Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος»: Επικίνδυνη για τον ζιφιό η προώθησή του στα ανοιχτά

Ολέθρια μπορεί να αποβεί η απόφαση της επαναπροώθησης του ζιφιού, ο οποίος είχε εκβραστεί πριν μερικές μέρες μπροστά στην παραλία του Αλίμου, στα ανοιχτά, τη στιγμή που δεν έχει αποθεραπευτεί, ενώ πολλές από τις κινήσεις που έγιναν τις προηγούμενες ημέρες αντιβαίνουν κάθε πρωτόκολλο διάσωσης της θαλάσσιας ζωής.

Αυτό επισημαίνει στο «ethnos.gr» ο Θοδωρής Τσιμπίδης από το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος»: «Το μεγαλύτερο λάθος από όσα έγιναν, είναι ότι επιχειρήθηκε, ενάντια σε κάθε πρωτόκολλο και λογική, η επαναπροώθηση του άρρωστου ζώου στα ανοιχτά, την ώρα που μετά βίας κατόρθωνε να κρατηθεί στην επιφάνεια, ενώ έφερε, όπως αναφέρεται, πολλαπλά κατάγματα στο ρύγχος και ορατά τραύματα στο σώμα του. Το ζώο είχε δείξει ότι ήταν δυνατό και σύμφωνα με την εμπειρία μας εφόσον κρατήθηκε στη ζωή το πρώτο 24ωρο, θα μπορούσε να ιαθεί υπό την προϋπόθεση όμως ότι θα είχε τη σωστή περίθαλψη», λέει χαρακτηριστικά.

Αυτό βέβαια στην Ελλάδα δεν έχει επιτευχθεί ακόμα καθώς το πρώτο «νοσοκομείο» θαλάσσιων ζώων παλεύει εδώ και περίπου μία διετία να αδειοδοτηθεί έστω προσωρινά, αλλά χωρίς επιτυχία καθώς τα γραφειοκρατικά γρανάζια αποδεικνύονται μάλλον ισχυρότερα από τη βούληση να αποκτήσει η χώρα ένα σύγχρονο κέντρο περίθαλψης για τη θαλάσσια άγρια ζωή.

Σύμφωνα με τον κ. Τσιμπίδη, ο Σωτήρης, το κητώδες που εκβράστηκε στον Άλιμο έχει πιθανότατα πολύ λίγες ελπίδες να επιβιώσει στα ανοιχτά, ειδικά ύστερα από το στρες που έχει υποστεί όλες τις προηγούμενες ημέρες από τους ανθρώπους που προσπαθούσαν να το βοηθήσουν χωρίς ωστόσο να έχουν τις απαραίτητες γνώσεις και τον κατάλληλο εξοπλισμό: «Ο χειρισμός ενός ζώου, όπως ο Ζιφιός που βρίσκεται σε τόσο δύσκολη κατάσταση, απαιτεί, πρώτα απ’ όλα, τον περιορισμό, στο ελάχιστο, των ανθρωπογενών οχλήσεων και, κυρίως, του θορύβου, καθώς το στρες που προκαλείται μπορεί να αποβεί ακόμα και μοιραίο. Οι δύτες και οι διασώστες που, παρά τις δύσκολες συνθήκες και το κρύο, παρέμειναν επί ώρες στο σημείο περιγράφουν μία εικόνα που δεν τιμά τη χώρα μας. Οι κτηνιατρικές επεμβάσεις, έγιναν από ανθρώπους που δεν είχαν τις γνώσεις χειρισμού ενός τέτοιου ζώου. Επιχείρησαν δεκάδες φορές να κάνουν αιμοληψία, καταφέρνοντας πολλαπλά ανεπιτυχή τρυπήματα ενώ, σε ένα ζώο βαρύτερο από 2 τόνους, χορηγήθηκε ποσότητα ορού κατάλληλη για κατοικίδιο ζώο», σημειώνει.

Και συνεχίζει: «Ποτέ δεν πας ένα ζώο σε αυτήν την κατάσταση στα ανοιχτά. Ενα ζώο που έχει έρθει άρρωστο και βλέπεις ότι μόλις το αφήνεις κάνει κυκλική κίνηση προς τα δεξιά, γεγονός που υποδηλώνει πιθανότατα πρόβλημα στο μυικό σύστημα ή τον εγκέφαλο».

Ο ίδιος μάλιστα πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα τονίζοντας ότι το καταβεβλημένο ζώο χρησιμοποιήθηκε απλά ως σκηνικό σε ένα επικοινωνιακό παιχνίδι επιφανειακών εντυπώσεων, που τελικά τονίζει ακόμα περισσότερο την γενικότερη έλλειψη παιδείας, ευαισθησίας και σοβαρότητας που απαιτούνται σε κάθε επαφή μας με τα άγρια ζώα.

