Έτος-ορόσημο το 2023 για τον τουρισμό της Αθήνας: Ιδιαίτερα υψηλή η ικανοποίηση

Έτος - ορόσημο αποτέλεσε το 2023 για τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών και την πόλη της Αθήνας καθώς μέσω του αεροδρομίου καταγράφηκαν περισσότερες από 7 εκατομμύρια διεθνείς αφίξεις κατοίκων εξωτερικού, σε σύγκριση με 6,4 εκατομμύρια το 2019 (+10%) το οποίο ήταν και το προηγούμενο έτος αναφοράς.

Αυτό προκύπτει από την ετήσια «Έρευνα Ικανοποίησης Επισκεπτών» της Ένωσης Ξενοδόχων Αθηνών – Αττικής και Αργοσαρωνικού (ΕΞΑΑΑ) σε συνεργασία με τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών (ΔΑΑ) και την GBR Consulting.

Βάσει των ευρημάτων, ο μεγαλύτερος αριθμός επισκεπτών προήλθε από τις παραδοσιακές αγορές (ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία), ενώ σταθερά θετική πορεία παρουσίασαν και αγορές, όπως η Ελβετία, Ολλανδία, Βέλγιο, Τουρκία, Ρουμανία, οι οποίες προπανδημικά θεωρούνταν ως μη κύριες/παραδοσιακές. Παράλληλα, υπερπόντιοι προορισμοί / αγορές, όπως η Αυστραλία και η Κίνα, κλειστές το 2022 λόγω των περιορισμών της πανδημίας ανέκαμψαν με ταχείς ρυθμούς.

Σε ό,τι αφορά τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου, παρατηρήθηκε αυξημένη επισκεψιμότητα και κατά τους μήνες εκτός αιχμής, ενώ η εξέλιξη της επιβατικής κίνησης το 2023 πιστοποιεί ότι η Αθήνα κατατάσσεται στις κορυφαίες θέσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο σε σχέση με το 2019 εμφανίζοντας αναπτυξιακή πορεία τη στιγμή που ο κλάδος των ευρωπαϊκών αεροδρομίων βρίσκεται ακόμα σε στάδιο ανάκαμψης.

Αειφορία, αρκεί να μη μας... ενοχλεί

Ωστόσο, οι τουρίστες που φτάνουν στην Αθήνα φαίνεται πως δίνουν σημασία σε ζητήματα αειφορίας αυστηρά υπό την προϋπόθεση ότι ... δεν τους βγάζουν από τον προγραμματισμό τους και δεν τους δυσκολεύουν. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 43% των επισκεπτών δεν λαμβάνουν υπόψη τα θέματα αειφορίας. Περίπου ένα 34% του δείγματος των ερωτηθέντων επισκεπτών της έρευνας σχεδιάζει με βάση την αειφορία, αλλά με την προϋπόθεση ότι δεν του δημιουργεί κάποια δυσκολία. Ουσιαστικά μόνο το 23%, δηλαδή 1 στους 4, λαμβάνει σοβαρά υπόψη περιβαλλοντικά θέματα και τη βιωσιμότητα.

Η αύξηση της τουριστικής κίνησης στην Αθήνα δεν έχει επηρεάσει αρνητικά την συνολική εμπειρία των τουριστών. Αντίθετα, η ικανοποίηση των τουριστών έχει αυξηθεί τα τελευταία 10 χρόνια από τη χαμηλότερη βαθμολογία 7,7 το 2017 σε 8,4 το 2022 και το 2023. Οι αρχαιολογικοί χώροι της Αθήνας με κύριο αξιοθέατο την Ακρόπολη - με επίπεδα ρεκόρ επισκεπτών το 2023 - και ο πολιτισμός της, την καθιστούν έναν προορισμό που όλοι «πρέπει» να επισκεφθούν. Όσο για το ποιοι προτιμούν την ελληνική πρωτεύουσα, στα ζευγάρια έρχονται πλέον να προστεθούν οι φίλοι και η οικογένεια, ενώ οι 8 στους 10 επισκέπτες εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα κι έρχονται στη χώρα μας για διακοπές, συνήθως ύστερα από πρόταση συγγενών και φίλων.

