Ραγδαία η αύξηση των ξενοδοχείων στο κέντρο της Αθήνας στα χρόνια της πανδημίας

Αντεξαν παρά τις δυσκολίες και τη σημαντικά μειωμένη ροή επισκεπτών τα ξενοδοχεία της Αθήνας την περίοδο της πανδημίας, όπως προκύπτει από τα αποτέλέσματα της έρευνας της Ένωσης Ξενοδόχων Αθηνών Αττικής και Αργοσαρωνικού (ΕΞΑΑΑ) και τηςGBR Consulting «περί Ικανοποίησης Επισκεπτών και Απόδοσης των Ξενοδοχείων της Αττικής» σε συνεργασία με τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών.

Μπορεί συνολικά, κατά τη διάρκεια του 2021, η Αθήνα να κατέγραψε πληρότητα TRI (“Total Room Inventory”) 42,8% σε σύγκριση με 20,8% το 2020 και 77,5% το 2019 (standard), ωστόσο σε αυτό το περιβάλλον της πανδημίας και της πολύ χαμηλής ζήτησης και κατά συνέπεια της χαμηλής πληρότητας, το 2021 στον Κεντρικό Τομέα Αθηνών καταγράφηκε μια δυναμική αύξηση των ξενοδοχειακών μονάδων. Συγκεκριμένα σημειώθηκε αύξηση των ξενοδοχείων 5 αστέρων κατά 17%, των ξενοδοχείων 4 αστέρων κατά 7% και των ξενοδοχείων 2 αστέρων κατά 3% σε σύγκριση με το 2020, ενώ ο αριθμός των ξενοδοχείων 1 και 3 αστέρων παρέμεινε σταθερός.

Σε ό,τι αφορά τα δωμάτια ξενοδοχείων, καταγράφηκε αύξηση 4% και 6% για τις μονάδες 5 και 4 αστέρων αντίστοιχα. Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με την ανάλυση της GBR Consulting, περίπου 2.500 δωμάτια επιπλέον βρίσκονται υπό κατασκευή, εξαιρουμένων των ξενοδοχειακών έργων που μελετώνται και χωρίς να συμπεριλαμβάνονται σε αυτά τα 2.500 δωματια ξενοδοχείου που έχουν προγραμματιστεί για το έργο στο Ελληνικό. Σε ετήσια βάση στην Αττική ο συνολικός αριθμός ξενοδοχείων αυξήθηκε 2,6% και των δωματίων ξενοδοχείων κατά 2,8%.

Τα συμπεράσματα της έρευνας παρουσιάστηκαν την Τρίτη 22/2 από τους επικεφαλής της Έρευνας, Stefan Merkenhof, Managing Consultant GBR Consulting και την Μαριπόλα Κώτση, Προϊσταμένη Έρευνας Αγοράς του Αεροδρομίου της Αθήνας.

Βάσει των επίσημων στοιχείων, τον Ιούνιο του 2021 ήταν σε λειτουργία το 87% των δωματίων ξενοδοχείων της Αθήνας και προς το τέλος του έτους όλα τα ξενοδοχεία ήταν σε λειτουργία. Η ζήτηση αυξήθηκε με αποτέλεσμα τον Ιούνιο η πληρότητα να είναι 47%, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο περίπου 68% και τον Σεπτέμβριο στο 71% αυξάνοντας την αισιοδοξία στον κλάδο, η οποία όμως ανεκόπη, λόγω της αύξησης των κρουσμάτων.