Εξηγεί πως ο Ζιφιός είναι ένα ιδιαίτερο κητώδες και, παρ’ όλο που σημαντικοί πληθυσμοί του είδους επιβιώνουν ακόμα στις ελληνικές θάλασσες, παραμένει σχετικά άγνωστο, αφού δεν προσεγγίζει ποτέ τον άνθρωπο. Όμως, όπως όλα τα θαλάσσια θηλαστικά προσεγγίζουν τα παράκτια και αβαθή νερά όταν αντιμετωπίζουν σοβαρό θέμα υγείας, έτσι και ο Ζιφιός επιχείρησε να φτάσει στα αβαθή νερά του Σαρωνικού. Οι τραυματισμοί του πιθανότατα προκλήθηκαν στις βραχώδεις ακτές.

Από το σημείο αυτό και μετά ακολούθησε μια αλληλουχία λαθών από άγνοια, σύμφωνα με τον κ. Τσιμπίδη, ο οποίος τονίζει ότι η διαχείριση τέτοιου είδους περιστατικών απαιτεί την τήρηση συγκεκριμένων, αυστηρών πρωτοκόλλων, τα οποία εφαρμόζονται παγκοσμίως. «Οι δύτες και διασώστες που επιχείρησαν στο σημείο κατέβαλαν αξιέπαινες προσπάθειες για τη διάσωση του Ζιφιού αλλά, δυστυχώς, χωρίς να έχουν τις απαραίτητες γνώσεις και τον κατάλληλο εξοπλισμό. Ακόμα και το Λιμενικό Σώμα μιας χώρας με 18.000 χλμ. ακτογραμμή και περισσότερα από 3.000 νησιά και νησίδες, παρά την, όπως πάντα, άμεση ανταπόκριση, δεν έχει ποτέ λάβει την απαραίτητη εκπαίδευση, ούτε διαθέτει συγκεκριμένο πρωτόκολλο πρωτόκολλο για την αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών».

Υπερβολικό το στρες από την αφόρητη ανθρωπογενή όχληση για ένα τέτοιο ζώο

Για υπερβολικά έντονη ανθρωπογενή όχληση, η οποία θα μπορούσε να αποβεί μοιραία ακόμα και για ένα υγιές αγριο ζώο, πόσο μάλλον για τον τραυματισμένο και καταβεβλημένο ζιφιό, κάνει λόγο σε άρθρο του ο Θοδωρής Τσιμπίδης.

«Δυστυχώς, δεν έλειψαν ούτε τα κωμικοτραγικά γεγονότα. Εν μέσω γενικότερης οχλαγωγίας, οι διάφοροι αυτοαποκαλούμενοι “ειδικοί” απαιτούσαν από τους δύτες να βγαίνουν από το “κάδρο” για να έχουν την αποκλειστική εικόνα στην κάμερα.

Ομάδα αυτοαποκαλούμενων “διασωστών” απαίτησαν, με το πρόσχημα της παροχής βοήθειας, να αποσπάσουν τον ζιφιό από τους δύτες. Τελικά τον απομάκρυναν για να κινηματογραφήσουν μέλος της να τραγουδάει στο ζώο. Μάλιστα μετά το τέλος του τραγουδιού, απομακρύνθηκαν βιαστικά και, εντός ολίγων ωρών, το εν λόγω βίντεο αναμεταδόθηκε από κοινωνικά δίκτυα και κανάλια».

Το Καταφύγιο Θαλάσσιας Ζωής Αιγαίου

Τα μέλη του «Αρχιπελάγους» περιθάλπτουν κάθε χρόνο πολλές δεκάδες τραυματισμένα θαλάσσια ζώα. Αλλά, όπως εξηγεί και ο κ. Τσιμπίδης, συνήθως η είδηση αυτών των περιστατικών δεν ξεφεύγει από τα περιορισμένα όρια των τοπικών κοινωνιών των περιοχών που συμβαίνουν. «Όπως αποδείχθηκε τις τελευταίες μέρες, ένας εκβρασμός ήταν αναγκαίο να συμβεί στις ακτές του Σαρωνικού, ώστε να ευαισθητοποιηθούν οι αρχές και τα ΜΜΕ. Η τεράστια κινητοποίηση, όμως, απλώς αποκάλυψε (εντός και εκτός Ελλάδας) την ανυπαρξία του κρατικού μηχανισμού, την ανεπάρκεια γνώσεων αλλά και την έλλειψη οποιασδήποτε υποδομής για την περίθαλψη θαλάσσιων ζώων».

