή του κεφαλιού της και τεράστια χρυσά σκουλαρίκια σε σχήμα σπειροειδών κώνων.

Η ταινία διαρκεί μόλις 11 λεπτά. Κάποια στιγμή, φτάνει σε έναν τροπικό κήπο και πίνει από ένα κατακόκκινο λουλούδι που ταιριάζει με τα χείλη της, ενώ φοράει δικτυωτά δαντελένια γάντια και ένα μαύρο δικτυωτό πέπλο, με έντονες πινελιές φωτεινού μπλε στα μάτια της και έντονο ροζ στα μάγουλά της. Ο συντάκτης της Vogue λέει χαρακτηριστικά: «επί τόπου αποφασίζω ότι αυτή είναι η πιο μοντέρνα ταινία που έχω δει ποτέ. Αναρωτιέμαι, το έχει δει αυτό ο Marc Jacobs; Και φαντάζομαι την μοναδική συλλογή που πιθανότατα θα τον ενέπνεε να δημιουργήσει».

Το Ticket of No Return δεν είναι μια τυχαία ταινία με κομψά στοιχεία. Σε όλες τις ταινίες της Ottinger, οι εντυπωσιακές αλλά και ανισόρροπες εικόνες αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του αισθητικού της οράματος. Άλλη μια χαρακτηριστική ταινία της, το Freak Orlando του 1981, βασισμένο στο μυθιστόρημα Orlando της Βιρτζίνια Γουλφ, περιλαμβάνει ιδιαίτερης αισθητικής σκηνές, όπως εκείνη στην οποία ο Orlando και η σύντροφό τους Helena βρίσκονται περικυκλωμένοι από μια συμμορία ανθρώπων που φορούν φορέματα σε βασικά χρώματα και γιγαντιαία καπέλα με αρχιτεκτονικά μοτίβα φτιαγμένα από πλαστικό.

Μια άλλη ταινία, το Dorian Gray in the Mirror of the Yellow Press (από το 1984), είναι μητέρα και πατέρας τόσο του The Truman Show όσο και της Kim Kardashian και πρωταγωνιστεί το σούπερ μόντελ Veruschka στο ρόλο του ομώνυμου Dorian Gray, δημιούργημα ενός οργανισμού μέσων ενημέρωσης αποκλειστικά και μόνο για να πουλήσει περισσότερα προϊόντα - τρομακτικά προφητικό! (Παρεμπιπτόντως, η αλλαγή φύλου δεν υπονοείται ποτέ- απλώς λαμβάνει χώρα).

Η Veruschka με κοστούμι και γραβάτα καπνίζοντας πούρο είναι ακριβώς όσο καλή ακούγεται, αλλά υπάρχει και η αγαπημένη ηθοποιός της Ottinger, Delphine Seyrig, με ένα δραματικό ασπρόμαυρο power suit και άφθονες πέρλες που αντικατοπτρίζουν την απόλυτη τελειότητα. Ένα πρώιμο ιντερλούδιο όπερας, γυρισμένο μπροστά από τον ωκεανό και με τους ηθοποιούς ντυμένους με θεατρικά ισπανικά αποικιακά ρούχα, μοιάζει σαν ενέπνευσε τον Alessandro Michele της Gucci, ειδικά ο ιερέας με το ράσο από βινύλιο σε χρώμα πράσινο της μέντας συνδυασμένο με ένα μακρύ γιλεκό σε μεταλιζέ σκούρο μπλέ.. Μια μεταγενέστερη σκηνή ενός επίσημου δείπνου σε ένα δωμάτιο γεμάτο εφημερίδες μοιάζει να επιτρέπει μια ερμηνεία από τους Viktor & Rolf, οι οποίοι λατρεύουν το σμόκιν.

Η Ottinger εργάστηκε ως ζωγράφος και καλλιτέχνης πριν αρχίσει να γυρίζει ταινίες -κάτι που γίνεται αμέσως αντιληπτό βλέποντας τις ταινίες της. Ο τρόπος με τον οποίο τα θαυμάσια σκηνικά και κοστούμια της είναι γεμάτα με έντονα χρώματα παραπέμπει στο εξωφρενικά δημιουργικό, πανκ DIY πνεύμα που διαπερνούσε το Βερολίνο τις δεκαετίες του 1970 και 1980. Αν και η πιο πρόσφατη δουλειά της περιστρέφεται γύρω από διαλογιστικά, εθνογραφικά ντοκιμαντέρ, οι πρώιμες ταινίες της διαδραματίζονται σε φανταστικούς κόσμους που αποτελούνται σχεδόν εξ ολοκλήρου από γυναίκες και συχνά πραγματεύονται τα θέματα του φεμινισμού και του queerness - αυτοί είναι ίσως οι ακριβείς λόγοι για τους οποίους μετά από χρόνια έντονης υποτίμησης το έργο της Ottinger έχει επανεκτιμηθεί τα τελευταία χρόνια.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

• Το ενεργειακό αδιέξοδο «πυροδοτεί» συζητήσεις για τις επόμενες κάλπες και τον εκλογικό νόμο
• Έναρξη σχολικής χρονιάς: ‘Ολες οι ημερομηνίες «ορόσημο», για Πανελλαδικές, ενδοσχολικές και απολυτήριες εξετάσεις
• Μελέτη σοκ από την Greenpeace: Ένας στους 3 μπροστά σε διατροφική ανασφάλεια ενώ ο πλανήτης παράγει επαρκή τρόφιμα για όλους
• Καιρός: Ηλιοφάνεια και μικρή άνοδος της θερμοκρασίας την Πέμπτη