Οι κύριοι λόγοι επίσκεψης της Αθήνας για τους επισκέπτες αναψυχής ήταν οι αρχαιολογικοί χώροι, ο πολιτισμός της και το γεγονός ότι η πόλη είναι ένας ‘must’ προορισμός. Ομως παρά το γεγονός πως το 2020 η Αθήνα ως ασφαλής προορισμός ήταν ακόμα ένας εξέχων λόγος για επίσκεψη, το 2021 κατέβηκε στην 5η θέση με το 20% ακόμα να δείχνει ότι αυτό εξακολουθεί να αποτελεί μια σημαντική πτυχή. Η συνολική εμπειρία στην Αθήνα αξιολογήθηκε με βαθμό 8,1 στα 10 με βάση πολύ υψηλές αξιολογήσεις για τον πολιτισμό της Αθήνας, τη συμπεριφορά των κατοίκων της, την πρόσβαση από το αεροδρόμιο και τις επιλογές διασκέδασης και με χαμηλούς βαθμούς για ηχορύπανση, δημόσια καθαριότητα και ατμοσφαιρική ρύπανση.

Η ικανοποίηση των ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων συνεχίζει να αποτιμάται υψηλά με βαθμολογία 8,7, και η σχέση ποιότητας/τιμής στο επίπεδο 8,5 στα 10. Οι δαπάνες των επισκεπτών ξενοδοχείων στην πόλη παρέμειναν αξιοσημείωτα σταθερές στα €115 ανά άτομο/ημέρα, αν και ο συνδυασμός των κατηγοριών δαπανών άλλαξε με λιγότερες δαπάνες στα αξιοθέατα, ψυχαγωγία και FB, αλλά περισσότερο για τοπικές μεταφορές, συμπεριλαμβανομένων των ταξί και άλλων δαπανών που περιλαμβάνουν τα Covid-19 τεστ.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι το 47% όσων δεν επισκέφτηκαν το παραλιακό μέτωπο, δεν το γνωρίζουν, ενώ 6 στους 10 επισκέπτες δεν γνωρίζουν το νησί της Αίγινας και ακόμη περισσότεροι δεν γνωρίζουν τα άλλα νησιά του Αργοσαρωνικού.

Οι επισκέπτες, πάντως, που κατέλυσαν σε ένα από τα ξενοδοχεία της Αθήνας, έμειναν πολύ ικανοποιημένοι από τα μέτρα ασφαλείας που έλαβαν τα ξενοδοχεία, αξιολογώντας τα με βαθμολογία 8,7 στα 10. Περίπου το 82% εισήλθε στην Ελλάδα με πιστοποιητικό εμβολιασμού, το 15% με αρνητικό PCR και το 3% με πιστοποιητικό νόσησης. Η όλη διαδικασία για την είσοδο στην Ελλάδα με τα απαραίτητα δικαιολογητικά αξιολογήθηκε με 7,8 στα 10. Η απόφαση των αλλοδαπών τουριστών να επισκεφθούν την Αθήνα επηρεάστηκε σε κάποιο βαθμό από το ενδεχόμενο ενός απαιτούμενου Covid-19 τεστ για την επιστροφή στη χώρα τους. Όλα τα μέτρα, δηλαδή οι μάσκες, η απαραίτητη απόσταση, και τα πρωτόκολλα είχαν αντίκτυπο στην εμπειρία στην Αθήνα. Ο βαθμός επιρροής των μέτρων στην εμπειρία μειώθηκε από 7,2 το 2020 σε 6,7 το 2021.

Τα συμπεράσματα του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών

H σταδιακή άρση των ταξιδιωτικών περιορισμών και το σαφές μήνυμα της χώρας περί «ανοίγματος της αγοράς» ήδη από νωρίς, συνέβαλε στη μερική επιστροφή σε μία «οιονεί» κανονικότητα από Ιούνιο 2021 και εξής. Συνολικά, κατά τη διάρκεια του 2021, 6 στους 10 επιβάτες της διεθνούς κίνησης ήταν ξένοι επισκέπτες, οι νεότερες ηλικίες προσαρμόστηκαν ευκολότερα και ανταποκρίθηκαν στις νέες συνθήκες, ενώ οι επιβατικές ροές από τις «παραδοσιακές αγορές» άρχισαν σταδιακά να αυξάνονται, γεγονός που επιβεβαίωσε την ανθεκτικότητα του brand «Αθήνα».

