ΕΛΤΑ: Στο μικροσκόπιο της Κομισιόν για κρατικές ενισχύσεις

Στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή «σκαλώνει» η μεταρρύθμιση των ΕΛΤΑ, η οποία στηρίχτηκε και στην καταβολή 149 εκατομμυρίων ευρώ από το Ελληνικό Δημόσιο για την κάλυψη παλαιότερων οφειλών από την καθολική υπηρεσία, αλλά και στην εισφορά κεφαλαίου (100 εκ. ευρώ) για τη διαδικασία της Αύξησης Μετοχικού Κεφαλαίου στα Ελληνικά Ταχυδρομεία.

Τα ποσά αυτά μαζί με την απαλλαγή από τον ΦΠΑ μπαίνουν στο μικροσκόπιο της Κομισιόν, η οποία ξεκίνησε διεξοδική έρευνα προκειμένου να ελέγξει εξονυχιστικά τα ελληνικά μέτρα στήριξης των ΕΛΤΑ και πόσο αυτά θεωρούνται παράνομες κρατικές ενισχύσεις με βάση τους σχετικούς κανόνες της Ε.Ε.

Οι αποφάσεις αυτές της κυβέρνησης και του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, αλλά και το πλάνο του ψηφιακού μετασχηματισμού των ΕΛΤΑ είχαν ψηφιστεί από τη Βουλή με τροπολογία σε μέγεθος ...νομοσχεδίου. Ακολούθησε το πρόγραμμα εθελουσίας εξόδου από την εταιρία, στο οποίο συμμετείχαν περί τα 2.000 άτομα που αποχώρησαν από τα Ταχυδρομεία.

Ωστόσο, η απουσία τους φαίνεται να είναι κάτι παραπάνω από ορατή κυρίως στην περιφέρεια καθώς στη Βουλή πέφτουν «βροχή» οι ερωτήσεις για την ανύπαρκτη στελέχωση ταχυδρομικών καταστημάτων, αλλά και για την αλληλογραφία που φτάνει με σημαντικές καθυστερήσεις και συχνά περιλαμβάνει ήδη ...ληγμένους λογαριασμούς.

Την ίδια στιγμή τα Ελληνικά Ταχυδρομεία, σύμφωνα και με την έκθεση πεπραγμένων της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ) για το 2020 εξακολούθησαν να σημειώνουν σημαντική υστέρηση τόσο στον δείκτη ταχύτητας όσο και στον δείκτη αξιοπιστίας.

Η έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ενδεχόμενες παράνομες κρατικές ενισχύσεις

Όπως ανακοίνωσε την Πέμπτη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ξεκινά διεξοδική έρευνα στα ΕΛΤΑ, τον μεγαλύτερο φορέα παροχής ταχυδρομικών υπηρεσιών στην Ελλάδα, στον οποίο έχει ανατεθεί και η υποχρέωση παροχής καθολικής υπηρεσίας (ΥΠΚΥ), που αποτελεί αποστολή δημόσιας υπηρεσίας.

Η έναρξη της έρευνας ακολούθησε καταγγελία που υπεβλήθη στην Επιτροπή τον Μάιο του 2020 και στην οποία υποστηρίζεται ότι αρκετά μέτρα υπέρ των ΕΛΤΑ συνιστούν ασυμβίβαστη κρατική ενίσχυση υπέρ της επιχείρησης. Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν:

• Την καταβολή από το ελληνικό Δημόσιο 149 εκατ. ευρώ στα ΕΛΤΑ τον Δεκέμβριο του 2020 ως πρόσθετη αντιστάθμιση ΥΠΚΥ για την περίοδο 2013-2018.

• Εισφορά κεφαλαίου από την Ελλάδα ύψους 100 εκατ. ευρώ στο μετοχικό κεφάλαιο των ΕΛΤΑ, η οποία πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2020 και

• Χορήγηση βάσει του ελληνικού κώδικα ΦΠΑ απαλλαγής από τον φόρο προστιθέμενης αξίας («ΦΠΑ») σε όλες τις ταχυδρομικές υπηρεσίες των ΕΛΤΑ από το 2000.

  «Με βάση την προκαταρκτική της αξιολόγηση, η Επιτροπή διατηρεί αμφιβολίες σχετικά με το εάν ορισμένα μέτρα υπέρ των ΕΛΤΑ συνάδουν με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις», σημειώνεται σε ανακοίνωση της Κομισιόν. Για τον λόγο αυτόν αποφάσισε να κινήσει διεξοδική έρευνα σχετικά με:

• αμφιβολίες σχετικά με το κατά πόσον τα ΕΛΤΑ δικαιούνταν νομίμως πρόσθετη αποζημίωση ΥΠΚΥ για την περίοδο 2013-2018, δεδομένου ότι είχαν ήδη λάβει ετήσια αντιστάθμιση ύψους 15 εκατ. ευρώ για την ίδια περίοδο.

• αμφιβολίες σχετικά με το εάν η εισφορά κεφαλαίου υπέρ των ΕΛΤΑ έχει χορηγηθεί με τους όρους της αγοράς ή εάν έχει παράσχει στην επιχείρηση αθέμιτο πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών της.

