Πόλεμος Ουκρανία: Από θέση outsider ο Ερντογάν διεκδικεί θέση διαιτητή

Η διαμεσολαβητική πρωτοβουλία της Άγκυρας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, καθώς συνεχίζει εντατικά τις προσπάθειές της να γίνει ένας από τους αρχιτέκτονες της ειρήνης μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Ο Τούρκος πρόεδρος δηλώνει παρών και ενεργός παίκτης στη διεθνή διπλωματία με τα συνεχή τηλεφωνήματα και τις συνομιλίες που πραγματοποιεί με δεκάδες ηγέτες σε όλον τον κόσμο καθημερινά, προσπαθώντας να πείσει ότι αποτελεί τον «τρίτο δρόμο» που θα φέρει την ειρήνη στον Εύξεινο Πόντο.

Την Πέμπτη είχε και νέα, τη δεύτερη μέσα σε μία εβδομάδα, τηλεφωνική επικοινωνία με το Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν και μάλιστα μετά την ολοκλήρωση των επισκέψεων του υπουργού των Εξωτερικών του σε Ρωσία και Ουκρανία.

Τον προσκάλεσε ξανά -μαζί με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι- να τον φιλοξενήσει στην Κωνσταντινούπολη ή την Άγκυρα, για να επιβεβαιώσει τη διπλωματική του «επαναφορά» στο παγκόσμιο πολιτικό γίγνεσθαι.

Ο κ. Ερντογάν ζητεί/πιέζει το Ρώσο πρόεδρο να δώσει το «πράσινο φως» για μία κατάπαυση του πυρός, ώστε να έχει να επιδείξει ένα απτό αποτέλεσμα από την πρωτοβουλία μεσολάβησής του.

Ο δεύτερος γύρος Τσαβούσογλου

Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, από την πλευρά του, ο οποίος δεν έχει βρει ακόμη έναν κοινό παρονομαστή μεταξύ των μερών, μετά την τριμερή συνάντηση στην Αττάλεια, την οποία βάφτισε ως «αρχή», επισκέφτηκε ο ίδιος αυτή τη φορά -μία εβδομάδα μετά- τον Σεργκέι Λαβρόφ και Ντμίτρο Κουλέμπα στις χώρες τους.

Ολοκληρώνοντας απόψε αυτόν το δεύτερο γύρο διαπραγμάτευσης, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας θέλησε να στείλει το μήνυμα ότι αυτή τη φορά κάτι κατάφερε…

«Η ελπίδα για κατάπαυση του πυρός έχει αυξηθεί λίγο περισσότερο», είπε στη συνέντευξη τύπου με τον Ουκρανό υπουργό Εξωτερικών, χωρίς ωστόσο να δηλώσει κάτι πιο συγκεκριμένο. Κι αμέσως μετά έφερε τη συζήτηση στο θέμα των εγγυήσεων, που τείνει να αναβαθμίσει ακόμη περισσότερο την πάλαι ποτέ… outsider Τουρκία.

Εγγυήτρια χώρα στην Ουκρανία

Η Τουρκία αυτο-προβάλλεται όχι μόνο ως διαμεσολαβητής, αλλά πλέον και ως εγγυητής ασφάλειας της Ουκρανίας σε μία πιθανή συμφωνία ειρήνης μεταξύ Ρωσίας-Τουρκίας.

Την πρόταση έκανε πρώτα το Κίεβο στις αρχές του πολέμου, την «καλλιέργησαν» έπειτα διεθνώς οι Financial Times, αποκαλύπτοντας τα 15 σημεία της φερόμενης ως συζητούμενης συμφωνίας μεταξύ Ρωσίας – Ουκρανίας και την επανάφερε σήμερα πάλι ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου, υποστηρίζοντας ότι η Ρωσία δεν έχει -πάντως- καμία αντίρρηση στο να είναι κι η Τουρκία εγγυήτρια στην πιθανή συνθήκη ειρήνης.

