«Από τον αδερφό μου, μού λείπει περισσότερο το μέλλον που θα σχεδιάζαμε» - Οι συγγενείς των θυμάτων των Τεμπών, ένα χρόνο μετά, μιλούν για την τραγωδία στο ethnos.gr

Ο καθένας και η καθεμία από εμάς θα μπορούσαμε να είμαστε στη θέση των επιβατών της αμαξοστοιχίας  IC62 που, ακριβώς έναν χρόνο πριν, συγκρούστηκε με την εμπορική αμαξοστοιχία στα Τέμπη, στο σιδηροδρομικό δυστύχημα που άλλαξε τον ρου της ιστορίας της χώρας, με 57 νεκρούς και τα ακριβή αίτια, να παραμένουν αδευκρίνιστα. 

Σύσσωμη η ελληνική κοινωνία, τη νύχτα της 28ης Φεβρουαρίου - 1ης Μαρτίου 2023 απέκτησε ένα από τα συλλογικά της τραύματα, από αυτά που, δεν θα επουλωθούν, αν δεν επέλθει Δικαιοσύνη, αν δεν χυθεί άπλετο φως στην υπόθεση και οι υπαίτιοι της σιδηροδρομικής τραγωδίας, που πλέον είναι σαφές ότι ήταν προαναγγελθείσα, δεν ξεκαθαρίσουν. Λίγα 24ωρα πριν κλείσει ένας χρόνος από το σιδηροδρομικό δυστύχημα, τη  Δευτέρα (26/02), οι συγγενείς των θυμάτων των Τεμπών παραχώρησαν συνέντευξη Τύπου στο κτίριο της Ένωσης Συντακτών, για την παρουσίαση του τελικού πορίσματος της επιτροπής Διερεύνησης Ανεξάρτητων Πραγματογνωμόνων Οικογενειών (ΕΔΑΠΟ). Την ίδια μέρα, η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, κ. Γεωργία Αδειλίνη, έδωσε εντολή στην εισαγγελία της Λάρισας ώστε να διερευνηθούν οι καταγγελίες θυμάτων, συγγενών εργαζόμενων αλλά και δημοσιογράφων, για το ενδεχόμενο συγκάλυψης. 

«Αυτό που ζητάει η κ. Αδειλίνη είναι, αντί να κάνουν τα αυτονόητα επί 12 μήνες, και μετά από όλη την πίεση που έχουμε ασκήσει εμείς σαν συγγενείς των θυμάτων, η απόδοση ευθυνών», λέει στο ethnos.gr ο κ. Χρήστος Κωνσταντινίδης που έχασε στο δυστύχημα τη σύζυγό του, Βασιλική. «Τι έκανε 12 μήνες; Γιατί οι συγγενείς των θυμάτων και όλος ο ελληνικός λαός να έχει αυτές τις αμφιβολίες, ότι δεν γίνονται πράγματα αυτονόητα; Μήπως να το ψάξουνε λίγο παραπάνω; Τι γίνεται ακριβώς κάτω από τη μύτη τους; Μήπως είναι αυτονόητο ποιοι έχουν την ευθύνη, όπως αυτοί που δηλώναν ασφάλεια στον σιδηρόδρομο; Και μήπως οι δικαστικοί λειτουργοί να κάτσουν να το σκεφτούν λίγο σοβαρά, να κάνουν τις ενέργειες όπως πρέπει και να αφήσουν τους συγγενείς των θυμάτων να θρηνήσουν τους ανθρώπους που χαθήκανε, που μάς τους δολοφονήσανε; Αυτό θα έπρεπε να σκεφτεί η εισαγγελία του Αρείου Πάγου», συμπληρώνει.