Οι αδυναμίες

Εκεί που η Αθήνα φαίνεται να έχει χάσει πόντους όμως είναι στα θέματα της ασφάλειας και της δημόσιας καθαριότητας, με την ικανοποίηση των τουριστών να εμφανίζεται μειωμένη με βαθμολογίες 7,4 και 6,4 αντίστοιχα, ενώ η αξιολόγηση σχετικά με την κατάσταση στις πλατείες και τα πεζοδρόμια παρέμεινε σταθερή στο 6,9.

Χαμηλή είναι και η ικανοποίηση για το ζήτημα της ηχορύπανσης και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, τα οποία ταλαιπωρούν τους τουρίστες όσο και τους Αθηναίους. Σύμφωνα με τους ερευνητές, πάντως, αυτές οι αξιολογήσεις είναι ένας μέσος όρος και εξαρτώνται σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό από τις τοποθεσίες των ξενοδοχείων. Από την έρευνα προκύπτει, πάντως, ότι ορισμένες περιοχές στο κέντρο της Αθήνας έχουν σοβαρά προβλήματα και χρειάζονται άμεσες δράσεις για τη βελτίωση της ασφάλειας, της καθαριότητας και των πεζοδρομίων.

Στον αντίποδα τα ξενοδοχεία, τα εστιατόρια, τα μπαρ και οι εμπορικές εγκαταστάσεις έχουν υψηλή βαθμολογία, ενώ η εμπειρία εμπλουτίζεται περαιτέρω με τη συμμετοχή σε δραστηριότητες όπως διάφορες μορφές οργανωμένων περιηγήσεων στα αξιοθέατα, νυχτερινή ζωή, επισκέψεις σε μια πλούσια επιλογή από μουσεία, επίσκεψη στις διάφορες γειτονιές, στις παραλίες, αλλά και στα νησιά της Αθήνας.

Τα συμπεράσματα της έρευνας του 2023 - της πρώτης χρονιάς ανάκαμψης της Αθήνας μετά την πανδημία- παρουσιάσθηκαν και αναλύθηκαν από τους επικεφαλής της Έρευνας, Stefan Merkenhof, Managing Consultant GBR Consulting και Μαριπόλα Κώτση, Τομεάρχη Έρευνας Αγοράς ΔΑΑ κατά τη διάρκεια εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη.

Τα καταλύματα

Σε επίπεδο καταλυμάτων, κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας ο αριθμός των ξενοδοχείων και των δωματίων ξενοδοχείων στην Αττική αυξήθηκε κατά 5% και 9% αντίστοιχα, ενώ, με βάση τα επίσημα στοιχεία έως τον Οκτώβριο του 2023, σημαντική ανάπτυξη σημείωσε ο Κεντρικός Τομέας Αθηνών με 26% και 21% αντίστοιχα. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις καταγράφηκαν στις κατηγορίες 4 και 5 αστέρων, ενώ το ξενοδοχειακό δυναμικό των 3 αστέρων αυξήθηκε σε μονάδες, αλλά παρέμεινε σχετικά σταθερό σε αριθμό δωματίων. Το μερίδιο των ξενοδοχείων κατηγορίας 1 & 2 αστέρων μειώθηκε.

Οι ξενοδόχοι της Αθήνας επενδύουν και αναβαθμίζουν τις μονάδες τους, νέα concepts εισέρχονται στην αγορά, τοπικές και εθνικές αλυσίδες επεκτείνονται και διεθνείς επενδυτές μπαίνουν στον κλάδο, συχνά σε συνδυασμό με διεθνή ξενοδοχειακά brands. Παράλληλα, η αγορά βραχυχρόνιας μίσθωσης έχει αυξηθεί την τελευταία δεκαετία σε 14.000 ενεργές μονάδες το 2023 -μόνο στο κέντρο- σε σύγκριση με τα 18.000 δωμάτια ξενοδοχείων στην ίδια περιοχή.