Επιβεβαιώθηκαν τα αποτελέσματα των ποιοτικών ερευνών, σύμφωνα με τα οποία, η πρόθεση για ταξίδι όχι μόνο υπήρξε αναλλοίωτη, αλλά και ενδυναμώθηκε ακόμη περισσότερο κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Αμέσως μόλις οι συνθήκες άρχισαν να βελτιώνονται (μερική άρση ταξιδιωτικών περιορισμών, αίσθημα ασφάλειας) η πρόθεση αυτή μετατράπηκε σε πράξη.

Ωστόσο μαζί με το στοιχείο αυτό επιβεβαιώθηκε και ο φόβος για πολυσύχναστους, πιο κομβικούς προορισμούς (“fear of crowds”), ο οποίος αποτυπώθηκε στην αυξημένη προτίμηση του επιβατικού κοινού προς περιφερειακούς, καλοκαιρινούς προορισμούς (55% επισκέφτηκαν και διέμειναν στην πρωτεύουσα 2021 έναντι 68% το 2019).

Καμπανάκι χτυπά όμως και το γεγονός της μειωμένης διάρκειας παραμονής στην Αθήνα (3 ημέρες το 2021 σε σύγκριση με 4 ημέρες το 2019), το οποίο αναδεικνύει την ανάγκη συντονισμένης προσπάθειας και ενιαίας στρατηγικής όλων των εμπλεκομένων μερών για την εκ νέου ανάδειξη της Αθήνας ως ενός κορυφαίου, city – break προορισμού καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου.

Ως προς τον τύπο του καταλύματος, κατά τη τελευταία διετία (2020 – 2021) υπήρξε μετατόπιση από την παραδοσιακή βάση των ξενοδοχείων σε άλλες μορφές καταλυμάτων, με αύξηση μεριδίου αγοράς των τουριστικών θερέτρων για συγκεκριμένα κοινά – στόχους (από 5% το 2019, σε 20% και 21% για τα έτη 2020 και 2021 αντίστοιχα).

Ο ρόλος του εμβολίου και των τεστ

Ως προς τη διαδικασία του ταξιδιού, το εμβόλιο φαίνεται να ενδυναμώνει το αίσθημα ασφάλειας. Ως αποτέλεσμα, οι εισερχόμενοι στη χώρα ήταν κατά 90% εμβολιασμένοι, το 8% ταξίδεψε με αρνητικό PCR, ενώ μόλις το 2% ταξίδεψε με πιστοποιητικό νόσησης.

Ως προς το «ταξιδιωτικό πρωτόκολλο» (έγγραφα, φόρμα εντοπισμού επιβάτη, τεστ), προϊόντος του χρόνου το επιβατικό κοινό εξακολουθεί να το χαρακτηρίζει ως ένα «αναγκαίο κακό» από το οποίο ιδανικά θα ήθελε να απαλλαγεί, αλλά παράλληλα συμμορφώνεται με αυτό (Μ. όρος 8.0, σε 10-βάθμια κλίμακα αξιολόγησης διαδικασίας, όπου 1= Πολύ δύσκολη & 10= Πολύ εύκολη).

Ειδικότερα στην περίπτωση του διαγνωστικού τεστ, αυτό αποτελεί περιοριστικό παράγοντα, κυρίως για ορισμένα κοινά – στόχους, όπως είναι οι οικογένειες. Γενικότερα, οι ξένοι επισκέπτες ήταν αρκετά ενημερωμένοι για τα μέτρα προστασίας κατά του COVID-19 και εξοικειωμένοι με αυτά (Μ. όρος 7.0, σε 10βάθμια κλίμακα).

Οπως προκύπτει από τα στοιχεία, το αίσθημα ασφάλειας των ξένων επισκεπτών στα καταλύματα της πόλης είναι υψηλό, ενώ για το 75% η εμπειρία στην Αθήνα ήταν καλύτερη σε σχέση με τις προσδοκίες τους και ένα συντριπτικό ποσοστό (99%) δηλώνει τη θετική πρόθεση του να επισκεφθεί και πάλι την πόλη, με ένα 40% να δηλώνει ότι «οπωσδήποτε θα την επισκεφτεί» και ένα 59% να δηλώνει ότι «πιθανώς ναι, θα την επισκεφθεί και πάλι».