Αναπάντητα ερωτήματα

Ο κ. Κωνσταντινίδης εξηγεί ότι δεν βιάζεται να τελειώσει η ανάκριση. «Να γίνει σωστά, εμπεριστατωμένα, εξονυχιστικός έλεγχος, να βγουν όλα στη φόρα και να τιμωρηθούν αυτοί που φταίνε. Και αυτοί δεν είναι απλά οι μέχρι τώρα 33 άνθρωποι σε βάρος των οποίων έχει ασκηθεί δίωξη. Υπάρχουν και άλλα πρόσωπα τα οποία είναι στο φάσμα της Εισαγγελίας Εφετών Λάρισας και συντόμως θα δείτε αρκετές εξελίξεις», προαναγγέλει. Από την 1η Μαρτίου 2023, για τον ίδιο, είναι πάρα πολλά τα ερωτήματα στα οποία οι συγγενείς των θυμάτων αναζητούν απαντήσεις για τους ανθρώπους τους. «Γιατί μπήκαν σε αυτό τον χώρο (σ.σ. στο Κουλούρι Λάρισας, στο σημείο φύλαξης); Γιατί μάθαμε ότι έστειλαν εκεί τα βαγόνια της επιβατικής και λίγα της εμπορικής, ενώ δεν ξέρουμε ποιος έκανε έλεγχο για την υπόλοιπη εμπορική; Ποιος έδωσε εντολή να φύγουν από εκεί; Γιατί ξεμπαζώθηκαν τα χώματα με τα υπολείμματα των ανθρώπων μας και πήγαν στο Κουλούρι, έρμαια των στοιχείων της φύσης, και ποιο ήταν το υλικό που έκαψε τους μισούς θανόντες; Ακόμα δεν έχουμε πάρει απάντηση επ’ αυτών», τονίζει.

«Είμαστε πάλι στο έλεος του Θεού»

Όσον αφορά στις κινήσεις από πλευράς της πολιτείας, σημειώνει πως, «ο νυν υπουργός υποδομών και μεταφορών, Χρήστος Σταϊκούρας, πανηγύριζε στα μέσα Νοεμβρίου διότι ολοκληρώθηκε το έργο της σύμβασης που ξεκίνησε το 2007; Είναι δυνατόν να πανηγυρίζουμε γι’ αυτή την κατάντια; Και πώς είναι δυνατόν, τα έργα της σύμβασης 717 να ολοκληρώνονται στο τέλος Αυγούστου του 2023 και μετά να τα διαλύει ο Daniel; Μπορεί να μάς δώσει κάποιος μία απάντηση, μία εξήγηση επ’ αυτού; Είναι δυνατόν από τον Μάρτιο, που ξεκίνησαν τα έργα, να ολοκληρώνονται σε πέντε μήνες, ενώ δεν έγιναν σε 10 χρόνια; Και να μας λένε μετά ότι τα διέλυσε η κακοκαιρία Daniel; Και δεν ντρέπονται αυτοί, δεν παραιτούνται; Ποια έργα ολοκληρώθηκαν, και τώρα πάλι είμαστε στο έλεος του Θεού;». 

Ο κ. Κωνσταντινίδης τονίζει ότι, μπορεί να δεχτεί το ενδεχόμενο πράγματι να φταίει η κακοκαιρία. «Γιατί δεν δημιουργούν εθνικούς κανόνες ασφαλείας, να προστατεύσουν τους ανθρώπους που μεταφέρουν; Υπάρχουν τρόποι, κατεβάζεις ταχύτητες, βάζεις διπλοβάρδιες, αυξάνεις την προσοχή του προσωπικού. Το ABS είναι ένα υπεραυτόματο σύστημα που ελέγχει ανά δευτερόλεπτο την ταχύτητα του τρένου. Όταν, λοιπόν, αναγνωρίζει κάποια γραμμή που δεν είναι σταθερή, αυτόματα κόβει την ταχύτητα, όπως και όταν αναγνωρίζει ότι υπάρχει κλήση στη γραμμή, ότι υπάρχει στροφή και το τρένο δεν μπορεί να πάει με 200 χιλιόμετρα, κατεβάζει την ταχύτητα αυτόματα, το κάνει μόνο του. Όταν αναγνωρίζει κόκκινο σηματοδότη, ακινητοποιεί τον συρμό. Όταν αναγνωρίζει ότι υπάρχει άλλος συρμός από την απέναντι μεριά, σταματάει το τρένο. Αν δεν λειτουργεί αυτό το σύστημα, χρησιμοποιείς άλλους κανόνες. Που το κράτος είναι υποχρεωμένο να τους έχει θεσπισμένους από το 2004 και έχουν περάσει 20 χρόνια και δεν είναι καν αναρτημένοι, ούτε εγκεκριμένοι. Οι κανόνες λένε να γίνονται οι συντηρήσεις κανονικά, σε όλα τα συστήματα, είτε του τροχαίου υλικού, είτε του συστήματος τηλεδιοίκησης, αυτά πρέπει να ελέγχονται. Σε περίπτωση που αυτά δεν λειτουργούν, πρέπει να κατεβαίνουν οι ταχύτητες και τα τρένα να πηγαίνουν βραδύτερα, να υπάρχουν διπλοβάρδιες. Τίποτα από αυτά δεν εφαρμόστηκε».