Ως αποτέλεσμα, η πληρότητα το 2023 δεν έχει ανακάμψει πλήρως στα επίπεδα του 2019 καθώς σημειώθηκε μείωση 1,5% στο συγκριτικό διάστημα 2023/19. Οι τιμές δωματίων (ADR) βελτιώθηκαν σημαντικά κατά 29% και έτσι το Έσοδο ανά διαθέσιμο Δωμάτιο /RevPAR βελτιώθηκε κατά 27,1% το 2023 σε σύγκριση με το 2019. Παρόμοια αποτελέσματα παρατηρήθηκαν και στις ανταγωνιστικές μεσογειακές πόλεις: Μαδρίτη, Βαρκελώνη, Ρώμη και Κωνσταντινούπολη με μείωση πληρότητας και σημαντικές αυξήσεις στο ADR. Όσον αφορά την μέση τιμή, η απόδοση της Ρώμης σημείωσε το 2023/19 αύξηση 59% κυρίως λόγω της εισόδου νέων πολυτελών ξενοδοχειακών brands.

Όπως υπογραμμίζεται στην έρευνα, η Αθήνα αποτελεί πλέον ένα δημοφιλή και ελκυστικό προορισμό με πολλές δυνατότητες να αναπτυχθεί περαιτέρω. Ωστόσο, χρειάζεται σχεδιασμός και στρατηγική ώστε η ανάπτυξη να μην είναι ανεξέλεγκτη και να μη φτάσει στα επίπεδα της Βαρκελώνης, η οποία αντιμετωπίζει μορφές υπερτουρισμού με τους κατοίκους να δηλώνουν όλο και περισσότερο ότι ο τουριστικός τομέας βλάπτει την πόλη.

Σχολιάζοντας τα ευρήματα, η Ιωάννα Παπαδοπούλου, Διευθύντρια Επικοινωνίας & Μάρκετινγκ ΔΑΑ επεσήμανε πως μέσα από αυτά αναδεικνύεται η κορυφαία θέση - σε ευρωπαϊκό επίπεδο- του αεροδρομίου της Αθήνας ως προς την εξέλιξη της επιβατικής και της τουριστικής κίνησης, με επιδόσεις που ξεπέρασαν ακόμα και το 2019, το οποίο ήταν το έτος αναφοράς κατά την προπανδημική εποχή: «Σημαντικό στοιχείο επίσης είναι το γεγονός ότι η εμπειρία του ταξιδιού πλέον αναδεικνύεται ως προτεραιότητα έναντι της απόκτησης υλικών αγαθών, ενώ η Αθηναϊκή εμπειρία αποδεικνύεται ως ανώτερη των προσδοκιών μεγάλου μέρους των επισκεπτών της πόλης».

Από την πλευρά της η Πρόεδρος της ΕΞΑΑΑ, Λαμπρινή Καρανάσιου Ζούλοβιτς χαιρετίζοντας την εκδήλωση υπογράμμισε ότι «οι εμπλεκόμενοι με τον Τουρισμό σε πολιτειακό, τοπικό επίπεδο και επαγγελματικό επίπεδο, οφείλουμε συντονισμένα και από κοινού να προβούμε σε δράσεις ενίσχυσης και αναβάθμισης του προορισμού που θα βοηθήσουν να μειώσουμε αισθητά τις αποκλίσεις που έχει η Αθήνα από τις άλλες πρωτεύουσες – ανταγωνιστές της και να στραφούμε άμεσα προς αγορές που θα υποστηρίξουν τον προορισμό, καθώς γρήγορα θα βρεθούμε εκ νέου αντιμέτωποι με αποφάσεις θα πρέπει να παρθούν, για το μελλοντικό τουριστικό προφίλ της πόλης».

«Τα ‘προγνωστικά’ εμφανίζουν την Αθήνα ως έναν πολύ ισχυρό ‘παίκτη’ στην ευρωπαϊκή και διεθνή τουριστική σκηνή για τα επόμενα χρόνια, ζητούμενο ωστόσο είναι η Αθήνα ως πρωτεύουσα, ‘ναυαρχίδα’ αλλά και ‘καθρέπτης’ της χώρας να μπορέσει να λειτουργεί άρτια ως τουριστικός 12μηνος προορισμός (τουριστικός, επαγγελματικός, κρουαζιέρας κ.ά.) με ό,τι αυτό απαιτεί ή και συνεπάγεται», ανέφερε ο Γενικός Γραμματέας της ΕΞΑΑΑ, Ευγένιος Βασιλικός.