Μίλτος Πασχαλίδης: Ο κορονοϊός, η απώλεια Μαχαιρίτσα - Μικρούτσικου και η συναυλία Πρωτοψάλτη

O Μίλτος Πασχαλίδης είναι ένας από τους πιο επιδραστικούς καλλιτέχνες της γενιάς του, με δημιουργικό αλλά και ερμηνευτικό χάρισμα σε απόλυτη ισορροπία, γεγονός εξαιρετικά σπάνιο. Φέτος κλείνει 25 χρόνια προσωπική δισκογραφία και όπως αναφέρει ο ίδιος, «αυτό που έμαθα όλα αυτά τα χρόνια είναι ότι ο δημιουργός θα πρέπει να κάνει του κεφαλιού του. Οσες φορές έκανα του κεφαλιού μου, δικαιώθηκα. Οχι γιατί είχα δίκιο, αλλά γιατί είχα κάτι στο μυαλό μου που μπορούσα να το υπερασπιστώ και να το υπηρετήσω. Πιστεύω ότι γενικά στην τέχνη πηγαίνει κάποιος μπροστά με τα όχι του».

Ο πρώτος του προσωπικός δίσκος, «Παραµύθι µε λυπηµένο τέλος», κυκλοφόρησε το 1995. Ο Μάνος Ξυδούς ήταν ο παραγωγός του άλµπουµ και ο άνθρωπος που τον έβαλε ουσιαστικά στη δισκογραφία. «Εκείνη την εποχή το να είσαι μέλος σε μια μεγάλη δισκογραφική εταιρεία ήταν όνειρο κάθε πιτσιρικά που έγραφε τραγούδια. Οταν μου πρότεινε τότε η Minos EMI να κάνουμε δίσκο και να υπογράψω συμβόλαιο, μου φάνηκε σαν παραμύθι. Νόμιζα ότι κάποιος μου έκανε πλάκα» λέει αστειευόμενος ο Μίλτος Πασχαλίδης στο «Εθνος της Κυριακής».

Πριν από λίγες ημέρες, κυκλοφόρησε τον δέκατο τέταρτο δίσκο του, με τίτλο «Στη χώρα των αθώων» από το Ogdoo Music Group, καταθέτοντας ακόμα μία σημαντική εργασία που φέρει όλα τα στοιχεία της διακριτής καλλιτεχνικής του ταυτότητας. Είναι ένα μουσικό έργο βαθιά πολιτικό και ανθρώπινο, που περιέχει την αντίληψη ενός γοργά μεταβαλλόμενου κόσμου, αλλά και την ελπίδα την οποία γεννά η ζωή που έρχεται και τελικά υπερισχύει. Είναι μια υπόθεση μεταξύ φίλων, φίλων αγαπημένων, παρόντων και απόντων, που στην ουσία παραμένουν ενωμένοι με χίλιους τρόπους. Ενας δίσκος με τον λόγο του Μάνου Ελευθερίου, του Αλκη Αλκαίου, του Οδυσσέα Ιωάννου, αλλά και του ίδιου του Μίλτου Πασχαλίδη, ο οποίος υπογράφει και τις μουσικές, εκτός από εκείνη που του έδωσε πριν «φύγει» ο Θάνος Μικρούτσικος και μια παλιά του Λαυρέντη Μαχαιρίτσα. Επιπλέον, συμμετέχουν ο Γιώργος Νταλάρας και ο Φοίβος Δεληβοριάς.

Το όνομα του δίσκου προέκυψε από το άτιτλο ποίημα που έγραψε ο Μάνος Ελευθερίου όταν πληροφορήθηκε τον θάνατο του Βαγγέλη Γιακουμάκη. Ο Μίλτος Πασχαλίδης, στον οποίο ο εμβληματικός μας στιχουργός το εμπιστεύθηκε, αργότερα το μελοποίησε και το ονόμασε από μια φράση του ποιήματος. «Διάλεξα αυτόν τον τίτλο επειδή ζούμε σε μια χώρα που για ό,τι κι αν συμβεί δεν φταίμε ποτέ εμείς, καθώς δεν μας αρέσει να αναλαμβάνουμε τις ευθύνες των πράξεών μας» υπογραμμίζει ο γνωστός τραγουδοποιός και συμπληρώνει ότι αυτός ο δίσκος είναι αποτέλεσμα ενός μεγάλου θυμού.

Άμυνα

«Το τραγούδι του Μάνου Ελευθερίου ήταν αρχικά να το πούμε εγώ, ο Γιώργος Νταλάρας και ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας. Ο Λαυρέντης, όμως, έφυγε από τη ζωή τον περασμένο Σεπτέμβριο και αυτό με πυροδότησε μέσα μου να ξεκινήσω να μαζεύω κι άλλα τραγούδια. Περισσότερο ως άμυνα στη στεναχώρια που μου προκάλεσε η απώλεια του Λαυρέντη. Εκείνη την περίοδο ο Θάνος βρισκόταν ακόμα στη ζωή και μου έδωσε τα δύο τελευταία του τραγούδια. Μάλιστα, το ένα το λέμε και ντουέτο. Αυτό είναι λίγο δύσκολο συναισθηματικά, αλλά ο Θάνος θα ήθελε να πηγαίνουμε μπροστά και να γελάμε».