«Όλοι γνώριζαν, άρα έχουν ενδεχόμενο δόλο»

Όσον αφορά στις τεράστιες ελλείψεις στην ασφάλεια, προσθέτει πως, «όλοι γνωρίζανε και όλοι, αφού γνωρίζανε, αποδέχονταν ότι μπορεί να τρακάρουνε ή να σκοτωθούν, ή να γίνει εκτροχιασμός και να έχουμε θύματα. Όπως όταν οδηγεί κανείς μεθυσμένος ένα αυτοκίνητο. «Άρα έχουν ενδεχόμενο δόλο», υπογραμμίζει και επισημαίνει πως, κανένας δεν σταμάτησε τα τρένα από αυτούς που έχουν την ευθύνη της ασφαλούς μεταφοράς». Ποιοι είναι αυτοί; «Η ΡΑΣ, ο ΟΣΕ, το υπουργείο μεταφορών και υποδομών και η Hellenic Train. Η Hellenic Train έπρεπε να σταματήσει τους συρμούς, να έλεγε ότι από τη στιγμή που δεν έχουν συστήματα ασφάλειας, τηλεδιοίκηση κλπ., δε βάζει τον κόσμο μέσα, δεν κόβει εισιτήρια. Να πει, “Τι λέει η σύμβασή μου; Έχουμε υπογράψει και μού δίνετε αποζημίωση. Από τη στιγμή που δεν υπάρχει ασφάλεια δεν κουνιέμαι. Και μου δίνετε τα λεφτά που έχετε υποχρέωση να μού δώσετε”», εξηγεί και καταλήγει: «Δεν το’ κανε, όμως, κοίταζε να τρέχει γρήγορα, να κόβει εισιτήρια και να τρέχει με 200 χιλιόμετρα και να στέλνει τους ανθρώπους στον θάνατο».

«Σωρεία λαθών σε ένα ευρύτερο πλαίσιο έλλειψης κουλτούρας ασφαλείας στον σιδηρόδρομο»

