WWF: Το 2019 οι μικρότερες δασικές φωτιές της δεκαετίας-Σε κίνδυνο η Εύβοια

Μικρότερη από κάθε άλλη χρονιά της τελευταίας δεκαετίας ήταν η καμένη έκταση που άφησαν πίσω της οι φετινές φωτιές, κάτι το οποίο όμως σύμφωνα με την περιβαλλοντική οργάνωση WWF, η οποία έδωσε στη δημοσιότητα τα σχετικά στοιχεία από το Ευρωπαϊκό Πληροφοριακό Σύστημα για τις δασικές φωτιές (EFFIS), δεν πρέπει να μας κάνει να εφησυχάζουμε δεδομένων των χρόνιων προβλημάτων που αναμένεται να διογκωθούν εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.

Συγκεκριμένα, φέτος από τις πυρκαγιές αποτεφρώθηκαν συνολικά περισσότερα από 120.450 στρέμματα δάσους, όταν ο μέσος όρος της δεκαετίας ήταν 259.500 στρέμματα και το 2009 και 2012 είχαν καεί περισσότερα από 405.000 και 472.000 στρέμματα αντίστοιχα.

Οσον αφορά τη φετινή χρονιά, «σε αυτή τη σχετικά ήπια εικόνα συνέβαλε η άμεση αντίδραση του Πυροσβεστικού Σώματος στην πλειονότητα των περιστατικών, η μη ταυτόχρονη εκδήλωση σημαντικών περιστατικών, εξέλιξη που δεν ώθησε τον δασοπυροσβεστικό μηχανισμό στα όρια του, αλλά και η προσπάθεια που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια για την ενημέρωση του κοινού από δημόσιους φορείς, αλλά και φορείς της κοινωνίας των πολιτών. Προσπάθεια που πρέπει να επαναλαμβάνεται διαρκώς και με την ενεργή συμμετοχή των πολιτών σε τοπικό επίπεδο» σημειώνει σε σχετική ανακοίνωσή της η οργάνωση.

Από το σύνολο των φετινών δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα, η μεγαλύτερη σε έκταση ήταν αυτή που ξέσπασε τον περασμένο Αύγουστο στο Κοντοδεσπότι Ευβοίας, η οποία άφησε πίσω της 23.506 στρέμματα καμένης έκτασης.

Στο «κόκκινο» η Εύβοια

Βάσει των αποτελεσμάτων της αυτοψίας που διενήργησε στην περιοχή τo WWF Ελλάς, η Εύβοια παραμένει μια από τις πιο επικίνδυνες περιοχές για εκδήλωση πυρκαγιών. Αρκεί μόνο να αναφερθεί πως μόνο το 2019 σε 5 πυρκαγιές κάηκαν 37.128 στρέμματα που αντιπροσωπεύουν το 31% των συνολικών εκτάσεων στη χώρα. Επιπλέον, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που διατηρεί το Πυροσβεστικό Σώμα για το διάστημα 2011-2018, στον Καλλικρατικό Δήμο Διρφύων - Μεσσαπίων εκδηλώνονται κατά μέσο όρο ετησίως 30 πυρκαγιές υπαίθρου με απώλεια κάθε φορά περίπου 1.332 στρέμματα καμένων εκτάσεων.

Ενα από τα μεγαλύτερα προβλήματα είναι η συσσώρευση καύσιμης ύλης, η οποία φαίνεται ότι επηρέασε σε καθοριστικό βαθμό και την εξέλιξη του συγκεκριμένου περιστατικού στο Κοντοδεσπότι. Ειδικότερα, η περιοχή – όπως σημειώνεται στην έκθεση αυτοψίας - πρέπει να αποκτήσει ένα σύγχρονο διαχειριστικό σχέδιο με δράσεις για την παρακολούθηση, τη διαχείριση και μείωση της καύσιμης ύλης, την εκτέλεση κατάλληλων δασοτεχνικών έργων που συμβάλλουν στην πρόληψη των πυρκαγιών, αλλά και τη δημιουργία πυρανθεκτικών δασών, μειώνοντας τον κίνδυνο μεγάλης έντασης πυρκαγιών.