Στον αντίποδα αυτής της πραγματικότητας, το πρώτο στο είδος του -παγκοσμίως- κέντρο περίθαλψης θαλάσσιων θηλαστικών είναι σχεδόν έτοιμο να λειτουργήσει. Το Καταφύγιο Θαλάσσιας Ζωής Αιγαίου βρίσκεται στο νησί των Λειψών και υποστηρίζεται από ένα παγκόσμιο δίκτυο επιστημόνων με εξειδίκευση και πολυετή εμπειρία στην περίθαλψη των θαλάσσιων ειδών. Το ενεργειακά αυτόνομο και πλήρως εξοπλισμένο κτήριο του Καταφυγίου θα λειτουργήσει σύμφωνα με τα πλέον σύγχρονα και εξειδικευμένα πρωτόκολλα. Εντός των χερσαίων εγκαταστάσεων υπάρχει σύγχρονο κτηνιατρείο καθώς και χώροι περίθαλψης με θερμαινόμενες πισίνες, ενώ προγραμματίζεται να λειτουργήσει και θαλάσσιος χώρος περίθαλψης και προετοιμασίας επανένταξης. Η άμεση μεταφορά των ζώων που χρήζουν περίθαλψης θα μπορεί να πραγματοποιείται στο συντομότερο δυνατό χρονικό διάστημα από 2 σκάφη σε διαρκή ετοιμότητα.

«Το κέντρο όμως αυτό έχει την “ατυχία” να μην βρίσκεται σε μία επικοινωνιακά ευνοϊκή θέση στο Σαρωνικό», γράφει ο κ. Τσιμπίδης. «Βρίσκεται όμως στο σωστό γεωγραφικά σημείο, στο κέντρο του Αιγαίου απ’ όπου θα μπορεί να επιτελέσει αποτελεσματικά τον σκοπό του. Πρέπει να τονίσουμε ότι δεν έχει δαπανηθεί ούτε ένα ευρώ από δημόσιους πόρους για την δημιουργία του, ενώ η βιωσιμότητά του είναι εξασφαλισμένη».

Η λειτουργία του κέντρου περίθαλψης θα επιτρέψει στην Ελλάδα να αναλάβει σε σύντομο χρονικό διάστημα πρωταγωνιστικό ρόλο στην περίθαλψη και ευζωία των προστατευόμενων θαλάσσιων ειδών, αλλά και αυτών που θα πρέπει να ελευθερωθούν από την αιχμαλωσία. Παράλληλα πολυάριθμα είναι τα διεθνή πανεπιστήμια που αναμένουν την έναρξη της λειτουργίας του, έτσι ώστε να αποτελέσει και κέντρο εφαρμοσμένης εκπαίδευσης στην περίθαλψη θαλάσσιων θηλαστικών για τη νέα γενιά επιστημόνων.

Αν και έτοιμο να λειτουργήσει κατά 90%, το πράσινο φως δεν έχει ανάψει ακόμα. Από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου μέχρι τον αρμόδιο υφυπουργό Περιβάλλοντος, Γιώργο Αμυρά, σχεδόν όλοι οι φορείς έχουν δηλώσει τη στήριξή τους στο Κέντρο. Ωστόσο η πολυπόθητη – έστω προσωρινή – αδειοδότηση δεν έχει δοθεί.

«Οι εκπεφρασμένες επίσημες δηλώσεις της πολιτικής ηγεσίας για στήριξη του έργου παραμένουν σε επίπεδο προθέσεων, χωρίς να γνωρίζουμε τους λόγους» σημειώνει ο κ. Τσιμπίδης καταγγέλλοντας ότι «δίκτυο ανθρώπων, που δρουν συστηματικά και υπογείως, καταβάλλουν κάθε προσπάθεια για να καθυστερήσουν την ολοκλήρωση της αδειοδότησης του έργου. Δυστυχώς, οι ίδιοι άνθρωποι διατελούν σύμβουλοι του ΥΠΕΝ, αλλά και συνεργάτες του Αττικού Πάρκου, όπου παρανόμως φυλάσσονται δελφίνια για σκοπούς παραστάσεων, ενώ είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο και στο πρόσφατο συμβάν με τον τραυματισμένο Ζιφιό και σε άλλα αντίστοιχα στο παρελθόν, με τα ίδια απαράδεκτα αποτελέσματα. Οι ίδιοι έχουν πληρωθεί από το ΥΠΕΝ για να συντάξουν τις μελέτες των διαχειριστικών σχεδίων των θαλάσσιων θηλαστικών στην Ελλάδα, προτείνοντας τους εαυτούς τους ως μοναδικούς ειδικούς και δικαιούχους προγραμμάτων εκατομμυρίων, αγνοώντας τα ελληνικά πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα και φορείς που θα έπρεπε να συνεργάζονται από κοινού σε ένα τόσο δύσκολο εγχείρημα: την αποτελεσματική προστασία ενός από τους σημαντικότερους πληθυσμούς θαλάσσιων θηλαστικών στη Μεσόγειο και την Ευρώπη».