Από την πλευρά του, ο Βαγγέλης Βλάχος αναγνωρίζει ότι έχουν γίνει και σωστά βήματα στη διερεύνηση των συνθηκών που οδήγησαν στην τραγωδία. «Όσον αφορά στο θέμα της διερεύνησης υπάρχουν κάποια πράγματα τα οποία έχουν γίνει σωστά και σήμερα πλέον έχουν λυθεί. Δηλάδή, σήμερα πλέον ξέρουμε με πολύ μεγάλη λεπτομέρεια την αλληλουχία των γεγονότων, ξέρουμε πολύ καλά ποιος έχει κάνει ποιο λάθος και ποια παράλειψη. Γιατί, όταν μιλάμε για τα ανθρώπινα λάθη δεν είναι προφανώς μόνο ένα ανθρώπινο λάθος του σταθμάρχη, μιλάμε για σωρεία λαθών μέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο έλλειψης κουλτούρας ασφαλείας στον σιδηρόδρομο. Ξέρουμε, επίσης, πολύ καλά ότι δεν υπήρχε κανένα σύστημα ασφαλείας, ξέρουμε για ποιο λόγο δεν υπήρχε και ποιοι είναι οι υπεύθυνοι. Όσον αφορά αυτό το κομμάτι, η έρευνα -και η δικαστική και οι διάφοροι πραγματογνώμονες- έχουν προχωρήσει και είχαν τα στοιχεία να κάνουν τη δουλειά τους», λέει, ωστόσο προσθέτει πως, «από την άλλη, όμως, υπάρχουν κάποια μέρη τα οποία δεν έχουν ερευνηθεί με τον ίδιο τρόπο και με το ίδιο ενδιαφέρον. Είναι πολύ σημαντικό το θέμα της έκρηξης και της φωτιάς διότι υπάρχουν τουλάχιστον πέντε θύματα τα οποία κάηκαν ζωντανά. Η έκρηξη και η φωτιά είναι ένας από τις βασικές αιτίες θανάτου και δεν είναι κάτι φυσιολογικό». Έχουν πάρει κάποια εξήγηση γι΄αυτό; «Η επίσημη εξήγηση που μάς έχουν δώσει, τόσο από την Hellenic Train, όσο και από τον εφέτη ανακριτή, είναι ότι η έκρηξη και η φωτιά οφείλονται στο σιλικονούχο έλαιο των μετασχηματιστών – κάτι, όμως, που μέχρι τώρα δεν θεωρούνταν επικίνδυνο υλικό. Από την πλευρά τους οι πραγματογνώμονές μας το αμφισβητούν, όχι μόνο με στοιχεία αλλά και με πειραματικά δεδομένα. Δηλαδή, προμηθεύτηκαν το συγκεκριμένο έλαιο, προσπάθησαν να το φέρουν υπό κλίμακα στις συνθήκες του δυστυχήματος και δεν υπάρχει περίπτωση να μπορεί να δώσει αυτό. Ταυτόχρονα, υπάρχουν κάποια άλλα στοιχεία τα οποία έχουν προκύψει, όπως η παρουσία ξυλολίου και άλλων ουσιών που δεν δικαιολογούνται να υπάρχουν στο τρένο, θα δικαιολογούσαν, όμως, μία τέτοιου είδους έκρηξη σε περίπτωση που υπήρχε κάποιο παράνομο φορτίο μιας καύσιμης ύλης πολύ έυφλεκτης», σημειώνει, και προσθέτει ότι η παρουσία τέτοιων ουσιών θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να εξηγηθεί. Πόσο εφικτό μπορεί να είναι αυτό;

Συγκάληψη, ανικανότητα ή συνδυασμός των δύο;

«Είναι πολύ δύσκολο να γίνει διότι ο χώρος του δυστυχήματος αλλοιώθηκε ήδη λιγότερο από μία εβδομάδα μετά το συμβάν. Επομένως, τα στοιχεία που θα έπρεπε να μαζευτούν δεν μαζεύτηκαν και, στη συνέχεια, άλλα στοιχεία όπως τα βίντεο της εμπορικής αμαξοστοιχίας διεγράφησαν. Εκεί σίγουρα έχουμε ένα τεράστιο κενό στη διερεύνηση το οποίο δεν ξέρω αν θα μπορέσει να λυθεί. Και αυτό το κενό μάς δίνει πάρα πολλά ερωτήματα σχετικά με το αν πρόκειται για συγκάληψη, ανικανότητα των αρμόδιων να φέρουν σε πέρας αυτή τη διερεύνηση με τη σοβαρότητα που απαιτεί, ή έναν συνδυασμό των δύο».