Επιβαρυντικός παράγοντας είναι και η απουσία κοινού τοπικού σχεδίου πρόληψης και αντιμετώπισης δασικών πυρκαγιών που να περιλαμβάνει μέτρα για τη διαχείριση καύσιμης ύλης, προτάσεις για αντιπυρικά έργα και υποδομές, καθώς και αναγνώριση κινδύνων. Σύμφωνα με το  WWF Ελλάς, το σχέδιο αυτό θα πρέπει να εμπλέκει ενεργά τους πολίτες, τόσο στην φάση του σχεδιασμού, όσο και στη φάση υλοποίησής του.

Στα υπόλοιπα προβλήματα που καταγράφηκαν, συγκαταλέγονται: 

• Οι ελλείψεις σε κρίσιμες υποδομές καθώς τα πυροφυλάκια της περιοχής στις θέσεις Αγιος και Πλατανιά διαπιστώθηκε πως δεν είναι στελεχωμένα με επαρκές προσωπικό προκειμένου να υπάρχει έγκυρος και άμεσος εντοπισμών εστιών πυρκαγιάς. Κι αυτό σε μια περιοχή, η οποία έχει βεβαρυμμένο ιστορικό σε δασικές πυρκαγιές.
• Η έλλειψη συστηματοποιημένου σχεδιασμού για την αποκατάσταση των καμένων εκτάσεων. Οπως επισημαίνεται, απαιτείται έγκαιρη ενίσχυση των τοπικών δασικών υπηρεσιών σε πόρους και γεωτεχνικό προσωπικό προκειμένου να σχεδιάσουν, να υλοποιήσουν, αλλά και να αξιολογήσουν τα σχέδια αντιδιαβρωτικών/αντιπλημμυρικών έργων και αποκατάστασης. Εξίσου σημαντικό είναι να εφαρμοστεί στοχευμένη μεταπυρική αποκατάσταση, με στόχο την ανασύσταση του μεσογειακού μωσαϊκού βλάστησης και εντέλει την αποτροπή ή μείωση της έντασης μελλοντικών απειλών.

Αναγκαία η πρόληψη

Στα μέτρα και τις δράσεις που προτείνει η περιβαλλοντική οργάνωση για την πρόληψη και αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα προτεραιότητα έχει η μετακίνηση του ειδικού βάρους από την καταστολή στις πολιτικές και δράσεις πρόληψης, με ταυτόχρονο συντονισμό μεταξύ πρόληψης και καταστολής και βελτίωσης της αποτελεσματικότητας του συστήματος πολιτικής προστασίας.

Επιπλέον με δεδομένο ότι το 96% των πυρκαγιών στη Μεσόγειο προκαλούνται από ανθρωπογενή αίτια, είναι απαραίτητο μέσα από στοχευμένες δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης να προετοιμαστούν επαρκώς οι πολίτες για την πρόληψη, αλλά την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών.

Παράλληλα κρίσιμο ζήτημα παραμένει η προτεραιοποίηση των μέτρων πρόληψης και καταστολής σε τοπικό επίπεδο, βάσει του επαναπροσδιορισμού των περιοχών υψηλού κινδύνου, οι οποίες έχουν θεσμοθετηθεί το 1980 και έκτοτε ο χάρτης δεν έχει επικαιροποιηθεί ποτέ!

Εξίσου σημαντική κρίνεται και η άμεση εφαρμογή της υπουργικής απόφασης του περασμένου Ιουλίου, η οποία προβλέπει χρηματοδότηση 140 εκατ. ευρώ για τρία χρόνια για δράσεις πρόληψης δασικών πυρκαγιών και ενίσχυσης της δασικής υπηρεσίας.

«Δεν υπάρχει άλλος χρόνος για χάσιμο. Ήρθε η ώρα να ληφθούν γενναίες αποφάσεις, με δεδομένο ότι η κλιματική κρίση συμβαίνει τώρα, απειλώντας πολύτιμα δασικά οικοσυστήματα, περιουσίες, αλλά και ανθρώπινες ζωές. Υπάρχουν πλέον τα μέσα, η γνώση, οι διαδικασίες, το επιστημονικό δυναμικό και η εμπειρία προκειμένου να εφαρμόσουμε άμεσα την πρόληψη στην πράξη και να μην τρέχουμε διαρκώς πίσω από το πρόβλημα» επισημαίνει ο Κωνσταντίνος Λιαρίκος, επικεφαλής περιβαλλοντικού προγράμματος του WWF Ελλάς.