Ως προς τη σύγκριση με μεγάλες Ευρωπαϊκές αγορές, αξίζει να επισημανθεί ότι η αγορά της Αθήνας υπήρξε ιδιαίτερα ανθεκτική. Συγκεκριμένα, ως προς τον αριθμό πτήσεων (προσφορά αεροπορικού ταξιδιού), το αεροδρόμιο της Αθήνας βρέθηκε το 2021 στην 5η θέση και πολύ υψηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ενώ αντίστοιχα σε επιβατική κίνηση (ζήτηση για αεροπορικό ταξίδι) βρέθηκε στην 8η θέση και επίσης, αρκετά υψηλότερα από τον μέσο όρο.

Σχολιάζοντας τα ευρήματα, ο CEO του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, Γιάννης Παράσχης επεσήμανε ότι: «Μετά από δύο χρόνια δοκιμασίας, συνεργαζόμαστε για την επόμενη μέρα του αστικού τουρισμού. Είναι ιδιαίτερα θετικό στοιχείο το γεγονός ότι ο«προορισμός Αθήνα», όπως φαίνεται και από τα στοιχεία της κοινής μας έρευνας με την ΕΞΑΑΑ, διατηρεί την ανθεκτικότητα και την ελκυστικότητα.

Μέσα από τη συντονισμένη προσπάθεια και την ενιαία στρατηγική όλων των φορέων του τουρισμού, βασικός στόχος μας είναι να αναδείξουμε και πάλι την πόλη μας ως έναν από τους κορυφαίους city break προορισμούς καθόλη τη διάρκεια του χρόνου».

Από την πλευρά της η Ιωάννα Παπαδοπούλου, Διευθύντρια Επικοινωνίας & Μάρκετινγκ ΔΑΑ συμπλήρωσε πως «η διαμόρφωση συνεργειών και συνεργασιών για την προβολή και την προώθηση του «προορισμού Αθήνα» αποτελεί, εδώ και χρόνια, στρατηγική προτεραιότητα του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών».

Η Πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Αθηνών Αττικής και Αργοσαρωνικού,. Λαμπρινή Καρανάσιου Ζούλοβιτς, δήλωσε: «Η 17^η Έρευνα, όπως παρουσιάστηκε από την ΕΞΑΑΑ, τον ΔΑΑ και τους ερευνητές, αλλά και όπως δείχνουν τα αναλυτικά και πλήρη στοιχεία της, μας δίνει πλήθος νέων δεδομένων προς προβληματισμό όλων, τόσο σε σχέση με την απόδοση των ξενοδοχείων, όσο και σε σχέση με τα προβλήματα ή τις αντοχές και τις ικανότητες του προορισμού - όπως τα περιγράφουν οι ίδιοι οι επισκέπτες».

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Γενικός Γραμματέας της ΕΞΑΑΑ, Ευγένιος Βασιλικός, ο οποίος τόνισε πως «όλα καταδεικνύουν την ανάγκη για ειλικρινή στο εξής πολιτική πρόθεση, για στρατηγική που πρέπει να ακολουθηθεί, για στόχους κοινούς μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα σχετικά με το ποια τουριστική Αθήνα επιθυμούμε για το μέλλον. Απαιτείται σχεδιασμός -κυρίως- ακόμη και του χάρτη της δυναμικότητας της πόλης, αλλά και των υπηρεσιών που η Αθήνα οφείλει να προσφέρει στους επισκέπτες της. Η συνολική ποιότητα της προσφοράς της Αθήνας “την επόμενη ημέρα” πρέπει να είναι αντίστοιχη και της υποδομής που δημιουργείται. Αυτό που έχει σημασία είναι να αποφασίσουμε να αντιμετωπίσουμε κατάματα τα προβλήματα και όταν το κάνουμε θα μπορέσουμε και να τα επιλύσουμε».