Ο ίδιος στην επιβατική αμαξοστοιχία IC62 έχασε τον αδερφό του, Βάιο. Και τονίζει ότι, ακόμα και μετά ο πρωτοφανές στα ελληνικά χρονικά δυστύχημα, λίγα πράγματα έχουν αλλάξει. «Σήμερα συνεχίζουν να υπάρχουν σε πολλά τμήματα της γραμμής οι ίδιες συνθήκες που επικρατούσαν το βράδυ των Τεμπών», λέει. «Συνεχίζουν τμήματα της γραμμής, κάποια από τα οποία καταστράφηκαν μετά από τον Daniel, για παράδειγμα, που δεν έχουν, ούτε φωτοσήμανση, ούτε τηλεδιοίκηση, ούτε GSMR. Οπότε, σε ένα βαθμό ισχύει (σ.σ. ότι από πλευράς πολιτείας δεν έχει γίνει κάτι). Παράλληλα, δεν έχει γίνει κάτι με τους μετασχηματιστές», προσθέτει και εξηγεί ότι, «αν δεχτούμε την επίσημη εκδοχή και όντως το έλαιο σιλικόνης, το οποίο κανείς μέχρι τώρα σε όλο τον πλανήτη δεν πίστευε ότι μπορεί να δώσει κάτι τέτοιο, φταίει για την έκρηξη, αυτά τα τρένα δεν θα έπρεπε να κυκλοφορούν. Αν δεχτούμε ότι εκείνο το βράδυ συνέβησαν οι ιδιαίτερες συνθήκες, όπως συμβαίνουν πάντα σε ένα τέτοιο δυστύχημα, και ξαφνικά ανακαλύψαμε ότι αυτό το λάδι είναι πολύ επικίνδυνο, δεν θα έπρεπε να κυκλοφορούν. Όπως και τα τραμ στο κέντρο της Αθήνας γιατί έχουν τους ίδιους μετασχηματιστές. Επομένως, και στο θέμα της φωτιάς, υπάρχει πολύ σοβαρό κενό ασφαλείας αν δεχτούμε την επίσημη εκδοχή. Πρέπει, επομένως, να αποφασίσουν. Αν φταίει αυτό πρέπει αύριο, σήμερα, χθες, μία μέρα μετά από τα Τέμπη, να σταματήσουν τα πάντα και να διορθωθεί αυτό το θέμα όπως γίνεται στα αεροπορικά δυστυχήματα που ξαφνικά ανακαλύπτουν ότι μία βίδα δημιουργεί ένα πρόβλημα και σταματάνε τα αεροπλάνα και την αντικαθιστούν», λέει.

«Περισσότερο απ΄όλα με δυσκολεύει το μέλλον που θα μπορούσα να έχω μαζί του»

Τι του λείπει πιο πολύ από τον άνθρωπό του, που έχασε τόσο άδικα και τόσο απότομα; «Επειδή ζω πάνω από 10 χρόνια στο εξωτερικό, είχα κατά κάποιο τρόπο συνηθίσει το να μένω μακριά από τον αδερφό μου. Αλλά τον έζησα σαν παιδί, μεγαλώσαμε μαζί, κοιμόμασταν μαζί, παίζαμε μαζί. Αυτό που μού λείπει περισσότερο είναι ότι ο γιος μου δεν κατάφερε να ζήσει και να παίξει μαζί του.  Με αυτό τον καταπληκτικό θείο που θα ήταν ο αδερφός μου. Μου λείπει το μέλλον, το οποίο θα σχεδιάζαμε μαζί σαν ενήλικες όλοι με τις οικογένειές μας, με τα παιδιά μας, σε ένα άλλο επίπεδο σχέσης. Αυτό δεν καταφέραμε να το ζήσουμε, το σχεδιάζαμε και θα μείνει ανολοκλήρωτο και βλέπω τον μικρό μου τον γιο, να τού λείπει αυτό. Αυτό είναι που με δυσκολεύει περισσότερο απ΄όλα, το μέλλον που θα μπορούσα να έχω μαζί του σε άλλο επίπεδο».

«Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε χωρίς απαντήσεις»

Σε παλαιότερη συνέντευξή του είχε αναφέρει ότι, ο χρόνος σταμάτησε την 28η Φεβρουαρίου 2023. Τι χρειάζεται για να συνεχίσει ξανά; «Την αλήθεια. Εμείς αν δεν μας απαντήσουν τα ερωτήματα που είναι αναπάντητα ή δεν μας πείθουν, δεν μπορούμε να συνεχίσουμε. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε αν δεν ξέρουμε τι συνέβη, ποιος φταίει και γιατί. Όλα τα ερωτήματα τα οποία έχουμε πρέπει να απαντηθούν με έναν τρόπο ή, αν δεν μπορούν να απαντηθούν, να αναλάβουν την ευθύνη αυτοί οι οποίοι θα έπρεπε να τα είχαν απαντήσει. Μόνο τότε θα μπορέσουμε να  προσπαθήσουμε να συνεχίσουμε τη ζωή μας. Αλλά χωρίς να ξέρουμε τι έχει πραγματικά συμβεί. Δεν μπορούμε να κοιμηθούμε το βράδυ, τα ερωτήματα υπάρχουν από μόνα τους και δεν σ’ αφήνουν να ηρεμήσεις», καταλήγει.