• ανησυχίες ότι, στον βαθμό που η απαλλαγή από τον ΦΠΑ εφαρμόζεται σε όλες τις ταχυδρομικές υπηρεσίες που παρέχονται από τα ΕΛΤΑ, το μέτρο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ενίσχυση. Ενώ το μέτρο θα μπορούσε να θεωρηθεί υφιστάμενη ενίσχυση για την περίοδο πριν τον Αύγουστο του 2010, θα συνιστούσε νέα ενίσχυση για την περίοδο από τον Αύγουστο του 2010. Η Επιτροπή έχει αμφιβολίες ως προς το συμβιβάσιμο μιας τέτοιας νέας ενίσχυσης.

Η Επιτροπή ανακοίνωσε ότι θα διερευνήσει επί του παρόντος περαιτέρω κατά πόσον επιβεβαιώνονται οι αρχικές ανησυχίες της. Η έναρξη διεξοδικής έρευνας παρέχει στην Ελλάδα, στον καταγγέλλοντα και σε άλλα ενδιαφερόμενα τρίτα μέρη τη δυνατότητα να υποβάλουν παρατηρήσεις και δεν προδικάζει την έκβαση της έρευνας.

Να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις σχετικά με την αντιστάθμιση για την παροχή δημόσιας υπηρεσίας, που εγκρίθηκαν το 2011, οι επιχειρήσεις μπορούν να αποζημιωθούν για το επιπλέον κόστος παροχής δημόσιας υπηρεσίας με την επιφύλαξη ορισμένων κριτηρίων. Με τον τρόπο αυτό επιτρέπεται στα κράτη μέλη να χορηγούν κρατικές ενισχύσεις για την παροχή δημόσιων υπηρεσιών, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι οι επιχειρήσεις στις οποίες έχουν ανατεθεί οι εν λόγω υπηρεσίες δεν λαμβάνουν υπεραντιστάθμιση. Το μέτρο αυτό ελαχιστοποιεί τις στρεβλώσεις του ανταγωνισμού και εγγυάται την αποτελεσματική χρήση των δημόσιων πόρων.

Επιπλέον, σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις, οι δημόσιες παρεμβάσεις υπέρ επιχειρήσεων μπορεί να θεωρηθεί ότι δεν συνιστούν κρατική ενίσχυση εφόσον πραγματοποιούνται υπό όρους που θα αποδεχόταν ένας ιδιώτης επενδυτής υπό συνθήκες αγοράς [« αρχή του ιδιώτη επενδυτή σε οικονομία της αγοράς - ΙΕΟΑ»]. Εάν δεν τηρείται η εν λόγω αρχή, οι δημόσιες παρεμβάσεις συνιστούν κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 107 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεδομένου ότι παρέχουν στον δικαιούχο οικονομικό πλεονέκτημα το οποίο δεν έχουν οι ανταγωνιστές του.

«Βροχή» τα παράπονα για τα ταχυδρομεία

Από την Ανάφη έως τη Θράκη και από τη Νίσυρο έως την Ηλεία και την Αρκαδία διάχυτη είναι η ανησυχία των κατοίκων για την ολοένα αυξανόμενη μείωση του ταχυδρομικού προσωπικού. Πολλά ταχυδρομικά καταστήματα κλείνουν παραχωρώντας τη θέση τους σε πρακτορεία, το οποίο πρακτικά σημαίνει ότι η αλληλογραφία ενός ολόκληρου χωριού ή και μεγαλύτερης περιφέρειας μπορεί να συγκεντρώνεται σε ένα ...καφενείο, το οποίο κάνει αυτή τη δουλειά και από εκεί θα πρέπει να περάσουν να την παραλάβουν οι ενδιαφερόμενοι, πολλοί από τους οποίους είναι ηλικιωμένοι ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών.

Στη Βουλή εδώ και μήνες κατατίθενται ερωτήσεις από βουλευτές όλων των κομμάτων με τα συναρμόδια υπουργεία να ...νίπτουν τας χείρας των δεδομένου ότι τα ΕΛΤΑ έχουν υπαχθεί στο υπερταμείο.

Την ίδια στιγμή και οι απαντήσεις που στέλνουν τα ΕΛΤΑ στους ερωτώντες βουλευτές είναι ...καρμπόν μεταξύ τους μέχρι του σημείου, στο οποίο αναφέρονται στα ταχυδρομικά καταστήματα που αφορά η κάθε ερώτηση, για τα οποία πάντως δεν παρέχουν σαφείς διαβεβαιώσεις ότι θα συνεχίσουν να λειτουργούν.

Η καθυστερημένη παράδοση της αλληλογραφίας έχει μάλιστα ντόμινο συνεπειών για τους κατοίκους ακόμα και των ακριτικών νησιών. Όπως επισημαίνεται σε μία από τις ερωτήσεις που έχουν κατατεθεί, χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν η διακοπή τηλεφωνικής σύνδεσης οικογένειας με άτομο υπό αιμοκάθαρση, εξαιτίας της μη διανομής λογαριασμού.