Η Άγκυρα, παρά τη «δήλωση ουδετερότητας» που έχει κάνει, φαίνεται να έχει αναπτύξει μία πιο αγαστή σχέση με την Ουκρανία και να περνάει περισσότερο ο λόγος της στο Κίεβο από ό,τι στο Κρεμλίνο. Σήμερα ο Ζελένσκι χαρακτήρισε τον Ερντογάν «φίλο της Ουκρανίας» και εξέφρασε «ευγνωμοσύνη» προς την Τουρκία.

Αυτό όχι μόνο δεν «υποσκάπτει» τη δήλωση ουδετερότητας του Τούρκου προέδρου, αλλά ίσα ίσα ενισχύει τη θέση του απέναντι στον Βλαντιμίρ Πούτιν. Χρησιμοποιεί τη φιλία και αγάπη της Ουκρανίας για να περάσει στον Βλαντιμίρ Πούτιν ότι εκείνος μπορεί να επηρεάσει περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον δυτικό ηγέτη τον Ζελένσκι και να τον πείσει για όσα οι άλλοι δεν καταφέρνουν.

Η γεωπολιτική θέση της Τουρκίας διευκολύνει... τον Τούρκο πρόεδρο να μετατρέψει αυτή την κρίση σε ευκαιρία και να αναπροσαρμόσει τη θέση της Τουρκίας σύμφωνα με τη γεωπολιτική πραγματικότητα.

Η θέση της Τουρκίας έχει αλλάξει δραστικά

Δεν είναι πλέον περιφερειακά και διεθνώς απομονωμένη λόγω της μαξιμαλιστικής, αναθεωρητικής εξωτερικής πολιτικής της. Μέσα σε μια εβδομάδα μετά την εισβολή, η Τουρκία βγήκε από την απομόνωση και η Δύση άρχισε να στρέφει το βλέμμα της και πάλι προς τον κ. Ερντογάν.

Οι τηλεφωνικές επικοινωνίες των ισχυρών ηγετών της Ευρώπης και των ΗΠΑ με τον Τούρκο πρόεδρο επιβεβαιώνουν αυτό που ο κ. Ερντογάν πολύ ρεαλιστικά παρατήρησε την Τρίτη ότι: «Κάναμε τους πάντες να αποδεχτούν την παγκόσμια θέση μας».

Η Τουρκία στο προσκήνιο ξανά

Ο Τούρκος πρόεδρος απολαμβάνει φυσικά τη λάμψη αυτής της πρόσφατης, αναπάντεχης προσοχής και δικαιώνεται καθώς βλέπει ότι υπό την ηγεσία του η Τουρκία έχει ανακτήσει το βάρος και την επιρροή που δικαιωματικά της ανήκει.

Οι επικριτές του Ερντογάν ανησυχούν βέβαια ότι ο πόλεμος θα δώσει στον Τούρκο ηγέτη την πολυπόθητη ώθηση/πολιτική επιβίωση, που αναζητούσε εδώ κι ένα χρόνο περίπου, ενόψει των εκλογών το 2023.

Ο Τούρκος πρόεδρος προβάλλει τον εαυτό του ως έναν διεθνή πολιτευτή μέσα από τις μεσολαβητικές του προσπάθειες, ώστε αυτό να προσμετρηθεί στους εγχώριους πολιτικούς υπολογισμούς του, όταν μάλιστα η υποστήριξή του εντός της Τουρκίας διαβρώνεται σταθερά λόγω της οικονομικής κρίσης.

Βέβαια, είναι πολύ νωρίς ακόμα να φανεί αν η στροφή αυτή στην εξωτερική πολιτική θα σταματήσει την «αιμορραγία» της δημοτικότητάς του στο εσωτερικό, ωστόσο αυτό δεν τον εμποδίζει να δουλεύει όσο μπορεί για την υστεροφημία του -έστω- στο εξωτερικό.