Η ΕΡΤ, το ΕΣΡ και μια κοινωνία που ακόμα ντρέπεται να κοιταχτεί στον καθρέφτη

Υπάρχουν στιγμές που νομίζεις πως κάτι αλλάζει. Ότι, επιτέλους, η ελληνική κοινωνία αρχίζει ν' αποτινάσσει την αμηχανία της απέναντι στη διαφορετικότητα. Και ύστερα, ένα φαινομενικά ασήμαντο τηλεοπτικό συμβάν αρκεί για ν' αποκαλύψει πως πίσω από τα μεγάλα λόγια, η ουσία μένει ίδια. Φόβος, υποκρισία και επιλεκτική ευαισθησία.

Το μεσημέρι της Δευτέρας (6/10), καλεσμένη στην εκπομπή «Στούντιο 4» της ΕΡΤ βρέθηκε η Σμαράγδα Καρύδη, η οποία μίλησε για το «Hotel Amour», σε κείμενο - στίχους Γεράσιμου Ευαγγελάτου και μουσική Θέμη Καραμουρατίδη, που σκηνοθετεί. Ενα σύγχρονο ελληνικό μιούζικαλ που μιλά για τον έρωτα σε όλες τις μορφές του. Καθώς η ίδια εξηγούσε πως η ιστορία διαδραματίζεται σ' ένα ξενοδοχείο ημιδιαμονής, η συζήτηση πήρε μια απρόσμενη τροπή.

Η Νάνσυ Ζαμπέτογλου, με εμφανή αμηχανία, ρώτησε αν γι’ αυτόν τον λόγο δεν μπορούν να προβάλουν το τρέιλερ της παράστασης. Ο συμπαρουσιαστής της, Θανάσης Αναγνωστόπουλος, έσπευσε ν' απαντήσει πως το τρέιλερ μπορεί να παιχτεί, με την παρουσιάστρια να επιμένει ρωτώντας αν θα γίνει χωρίς ήχο. Εκείνος χαμογελώντας εξήγησε πως «ο ήχος είναι όλο βογγητά».

Τότε η Καρύδη παρενέβη, λέγοντας πως πράγματι «ο ήχος είναι βογγητά», αλλά της είχαν ενημερώσει ότι αφαιρέθηκε και μια σκηνή από το τρέιλερ, εκείνη με το γκέι ζευγάρι. Με εμφανή απορία αναρωτήθηκε «γιατί; τι παθαίνετε;». Η απάντηση ήρθε από τον Αναγνωστόπουλο, ο οποίος επικαλέστηκε την ώρα προβολής και τους «ραδιοτηλεοπτικούς περιορισμούς».

Αυτή η φράση συμπυκνώνει όλη τη θλιβερή μας πραγματικότητα. Δεν είναι οι κανονισμοί το πρόβλημα, είναι ο φόβος πίσω από αυτούς. Δεν είναι η απαγόρευση, είναι η εθελούσια αυτολογοκρισία που φοράει τον μανδύα της «προσαρμογής». Ζούμε σε μια κοινωνία που δεν προστατεύεται από τη χυδαιότητα, αλλά από την τρυφερότητα. Που δεν ταράζεται από τη βία, τη φτήνια και την κακοποίηση που ξεχειλίζουν στις οθόνες μας από το πρωί ως το βράδυ, αλλά συγκλονίζεται από ένα άγγιγμα, από μια στιγμή οικειότητας ανάμεσα σε δύο ανθρώπους του ίδιου φύλου.

Η Ελλάδα εξακολουθεί να βλέπει την πρόοδο σαν κάτι που πρέπει να περάσει από την έγκριση του «καθωσπρεπισμού». Θέλουμε να λεγόμαστε Ευρώπη, αλλά με τους δικούς μας όρους. Θέλουμε ορατότητα, αλλά «όχι τόσο πολύ». Θέλουμε ελευθερία, αρκεί να μην ταράζει την κανονικότητα. Και όσο αυτά μένουν άρρητα, τόσο συνεχίζουμε να χτίζουμε μια χώρα που αποδέχεται τη διαφορετικότητα μόνο εφόσον δεν φαίνεται.

«Πάνω που βλέπεις τις υπέροχες "Σέρρες" του Γιώργου Καπουτζίδη και λες πως κάτι μπορεί και ν' αλλάζει στην ελληνική τηλεόραση σκάει αυτό (και μάλιστα από μια εκπομπή που εκτιμάς) και σκέφτεσαι ότι έχουμε ακόμα πολύ δρόμο να διανύσουμε. Ευχαριστούμε την ΕΡΤ που μας επιβεβαιώνει την ανάγκη να συνεχίσουμε να φτιάχνουμε τραγούδια, έργα, παραστάσεις προς αποκατάσταση κάθε λογοκριμένης τρυφερότητας» σχολίασε o Γεράσιμος Ευαγγελάτος στο Facebook.

Το πιο ανησυχητικό δεν είναι το ότι κόπηκε μια σκηνή. Είναι το ότι δεν μας ξάφνιασε. Είναι ότι μέσα μας, λίγο-πολύ, το περιμέναμε. Έχουμε συνηθίσει τόσο βαθιά την ιδέα ότι η αγάπη των «άλλων» είναι κάτι που χρειάζεται άδεια προβολής, που σχεδόν δεν μας θυμώνει πια. Η λογοκρισία εχει γίνει αυτονόητη, ενσωματωμένη στο DNA μιας κοινωνίας που παριστάνει τη σύγχρονη, αλλά αντιδρά σαν φοβισμένος συγγενής στα οικογενειακά τραπέζια.

Η πρόοδος δεν είναι διαφημιστικό σποτ, ούτε κουτάκι που τσεκάρεις για να νιώθεις «μοντέρνος». Είναι επιλογή καθημερινή, συχνά άβολη, που απαιτεί να δεις την υποκρισία σου κατάματα. Και σ’ αυτό το τεστ, η ελληνική κοινωνία συνεχίζει ν' αποτυγχάνει.

Όσο κόβουμε από την οθόνη δύο ανθρώπους του ίδιου φύλου που αγαπιούνται, τόσο κόβουμε κι από τον εαυτό μας τη δυνατότητα να εξελιχθεί. Γιατί, τελικά, δεν είμαστε οπισθοδρομικοί από άγνοια. Είμαστε επειδή βολευόμαστε με το ψέμα ότι «δεν είμαστε έτοιμοι ακόμα». Μα αν όχι τώρα, πότε;

Για την ιστορία, η εκπομπή πρόβαλε κανονικά το τρέιλερ, την επόμενη μέρα, στο πλαίσιο άλλου θέματος. Αυτή τη φορά και με το γκέι ζευγάρι, το οποίο ο δημοσιογράφος μάλιστα φρόντισε ν' αναφέρει ρητά. Μικρό βήμα; Ίσως.