Σε όλες τις γραπτές απαντήσεις που έχουν παράσχει τα ΕΛΤΑ στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου, σημειώνεται πως τα Ελληνικά Ταχυδρομεία «λειτουργούν ως Ανώνυμη Εταιρεία σε ανταγωνιστικό περιβάλλον».

Η διοίκηση των ΕΛΤΑ προσθέτει πως υλοποιούν πρόγραμμα μετασχηματισμού, τονίζοντας ιδιαιτέρως πως «παρακολουθούν πανελλαδικά τις δημογραφικές, κοινωνικές και διοικητικές αλλαγές που συντελούνται, αξιολογούν τα νέα δεδομένα και όπου απαιτείται, επαναπροσδιορίζουν και επανασχεδιάζουν τον τρόπο λειτουργίας του Ταχυδρομικού Δικτύου, το οποίο περιλαμβάνει τα Ταχυδρομικά Καταστήματα, τα Ταχυδρομικά Πρακτορεία, τους Αγροτικούς Διανομείς κλπ., στοχεύοντας πάντα στη βέλτιστη Ταχυδρομική εξυπηρέτηση των πολιτών».

Και όλα αυτά με δεδομένη – όπως αναφέρεται - τη μεγάλη πτώση του όγκου αλληλογραφίας, την κανονιστική υποχρέωση διεκπεραίωσης των ταχυδρομικών αντικειμένων, καθώς και την ανάγκη της ταχυδρομικής εξυπηρέτησης όλης της χώρας και ιδιαίτερα των νησιωτικών, παραμεθόριων και ορεινών περιοχών, δημιουργείται η επιτακτική ανάγκη αναδιάρθρωσης του ταχυδρομικού δικτύου και αλλαγής της συχνότητας διανομής.

ΕΕΤΤ: Πτώση των ταχυδρομικών υπηρεσιών στην ποιότητα και την ταχύτητα

Όπως προκύπτει από την τελευταία έκθεση πεπραγμένων της ΕΕΤΤ, η οποία αφορά το 2020, η Επιτροπή διαπιστώνει «περαιτέρω πτώση στην ποιότητα της εξερχόμενης/ εισερχόμενης διεθνούς αλληλογραφίας στη χώρα μας, σε σχέση με το 2019», γεγονός το οποίο σημαίνει ότι αυτό δεν μπορεί να αποδοθεί στην πανδημία και στις έκτακτες συνθήκες που αυτή δημούργησε.

Περισσότερο αδικημένοι είναι οι κάτοικοι των νησιωτικών, αλλά και των απομακρυσμένων από τα αστικά κέντρα περιοχών. Δεν είναι άλλωστε λίγα τα παράπονα πολιτών που κάνουν μέρες να δουν ταχυδρόμο με αποτέλεσμα να λαμβάνουν ακόμα και ληγμένους λογαριασμούς ή λογαριασμούς των οποίων η προθεσμία πληρωμής εκπνέει σε ελάχιστες ημέρες από την ημέρα που φτάνουν στα χέρια τους.

Κι όσο κι αν η κατάσταση έχει βελτιωθεί σε ό,τι αφορά τις υπηρεσίες ταχυμεταφορών, οι καθυστερήσεις στην επίδοση της αλληλογραφίας όχι μόνο δε μειώνονται χρόνο με το χρόνο, αλλά η κατάσταση επιδεινώνεται.

Αναφορικά με τη μέτρηση της ποιότητας της καθολικής υπηρεσίας για την αλληλογραφία εσωτερικού Α’ προτεραιότητας, ο δείκτης ταχύτητας για το 2020 εκτιμήθηκε στο 59,8%, παρουσιάζοντας σημαντική πτώση, σε σχέση με το 2019. Αντίστοιχα, ο δείκτης αξιοπιστίας εκτιμήθηκε στο 91,0%, ελαφρώς μειωμένος, σε σχέση με το 2019. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο φορέας παροχής της καθολικής υπηρεσίας, δηλαδή τα ΕΛΤΑ, υπολειπόταν των στόχων ποιότητας που όφειλε να επιτύχει και για το 2019.

Το ζήτημα του λουκέτου σε πλήθος ταχυδρομικών καταστημάτων των ΕΛΤΑ τα τελευταία χρόνια είναι γνωστό στην ΕΕΤΤ, η οποία ωστόσο δεν έχει αρμοδιότητα παρέμβασης, όπως επεσήμανε ο πρόεδρός της Κ. Μασσέλος στην ενημέρωση της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής προ ημερών.

«Οι αρμοδιότητές μας είναι συγκεκριμένες. Αξιολογούμε το κόστος της καθολικής υπηρεσίας, την ποιότητα της υπηρεσίας και την ταχύτητα και είναι γεγονός ότι είχε μεγάλη πτώση η ταχύτητα και μικρή η αξιοπιστία. Δεν έχουμε άμεσα λόγο για το αν μπορούν να κλείσουν καταστήματα ή να μειώσουν προσωπικό. Ωστόσο, η επίδραση των αποφάσεων αυτών θα αποτυπωθεί στην αξιολόγηση της ποιότητας της υπηρεσίας από την Αρχή», σημείωσε χαρακτηριστικά.