Στη συνέχεια, ο Μίλτος Πασχαλίδης τονίζει ότι ο τρόπος που ο κόσμος ακούει πλέον μουσική έχει αλλάξει: «Ακούμε πιο αποσπασματικά. Ακριβώς όπως είναι και η ζωή μας. Σπάνια πλέον κάποιος θα αφιερώσει 40 με 50 λεπτά από τον χρόνο του για να ακούσει έναν ολόκληρο δίσκο. Και αυτό είναι κρίμα, καθώς ακόμα και σήμερα κυκλοφορούν άλμπουμ που είναι ολοκληρωμένες δουλειές και αξίζουν την προσοχή μας». 

Για τα μέτρα στήριξης που ανακοίνωσε πριν από λίγο καιρό η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, αναφορικά με τις καλοκαιρινές συναυλίες και τις θεατρικές παραστάσεις, ο γνωστός τραγουδοποιός σχολίασε: «Το υπουργείο Πολιτισμού αντέδρασε με καθυστέρηση και χωρίς κάποιο συγκροτημένο σχέδιο. Απλά ανακοίνωσε κάποιες αποσπασματικές ιδέες. Τα μέτρα στήριξης είναι ελλιπή γιατί ο δικός μας κλάδος έχει ορισμένες ιδιομορφίες πάνω στις οποίες θα πρέπει να σκύψει κάποιος για να μπορέσει να βοηθήσει αυτούς τους ανθρώπους. Εκτός από τους καλλιτέχνες, υπάρχουν και οι τεχνικοί, οι φωτιστές, οι ηχολήπτες κ.ά. Ζητάμε τα αυτονόητα. Δηλαδή την ίδια στήριξη που παρείχε το κράτος και στους υπόλοιπους συμπολίτες μας, οι οποίοι επλήγησαν και αυτοί από την πανδημία. Τώρα, όσον αφορά το άνοιγμα των χώρων ώστε να παίξουμε, περιμένουμε να ανακοινωθούν οι τελικές οδηγίες. Μέχρι στιγμής, ό,τι έχει αναφερθεί από το υπουργείο Πολιτισμού είναι θολό. Μας είπαν ότι μπορούμε να παίξουμε σε θέατρα, βάζοντας το 40% της πληρότητας, αλλά μετά αν διαβάσει κάποιος αναλυτικά τα μέτρα θα δει ότι οι αποστάσεις των θέσεων θα πρέπει να είναι 1,5-2 μέτρα. Αυτό σημαίνει ότι ένας χώρος, όπως η Τεχνόπολη, που χωράει 7.000 κόσμο θα βάλει μόνο 700 άτομα. Και πόσοι τέτοιοι χώροι υπάρχουν στην Ελλάδα; Πέντε με δέκα το πολύ. Αν, λοιπόν, οι μεγαλύτεροι χώροι που έχουμε μπορούν να βάλουν μόνο 500 άτομα, τότε καταλαβαίνετε ότι δεν μπορούμε να κάνουμε συναυλίες. Και πείτε ότι σώζεται κάτι από το καλοκαίρι, τον χειμώνα με τι όρους θα δουλέψουμε; Αν στα μαγαζιά που χωράνε 400 άτομα μας επιτρέψουν να βάλουμε μόνο 40; Θα καταλήγουμε να μαζευόμαστε για να πίνουμε τα ποτά μας και όχι για να κάνουμε συναυλίες. Φυσικά, πρέπει να δούμε πώς θα εξελιχθεί η πανδημία. Με αργούς και σταθερούς ρυθμούς, όμως, βλέπουμε ότι η ζωή μας πλέον επιστρέφει σε μια κανονικότητα. Ευελπιστώ ότι το ίδιο θα συμβεί και στο δικό μας επάγγελμα».

Ωστόσο, μέχρι και σήμερα, υπάρχει βαθιά ριζωμένη η συντηρητική αντίληψη στη χώρα μας ότι οι καλλιτέχνες δεν είναι επαγγελματίες και αυτό που κάνουν είναι απλά ένα χόμπι. Μάλιστα, αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα είναι το μοναδικό κράτος στην Ευρώπη που δεν έχει κατοχυρωμένα πνευματικά δικαιώματα: «Τώρα έχει ξεκινήσει να γίνεται κάτι, μετά την κατάρρευση της αμαρτωλής ΑΕΠΙ που κατάκλεβε τους δημιουργούς για τριάντα χρόνια. Προσπαθούμε να δημιουργήσουμε την ΕΔΕΜ, που είναι ο δικός μας φορέας αυτοδιαχείρισης. Πιστεύω ότι είμαστε σε καλό δρόμο, αλλά αυτό γίνεται με καθυστέρηση πολλών ετών. Ο κόσμος γνωρίζει πέντε τραγουδιστές και ηθοποιούς και νομίζει ότι αυτοί είναι μόνο οι καλλιτέχνες. Και αυτοί έχουν ανάγκη, αλλά υπάρχουν από πίσω δεκάδες άλλοι άνθρωποι οι οποίοι δουλεύουν στον τομέα του πολιτισμού και έχουν τις δικές τους ανάγκες. Για παράδειγμα, οι στιχουργοί δεν κάνουν συναυλίες. Αν δεν έχουν το πνευματικό τους δικαίωμα και να αμείβονται με αξιοκρατικό τρόπο για τα τραγούδια τους που παίζονται σε όλα τα ραδιόφωνα και στις συναυλίες, τότε θα καταλήξουν να πεθάνουν από την πείνα».

Μετά την καραντίνα

Την ίδια στιγμή, ανήσυχος είναι αναμφίβολα ο Μίλτος Πασχαλίδης για την επόμενη μέρα μετά την καραντίνα: «Φυσικά και ανησυχώ, αλλά μετά σκέφτομαι πως ο φόβος είναι ο μεγαλύτερος εχθρός του ανθρώπου. Αν επιτρέψεις στον εαυτό σου να ζήσει με τον φόβο, γίνεσαι εύκολο θύμα και υποχείριο κάποιου άλλου. Δεν λέω ξαφνικά να ξεχυθούμε στους δρόμους και να αρχίζει να κολλάει ο ένας τον άλλον τον κορονοϊό, αλλά κάπως θα πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να υπάρξουμε χωρίς το περπάτημά μας να είναι συνεχώς φοβισμένο. Θα πρέπει να μάθουμε ένα νέο βήμα».

Στα τέλη Απριλίου η Αλκηστις Πρωτοψάλτη θέλησε να δώσει λίγη χαρά στον κόσ µο της Αθήνας κάνοντας µια συναυλία εν κινήσει. Ανέβηκε, λοιπόν, πάνω στην καρότσα ενός φορτηγού µαζί µε τους µουσικούς της και µε το σύνθηµα «Από τον δρό µο µε αγάπη» τραγούδησε µεγάλες επιτυχίες της. Μια κίνηση, όμως, που σχολιάστηκε αρνητικά από αρκετούς καλλιτέχνες, καθώς μίλησαν για «συνωστισµό» και µη τήρηση µέτρων, τόσο στα µέσα κοινωνικής δικτύωσης όσο και µε δηλώσεις τους. Μάλιστα, το στιγµιότυπο που συζητήθηκε περισσότερο ήταν η ε µφάνιση της ερµηνεύτριας έξω από το Μέγαρο Μαξί µου, που κράτησε λίγα λεπτά από τις 3,5 ώρες της συναυλίας. «Θεωρώ ότι έγινε μεγάλος ντόρος χωρίς να υπάρχει λόγος. Η αίσθησή μου είναι ότι η πρόθεση της Αλκηστης ήταν καλή. Οπως και στο ποδόσφαιρο, μπορεί κάποιος να έχει μια τρομερή ιδέα να κάνει ένα τακουνάκι γιατί επιθυμεί να βάλει ένα εντυπωσιακό γκολ, αλλά το αποτέλεσμα, δυστυχώς, να μη βγει έτσι όπως θα ήθελε. Γενικά, σε αυτήν τη χώρα δεν έχουμε καθόλου την αίσθηση του μέτρου» λέει ο Μίλτος Πασχαλίδης.

Αντί επιλόγου, του ζητάω να μου πει τι θα άλλαζε στην Ελλάδα, αν είχε την ευκαιρία να κάνει κάτι τέτοιο: «Θα ήθελα σε αυτήν τη χώρα να ευδοκιμούσαν περισσότερο η κοινή λογική και η ευγένεια. Να σταματήσει ο κόσμος να είναι τόσο θυμωμένος. Βέβαια, αυτό δεν θα έκανε τη χώρα εντελώς διαφορετική, αλλά θα ήταν μια καλή αρχή».

*Ο νέος δίσκος του Μίλτου Πασχα - λίδη κυκλοφορεί από το Ogdoo Music Group σε δύο εκδόσεις, την απλή που περιλαμβάνει το CD και τους στίχους και τη Limited που συνοδεύεται από πολυσέλιδο βιβλίο, το οποίο περιέχει κείμενα του τραγουδοποιού σχετικά με το ιστορικό της δημιουργίας όλων των τραγουδιών, τους στίχους, καθώς και φωτογραφικό υλικό από το στούντιο.